Αρρυθμίες στην καρδιά: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Οι αρρυθμίες αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο στη σύγχρονη ζωή, το οποίο δε γνωρίζει ηλικία αφού παρατηρούνται και σε νεαρά άτομα. Τι είναι όμως οι αρρυθμίες στην καρδιά, πως τις καταλαβαίνουμε και πως μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;

Ο βασικός ρυθμός, που γεννάται από την ηλεκτρική διέγερση είναι ο φλεβοκομβικός και η φυσιολογική συχνότητα κυμαίνεται από 50 έως 110 σφύξεις ανά λεπτό.  Οποιαδήποτε παραλλαγή του ερεθίσματος ονομάζεται αρρυθμία, είτε αυτή είναι βράδυ- αρρυθμία ( σφύξεις < 50 ανά λεπτό) ή ταχυ-αρρυθμία (σφύξεις > 110 ανά λεπτό).

Αρρυθμίες καρδιάς: Πόσοι τύποι υπάρχουν και πως διακρίνονται;

Οι αρρυθμίες που προκύπτουν, ονομάζονται αναλόγως από το κέντρο που τις προκαλεί. Έτσι, προκύπτουν οι ταχυαρρυθμίες όπως είναι η φλεβοκομβική ταχυκαρδία, η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία, η κολπική μαρμαρυγή, ο πτερυγισμός και οι κοιλιακές ταχυκαρδίες. Αντιστοίχως υπάρχουν και βραδυαρρυθμίες όπως φλεβοκομβική βραδυκαρδία, κολποκοιλιακός ή φλεβοκομβοκολπικός αποκλεισμός.

Η πιο συχνή μορφή αρρυθμίας είναι οι έκτακτες συστολές. Αυτές διαφέρουν από τις κανονικές, γιατί προέρχονται από άλλες περιοχές της καρδιάς κι όχι από το φλεβόκομβο. Όταν οι συστολές προέρχονται από την περιοχή των κόλπων ονομάζονται υπερκοιλιακές, επειδή οι κόλποι βρίσκονται πάνω από τις κοιλίες της καρδιάς. Όταν οι έκτακτες συστολές προέρχονται από τις κοιλίες, αυτές ονομάζονται κοιλιακές.

Αρρυθμίες & συμπτώματα: Πως καταλαβαίνουμε ότι τις έχουμε;

Συνήθως νιώθουμε ένα φτερούγισμα στο στήθος ή αισθανόμαστε την καρδιά να «τρέχει», όταν αναφερόμαστε στις ταχυαρρυθμίες ή στις έκτακτες συστολές. Άλλες φορές οι έκτακτες συστολές δε γίνονται αντιληπτές από το άτομο και διαπιστώνονται τυχαία κατά την ιατρική εξέταση. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις γίνονται αισθητές σαν “φτερούγισμα” ή σαν ένα άδειασμα στο στήθος.
Οι βραδυκαρδίες χαρακτηρίζονται από αίσθημα αδυναμίας κι εύκολη κόπωση ή ακόμα και από λιποθυμικά επεισόδια, όταν πρόκειται για αρρυθμίες σοβαρού βαθμού.

Ποια είναι τα συνήθη αίτια των αρρυθμιών;

Αρρυθμίες εμφανίζονται τόσο σε άτομα με καρδιακά νοσήματα όπως η στεφανιαία νόσος ή η καρδιακή ανεπάρκεια, όσο και σε άτομα χωρίς καρδιακή νόσο. Διαταραχές στις ορμόνες του θυρεοειδούς, διαταραχές σε ηλεκτρολύτες όπως το κάλιο και το νάτριο, λοιμώξεις και πνευμονοπάθειες είναι επίσης αίτια που μπορεί να πυροδοτήσουν αρρυθμίες. Οι έκτακτες συστολές εμφανίζονται τόσο σε άτομα με καρδιοπάθεια, όσο και σε άτομα χωρίς καρδιακή νόσο. Είναι αρκετά συχνό εύρημα και σε νεαρά υγιή άτομα, το οποίο αυξάνεται όσο αυξάνει η ηλικία. Πολλές φορές οι έκτακτες συστολές εμφανίζονται ή αυξάνονται ύστερα από κατάχρηση καφέ, κατανάλωση αλκοόλ ή καπνού.

Το καθημερινό στρες τι ρόλο παίζει;

Το σωματικό ή ψυχικό στρες μπορεί να επιδεινώσει αρρυθμίες, αλλά ποσοτική συσχέτιση δε μπορεί να οριστεί καθώς είναι πρακτικά αδύνατο να μετρήσουμε το στρες σε κάθε άτομο.

Αρρυθμίες καρδιάς και τι μπορεί να προκαλέσουν

Τις περισσότερες φορές είναι υποκειμενική η ενόχληση κι ο καθένας το αντιλαμβάνεται με το δικό του τρόπο. Πάντως, εμμένουσα ταχυκαρδία (δηλαδή ταχυκαρδία που διαρκεί περισσότερο από 30 δευτερόλεπτα) μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης και λιποθυμικά επεισόδια. Το ίδιο ισχύει και στις σοβαρές βραδυκαρδίες, που πολλές φορές καταλήγουν σε τραυματισμούς μετά από πτώση.

Οι έκτακτες κοιλιακές συστολές όταν είναι συχνές κι αντιστοιχούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% του συνόλου των συστολών, μπορεί να προκαλέσουν καρδιακή δυσλειτουργία και καρδιακή ανεπάρκεια.

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί μια ιδιαίτερα συχνή κι επικίνδυνη αρρυθμία, καθώς σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων αλλά και με καρδιακή ανεπάρκεια.

Αρρυθμίες: Αντιμετώπιση και θεραπεία

Για αρχή πρέπει να διαπιστωθεί τυχόν αίτιο της αρρυθμίας, όπως για παράδειγμα σοβαρή υποκαλιαιμία ή υπερκαλιαιμία. Στη συνέχεια πρέπει να αξιολογηθεί η πιθανότητα ύπαρξης δομικής νόσου της καρδιάς, όπως διάφορες μυοκαρδιοπάθειες ή ακόμα και ηλεκτρικών νοσημάτων. Αναλόγως των ευρημάτων και του τύπου και βαρύτητας της αρρυθμίας υπάρχει δυνατότητα για φαρμακευτική αγωγή με αντιαρρυθμικά φάρμακα ή ακόμα και κατάλυσης της αρρυθμίας (ablation).

Στη περίπτωση σοβαρής βραδυκαρδίας, που συνδυάζεται με συμπτώματα όπως ζάλη, αδυναμία και απώλεια των αισθήσεων, συνιστάται η εμφύτευση μόνιμου τεχνητού βηματοδότη.

Μπορούμε να μετρήσουμε μόνοι μας τον αριθμό της καρδιάς;

Ο πιο απλός τρόπος είναι ψηλαφώντας τον σφυγμό στη κερκιδική αρτηρία του χεριού μας για ένα λεπτό. Σήμερα πλέον, υπάρχουν κι έξυπνες συσκευές (κινητά και ρολόγια) που μπορούν όχι μόνο να μετρήσουν τον σφυγμό, αλλά να κάνουν και καρδιογράφημα για να το αξιολογήσει ο γιατρός μας.

Πότε απευθυνόμαστε στον καρδιολόγο;

Οπωσδήποτε όταν οι αρρυθμίες συνδυάζονται με συμπτώματα όπως αυτά που αναφέραμε παραπάνω όπως πτώση της αρτηριακής πίεσης, ζάλη, λιποθυμικά επεισόδια, αδυναμία και καταβολή δυνάμεων. Σε ηλικιωμένους, ανεξήγητες πτώσεις και τραυματισμοί συνήθως έχουν αρρυθμικά αίτια και πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα. Άτομα που έχουν γνωστό καρδιακό νόσημα, όπως αυτά που έχουν περάσει έμφραγμα μυοκαρδίου ή μυοακρδίτιδα πρέπει να απευθύνονται επίσης σε ειδικό.

Αρρυθμίες το βράδυ: Τι συμβαίνει τελικά όταν χαλαρώνουμε;

Τις περισσότερες φορές οι αρρυθμίες γίνονται αντιληπτές όταν ξαπλώνουμε ή όταν χαλαρώνουμε, καθώς τότε τις παρατηρούμε και σε ηρεμία γίνονται ενοχλητικές. Αυτό όμως δεν αποκλείει την ύπαρξη τους καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, που είναι το πιο σύνηθες, απλά όταν είμαστε σ’ εγρήγορση δε γίνονται εύκολα αντιληπτές.

Πρέπει να προσέξουμε την άσκησή μας, αν έχουμε αρρυθμίες;

Άτομα που εμφανίζουν αρρυθμίες πρέπει πάντα αξιολογούνται από ειδικό πριν την άθληση και κυρίως όταν αναφερόμαστε σε απαιτητικά/ ανταγωνιστικά αθλήματα.