Δερματίτιδα: Τι είναι, Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Δερματίτιδα ετυμολογικά σημαίνει φλεγμονή του δέρματος. Υπάρχουν διάφοροι τύποι, όπως η ατοπική δερματίτιδα, η επαφής και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινώνονται από ερεθιστικούς παράγοντες ή στρες. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει φάρμακα και απομάκρυνση των παραγόντων που προκαλούν ή επιδεινώνουν την δερματίτιδα. Η πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή ερεθιστικών ουσιών, την κατάλληλη φροντίδα του δέρματος και την αντιμετώπιση παραγόντων που προκαλούν έξαρση.

Αιτίες της Δερματίτιδας

Η δερματίτιδα μπορεί να οφείλεται σε:

• Γενετικούς παράγοντες. Η κληρονομικότητα, ειδικά στην ατοπική δερματίτιδα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της.
• Αλλεργιογόνα. Ουσίες όπως γύρη, τρίχες ζώων, τρόφιμα και καλλυντικά μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις και φλεγμονή του δέρματος.
• Ερεθιστικούς παράγοντες. Χημικά προϊόντα, απορρυπαντικά, σαπούνια, μέταλλα (π.χ. νικέλιο), υπερβολική έκθεση στο νερό μπορούν να οδηγήσουν σε δερματίτιδα.
• Μικροοργανισμούς. Η ανάπτυξη στο δέρμα μυκήτων, βακτηρίων, ζυμομυκήτων (όπως ο Malassezia) σχετίζονται με τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
• Περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το ξηρό ή πολύ υγρό κλίμα, οι ακραίες θερμοκρασίες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη δερματίτιδα.
• Στρες. Ο ψυχολογικός παράγοντας μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα σε ευπαθή άτομα.

🧐 Η εύρεση της ακριβής αιτίας είναι σημαντική για τη χορήγηση κατάλληλης αγωγής.

Συμπτώματα της Δερματίτιδας

Τα συμπτώματα σχετίζονται με το είδος της δερματίτιδας. Μπορεί να συνυπάρχουν περισσότερα από ένα είδη δερματίτιδας. Ανάλογα με το είδος της δερματίτιδας μπορεί να έχετε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Κνησμός
• Κόκκινα εξανθήματα και εξογκώματα
• Εξανθήματα που μοιάζουν με έγκαυμα
• Ξηρότητα και απολέπιση
• Φουσκάλες με υγρό
• Πάχυνση, σκλήρυνση και πρήξιμο του δέρματος
• Επώδυνα έλκη
• Ερυθρότητα
• Πόνος και αίσθημα καψίματος

Άλλα συμπτώματα, που μπορούν να εμφανιστούν και σχετίζονται έμμεσα με τη δερματίτιδα είναι:

• Η απώλεια ύπνου
• Η κατάθλιψη
• Το άγχος

Είδη Δερματίτιδας

Η δερματίτιδα περιλαμβάνει διάφορα είδη, που διαφέρουν ως προς την αιτία, τα συμπτώματα και τη θεραπεία. Τα ποιο κοινά είδη δερματίτιδας είναι η ατοπική δερματίτιδα, η δερματίτιδα εξ’ επαφής, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και η δερματίτιδα της παιδικής ηλικίας.

Ατοπική Δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα είναι χρόνια πολυπαραγοντική πάθηση. Συμβαίνει όταν η λειτουργία φραγμού του δέρματος σας καταστρέφεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το δέρμα να είναι πιο ευαίσθητο και ευάλωτο σε ερεθιστικούς παράγοντες, αλλεργιογόνα και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σχεδόν 1 στα 10 μωρά και παιδιά αναπτύσσει ατοπική δερματίτιδα και σχεδόν τα δύο τρίτα των προσβεβλημένων ατόμων έχουν εξάρσεις στην ενήλικη ζωή τους.

Αν και η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να εμφανιστεί παντού τείνει να εμφανίζεται σε περιοχές όπου το δέρμα κάμπτεται, όπως για παράδειγμα το εσωτερικό του αγκώνα.

Τα πιο κοινά συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας περιλαμβάνουν:

• Ξηρό δέρμα
• Κνησμό
• Οίδημα και φλεγμονή
• Κόκκινα, καφέ, μοβ ή γκρι εξανθήματα
• Εξογκώματα με υγρό
• Σκασμένο δέρμα

Δερματίτιδα Εξ Επαφής

Η δερματίτιδα εξ επαφής προκαλείται όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με κάποιο ερεθιστικό παράγοντα. Όταν ο ερεθιστικός παράγοντας προκαλεί άμεση βλάβη στο σημείο του δέρματος με το οποίο ήρθε σε επαφή τότε η δερματίτιδα αναφέρεται ως ερεθιστική δερματίτιδα. Σε αυτό το είδος της δερματίτιδας το ανοσοποιητικό σύστημα δρα τοπικά στο σημείο της επαφής του δέρματος με τον ερεθιστικό παράγοντα. Προκαλείται κυρίως από χημικές ουσίες όπως είναι:

• Tα καθαριστικά
• Oι καυστικές ουσίες
• H έντονη τριβή
• H ξηρότητα

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ερυθρότητα
• Ξηρότητα
• Καύσιμο
• Φουσκάλες
• Εξανθήματα

Όταν ο ερεθιστικός παράγοντας προκαλεί αλλεργική αντίδραση τότε μιλάμε για αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. Σε αυτή την περίπτωση το ανοσοποιητικό σύστημα δρα με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανιστούν συμπτώματα και σε άλλες περιοχές του σώματος πέραν του σημείου επαφής.

Αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκληθεί από:

• Το νικέλιο. Ορισμένα κοσμήματα περιέχουν νικέλιο
• Τα αρώματα
• Τα συντηρητικά
• Τα φυτά, όπως ο δηλητηριώδης κισσός
• Τα φάρμακα

Τα κυριότερα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

• Ερυθρότητα
• Κνησμός
• Φουσκάλες
• Οίδημα
• Αίσθημα καψίματος
• Συμπτώματα από άλλα συστήματα όπως αναπνευστικό

Σμηγματορροϊκή Δερματίτιδα

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι αρκετά κοινή πάθηση αλλά όχι μεταδοτική. Η εμφάνισή της δε σημαίνει ότι το δέρμα είναι ακάθαρτο ή μολυσμένο. Εμφανίζεται συνήθως στο τριχωτό της κεφαλής και στο πρόσωπο αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλα μέρη του σώματος. Αναφέρεται ως πιτυρίδα όταν βρίσκεται στο τριχωτό της κεφαλής εφήβου ή ενήλικα και νινίδα όταν είναι στο τριχωτό της κεφαλής μωρού.

Οι παράγοντες που πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στην εμφάνιση σμηγματορροϊκής δερματίτιδας είναι:

• Ένα είδος μύκητα που ονομάζεται malassezia, ο οποίος υπάρχει στο δέρμα όλων αλλά υπεραναπτύσσεται σε μερικούς ανθρώπους
• Το αυξημένο επίπεδο ανδρογόνων
• Το αυξημένο επίπεδο λιπιδίων του δέρματος
• Η ύπαρξη κληρονομικότητας
• Οι ψυχικές διαταραχές
• Το κρύο και ξηρό κλίμα
• Το ιστορικό άλλων δερματικών παθήσεων όπως η ροδόχρους ακμή, η ψωρίαση, η ακμή
• Η λήψη φαρμάκων όπως το λίθιο, η βουσπιρόνη, η χλωροπρομαζίνη, η δεκανοϊκή αλοπεριδόλη
• Κάποιες νευρολογικές παθήσεις όπως η νόσος του πάρκινσον, η επιληψία
• Η ύπαρξη άλλων καταστάσεων όπως η ανοσοκαταστολή

Τα κυριότερα συμπτώματα της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας είναι:

• Η ερυθρότητα
• Η ξηρότητα
• Η έντονη απολέπιση
• Ο κνησμός

Δερματίτιδα της Παιδικής Ηλικίας

Η δερματίτιδα της παιδικής ηλικίας είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει διάφορους τύπους δερματικών φλεγμονών που εμφανίζονται στα παιδιά. Συχνά, η πιο κοινή μορφή είναι η ατοπική δερματίτιδα, αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνει άλλες καταστάσεις, όπως η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα που αναφέρεται ως νινίδα στη βρεφική ηλικία ή η δερματίτιδα από πάνα.

Διάγνωση της Δερματίτιδας

Η διάγνωση ξεκινάει με τη λήψη ιστορικού όπου συλλέγονται πληροφορίες για τα συμπτώματα, το οικογενειακό ιστορικό, το περιβάλλον όπου ζει το άτομο καθώς και τις συνήθειες του, την πιθανή επαφή με ερεθιστικές ουσίες. Στη συνέχεια ακολουθεί η κλινική εξέταση για τον εντοπισμό δερματικών αλλοιώσεων. Αν κριθεί απαραίτητο μπορεί ο ασθενής να παραπεμφθεί για εργαστηριακές εξετάσεις όπως είναι:

• Η δερματική δοκιμασία για αλλεργίες
• Οι αιματολογικές εξετάσεις
• Οι μικροβιολογικές εξετάσεις
• Η βιοψία δέρματος

Τέλος, καθώς πολλά είδη δερματίτιδας εμφανίζουν κοινά συμπτώματα είναι απαραίτητη η διαφορική διάγνωση.

Αντιμετώπιση και Θεραπεία της Δερματίτιδας

Αφού γίνει η διάγνωση της δερματίτιδας ακολουθεί η αντιμετώπιση και θεραπεία της. Η απομάκρυνση της αιτίας που προκαλεί δερματίτιδα, η χρήση κατάλληλων προϊόντων που δεν ερεθίζουν το δέρμα και η λήψη φαρμακευτικής αγωγής όπου απαιτείται αποτελούν τις μεθόδους αντιμετώπισης και θεραπείας της δερματίτιδας. Στόχος είναι η μείωση των συμπτωμάτων, η αποκατάσταση του δερματικού φραγμού και η αποφυγή μελλοντικών εξάρσεων.

Φαρμακευτική Θεραπεία

Η φαρμακευτική θεραπεία για τη δερματίτιδα εξαρτάται από τον τύπο, τη σοβαρότητα της πάθησης και την υποκείμενη αιτία. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ανάλογα με την περίπτωση είναι:

• Οι ενυδατικές κρέμες ή αλοιφές για δερματίτιδα (βοηθούν στην αποκατάσταση του δερματικού φραγμού)
• Οι αναστολής καλσινευρίνης (μειώνουν τη φλεγμονή)
• Τα κορτικοστεροειδή (μειώνουν τη φλεγμονή)
• Οι αναστολείς φωσφοδιεστεράσης-4 (μειώνουν τη φλεγμονή)
• Τα βιοπροϊόντα (τροποποιούν τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος)
• Τα αντισταμινικά (μειώνουν την αλλεργική αντίδραση)
• Τα αντιβιοτικά
• Τα αντιμυκητιασικά

Φυσικές Μέθοδοι

Οι φυσικές μέθοδοι αντιμετώπισης της δερματίτιδας μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τα συμπτώματα όπως ο κνησμός, η φλεγμονή και η ξηρότητα, ενώ είναι συχνά συμπληρωματικές στις ιατρικές θεραπείες. Ακολουθούν κάποιες από τις συνηθισμένες φυσικές μεθόδους:

• Ενυδάτωση με φυσικά προϊόντα όπως: η αλόη βέρα, το έλαιο καρύδας. Το έλαιο καρύδας έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες
• Χρήση κρεμών που περιέχουν μέλι. Το μέλι έχει ενυδατικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες
• Σκευάσματα που περιέχουν κουρκουμά. Ο κουρκουμάς έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
• Κατανάλωση σκευασμάτων ή τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ο σολομός, τα καρύδια είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
• Κατανάλωση προβιοτικών μέσω της τροφής ή των συμπληρωμάτων διατροφής ενισχύει τη μικροβιακή χλωρίδα του οργανισμού. Επιπλέον, υπάρχουν κρέμες με προβιοτικά
• Αποφυγή όλων των ερεθιστικών και αλλεργιογόνων παραγόντων
• Μείωση του άγχους
• Έκθεση στον ήλιο με μέτρο. Η υπεριώδης ακτινοβολία περιορίζει τη δερματίτιδα
• Αποφυγή του ξυσίματος
• Χρήση ήπιων καθαριστικών
• Αποφυγή της υψηλής θερμοκρασίας στο χώρο σας

Πρόληψη της Δερματίτιδας

Για την πρόληψη της δερματίτιδας αποφύγετε αυτό που την προκαλεί. Αυτό μπορεί να είναι φυσικά ή χημικά προϊόντα στα οποία είστε ευαίσθητοι ή αλλεργικοί. Επιπλέον, θα πρέπει να:

• Ενυδατώνετε το δέρμα σας τακτικά
• Μη βρίσκεστε σε ζεστό και ξηρό περιβάλλον
• Προσπαθείτε να μην ξύνεστε
• Μειώνετε το άγχος σας

Πότε να Επισκεφθείτε τον Ιατρό

Η επίσκεψη σε γιατρό είναι απαραίτητη όταν:

• Η κατάσταση επιμένει
• Η φλεγμονή είναι σοβαρή ή εξαπλώνεται
• Υπάρχουν σημάδια λοίμωξης
• Δεν υπάρχει ανταπόκριση στη θεραπεία που λαμβάνετε

Συχνές Ερωτήσεις για τη Δερματίτιδα