Διαδικτυακός Εκφοβισμός: πως τον αντιμετωπίζουμε;

Τα τελευταία χρόνια, με την καθιέρωση του ίντερνετ στην καθημερινότητά μας, παρατηρείται έντονα το φαινόμενο του cyber bullying για αρκετούς μαθητές. Το cyber bullying αποτελεί μια μορφή εκφοβισμού (bullying), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις συνδέεται με τον σχολικό εκφοβισμό.

Στο άρθρο που ακολουθεί, στα πλαίσια της ευαισθητοποίησης για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας και του Εκφοβισμού στο Σχολείο -συμπεριλαμβανομένου του Κυβερνοεκφοβισμού, θα γίνει αναφορά στο cyber bullying αλλά και στους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του σοβαρού προβλήματος.

Τι είναι το cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός);

Ο διαδικτυακός εκφοβισμός αναφέρεται στην πρακτική του εκφοβισμού που λαμβάνει χώρα μέσω ψηφιακών συσκευών, όπως κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές και tablet. Αυτός ο τύπος εκφοβισμού μπορεί να συμβαίνει μέσω διαφόρων μέσων, όπως SMS, κειμένου, εφαρμογών, αλλά και μέσω διαδικτύου, όπως σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φόρουμ ή τυχερών παιχνιδιών, όπου οι χρήστες μπορούν να δημοσιεύσουν, να συμμετάσχουν ή να μοιραστούν περιεχόμενο. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός περιλαμβάνει τη δράση της αποστολής, δημοσίευσης ή κοινή χρήσης αρνητικού, βλαβερού, ψευδούς ή πονηρού υλικού σχετικά με κάποιον άλλο, προκειμένου να τον πληγώσει.

Επίσης, μπορεί να περιλαμβάνει τη δημοσίευση προσωπικών ή ευαίσθητων πληροφοριών για κάποιον άλλο με σκοπό να τον διακρίνει ή να τον υποβαθμίσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να ξεπερνά τα όρια και να εξελιχθεί σε παράνομη ή ακόμη και εγκληματική συμπεριφορά.

Ποια είναι τα «μέρη» που μπορεί να εμφανιστεί το cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός);

Τα πιο κοινά σημεία που μπορεί να κάνει την εμφάνισή του το cyber bullying, είναι:

• Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το Instagram, το Snapchat και το Tik Tok
• Εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων κειμένου και μηνυμάτων σε κινητές συσκευές ή tablet, όπως το WhatsApp ή το Viber.
• Άμεσα μηνύματα (π.χ. SMS) και διαδικτυακή συνομιλία μέσω Διαδικτύου
• Διαδικτυακά φόρουμ, δωμάτια συνομιλίας και πίνακες μηνυμάτων, όπως το Reddit
• Κοινότητες διαδικτυακών παιχνιδιών

Ποια είναι τα αίτια του cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός);

Το cyberbullying μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια, που ποικίλουν ανάλογα με την κατάσταση και τους ανθρώπους που εμπλέκονται. Ορισμένα από τα κύρια αίτια περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα αυτοεκτίμησης: Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αυτοεκτίμηση τους είναι πιο ευάλωτα στο cyber bullying.
• Προβλήματα κοινωνικής ενσωμάτωσης: Τα παιδιά που αισθάνονται απομονωμένα, βιώνουν την απόρριψη ή τον αποκλεισμό από την κοινωνία, τείνουν να γίνονται πιο ευάλωτα στο cyberbullying.
• Προβλήματα εξουσίας και ελέγχου: Ορισμένοι άνθρωποι επιδιώκουν να ασκήσουν εξουσία και έλεγχο σε ένα παιδί μέσω του cyberbullying, επιθυμώντας να προκαλέσουν φόβο και ανασφάλεια στα θύματά τους.
• Έχθρα και αντιπάθεια: Οι δράστες μπορεί να νιώθουν έχθρα ή αντιπάθεια για τα θύματά τους, είτε λόγω προσωπικών διαφορών, είτε λόγω ανταγωνισμού, ζήλιας και άλλων αιτιών που μπορεί να έχουν σχέση με το σχολείο.

Επιπτώσεις & ανησυχίες για το cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός)

Η κατάσταση που βιώνει ένα παιδί που λαμβάνει παρενόχληση μέσω του διαδικτύου είναι αρκετά έντονη. Οι επιπτώσεις, δε, για το ίδιο το παιδί, ενδέχεται να είναι ολέθριες για την ψυχολογική του ανάπτυξη και ευημερία.

Ανησυχίες για το cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός)

Ως προς τις ανησυχίες που προκύπτουν από το cyberbullying, αυτές αφορούν:

• Επίμονη: Η διαθεσιμότητα των ψηφιακών συσκευών για συνεχή και αμείλικτη επικοινωνία όλο το 24ωρο καθιστά δύσκολο για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν cyber bullying να βρουν ανακούφιση.
• Μόνιμη: Τα περισσότερα διαδικτυακά δεδομένα παραμένουν δημόσια και προσβάσιμα για πάντα, εκτός αν διαγραφούν εκ των υστέρων. Μια αρνητική διαδικτυακή φήμη, μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην εκπαίδευση, την εργασία και άλλους τομείς της ζωής του παιδιού.
• Δύσκολο να ανιχνευθεί: Επειδή το cyber bullying μπορεί να προκληθεί χωρίς την άμεση παρακολούθηση από τους δασκάλους ή τους γονείς, είναι δύσκολο να το αντιληφθούν άμεσα. Γι’ αυτό τον λόγο, χρειάζεται συνεχής επαγρύπνηση και συζήτηση με το παιδί.

Επιπτώσεις του cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός)

Το cyberbullying μπορεί να έχει σοβαρές και επίμονες επιπτώσεις, τόσο στα θύματα όσο και στους ανθρώπους που εμπλέκονται σε αυτόν τον τύπο εκφοβισμού. Ορισμένες από τις κύριες επιπτώσεις του κυβερνοεκφοβισμού περιλαμβάνουν:

• Συναισθηματική και ψυχολογική κατάπτωση
• Κοινωνική απομόνωση
• Μείωση της σχολικής απόδοσης
• Επιπτώσεις στη σωματική υγεία
• Προβλήματα συμπεριφοράς απέναντι στην οικογένεια και στον κοινωνικό περίγυρο
• Αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας

Τρόποι αντιμετώπισης του cyber bullying (διαδικτυακός εκφοβισμός)

Εάν ανατρέφετε το παιδί σας στην εποχή της ψηφιακής επικοινωνίας και του ίντερνετ, θα χρειαστεί να εξερευνήσετε πολλά νέα πράγματα και εναλλακτικές. Η προστασία των παιδιών από άλλους χρήστες του διαδικτύου δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψιν τις ανησυχίες και τα προβλήματα του παιδιού σας, ακόμα κι αν δεν επικοινωνεί άμεσα μαζί σας. Θα πρέπει να δείξετε πως είστε παρόντες γι’ αυτό. Εάν κατανοήσετε τη θέση του και την κατάσταση που βρίσκεται, είναι πολύ πιθανό να βρει το θάρρος να σας μιλήσει και να βρείτε από κοινού μια λύση για το πρόβλημα αυτό.

Η ενημέρωση αποτελεί έναν ακόμα «πυλώνα» για τη σωστή διαχείριση της κατάστασης από τον γονέα και εκπαιδευτικό! Θα πρέπει να γνωρίζετε πως να αντιμετωπίσετε ορθά μια τέτοια κατάσταση, χωρίς να πληγώσετε το παιδί και να το κάνετε να νιώσει ασφάλεια μαζί σας. Με την ψηφιακή πρόοδο, υπάρχουν και θετικά στοιχεία, όπως η πρόσβαση σε ενημερώσεις και άρθρα που μπορούν να βοηθήσουν κάθε γονέα και εκπαιδευτικό για αυτά τα ζητήματα.

Παρακάτω, συγκεντρώσαμε μερικές συμβουλές για την προστασία ενός παιδιού από το φαινόμενο του cyber bullying:

• Πλήρης επίβλεψη των εφαρμογών social media του παιδιού από τον γονέα.
• Αγνόηση ενοχλητικών μηνυμάτων, σε περίπτωση ωστόσο απειλών συνιστάται αναφορά των μηνυμάτων και λήψη προληπτικών μέτρων.
• Αποκλεισμός του αποστολέα που στέλνει απειλητικά ή ενοχλητικά μηνύματα.
• Αναφορά του περιστατικού στην Αστυνομία είτε σε κάποια αρμόδια υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.
• Έλεγχος στις άδειες που παρέχονται από το κινητό του παιδιού ως προς τα προσωπικά δεδομένα και την τοποθεσία.
• Να ακολουθείτε τους λογαριασμούς social media των παιδιών σας και να παρατηρείτε πιθανές ύποπτες συμπεριφορές, όπως υβριστικά σχόλια σε post, κ.λπ.
• Να είστε ενημερωμένοι για τις νεότερες εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι έφηβοι, καθώς επίσης να εξοικειωθείτε με την αργκό που χρησιμοποιούν.
• Θέστε ξεκάθαρους κανόνες για το περιεχόμενο, τα site και τις εφαρμογές που μπορούν να χρησιμοποιούν.
• Να ενημερώσετε τα παιδιά για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν μέσω του διαδικτύου.
• Επικοινωνία μεταξύ γονέων και σχολείου για ενημέρωση και προσπάθεια για επίλυση του ζητήματος, ειδικά αν ο εκφοβισμός προέρχεται από τον σχολικό πυρήνα.

💡Η Γραμμή Βοήθειας 116111 παίζει βασικό ρόλο στην πρόληψη της βίας που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά (σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική κακοποίηση, παραμέληση, εκφοβισμός, λαθρεμπόριο και εμπορία) και εξαφανίσεις. Επιπλέον, οι κλήσεις στη Γραμμή Βοήθειας 116111 είναι δωρεάν από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο (ακόμη και χωρίς πίστωση).