Γλυκοζυλιωμένη: Πώς Πέφτει

Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη: ένας όρος σχετικά άγνωστός για αρκετούς ανθρώπους, αλλά όχι για αυτούς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή έχουν προβλήματα με τη διαχείριση του ζαχάρου τους.

Η γλυκοζυλιωμένη αποτελεί μια απλή αιματολογική εξέταση, η οποία όμως μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και αντιμετώπιση αρκετά δυσμενών καταστάσεων που αφορούν τον σακχαρώδη διαβήτη. Στο άρθρο μας παρακάτω, θα μάθουμε ότι χρειάζεται για τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη και πως μπορούμε να τη μειώσουμε.

Τι Είναι η Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη (HbA1c);

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) αποτελεί μια μορφή αιμοσφαιρίνης που βοηθάει στον καθορισμό των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Το τεστ που διενεργείται παρουσιάζει έναν μέσο όρο του επιπέδου σακχάρου στο αίμα τις τελευταίες 90 ημέρες. Το τεστ μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση του διαβήτη.

Η εξέταση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης πρέπει να διενεργείται τακτικά κάθε 3-4 μήνες, αφού τα ερυθρά αιμοσφαίρια που περιέχουν την αιμοσφαιρίνη, συνεχώς ανανεώνονται, οπότε το ποσοστό γλυκοζυλίωσης μεταβάλλεται, ανάλογα με το σάκχαρο αίματος. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μετράται στο φλεβικό αίμα.

Γιατί Είναι Σημαντική η Μείωση της Γλυκοζυλιωμένης Αιμοσφαιρίνης

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, όπως είδαμε και παραπάνω, επηρεάζεται από τις τιμές σακχάρου όλου του 24ώρου, το διάστημα των τελευταίων 90 ημερών. Αυτή η μέτρηση είναι αρκετά σημαντική για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς έτσι ελέγχεται το ποσοστό ρύθμισης του σακχάρου. Όταν αυτά τα ποσοστά βρίσκονται στο φυσιολογικό, τότε είναι και πιο εύκολη η ρύθμιση του διαβήτη.

Επιπτώσεις της Αυξημένης Γλυκοζυλιωμένης

Όταν διαπιστωθεί αυξημένη γλυκοζυλιωμένη μπορεί να υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό, όπως η πρόκληση διαφόρων παθήσεων ή ανάπτυξη νέων:

• Σακχαρώδης διαβήτης
• Γλυκοζουρία
• Υπεργλυκαιμία
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Νεφρική νόσος
• Νευροπάθεια

Στόχοι για τα Επίπεδα της Γλυκοζυλιωμένης

Οι επιστημονικές εταιρείες έχουν καθορίσει στόχους, αναφορικά με τις ανώτατες αποδεκτές τιμές της γλυκοζυλιωμένης. Πιο αναλυτικά:

• Διαβήτης τύπου 1: ο στόχος είναι κάτω από 6.5%
• Διαβήτης τύπου 2: ο στόχος είναι κάτω από 7%, αλλά σε ορισμένες χώρες υπάρχει πιο αυστηρό πλαίσιο και έχουν στόχο κάτω από 6.5%

Όταν το ποσοστό είναι μεγαλύτερο, γιατρός και ασθενής πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους, ώστε η ρύθμιση του σακχάρου να είναι καλύτερη. Όσον αφορά τις εγκύους με διαβήτη, ο στόχος είναι κάτω από 5.9% και η εξέταση πρέπει να γίνεται πιο συχνά, για πιο στενή παρακολούθηση.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές νόσους σε σχέση με τη συγκέντρωση της HbA1c.

Φυσικοί Τρόποι για τη Μείωση της Γλυκοζυλιωμένης

Για τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης, υπάρχουν ορισμένοι τρόποι, χωρίς τη χρήση φαρμάκων, που μπορούν να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Αυτοί οι τρόποι αφορούν τη διατροφή, την άσκηση και καθημερινές πρακτικές στην καθημερινότητα του ασθενή. Εάν αναρωτιέστε για το «πως πέφτει η γλυκοζυλιωμένη», θα το ανακαλύψετε παρακάτω.

Υγιεινή Διατροφή

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για μείωση των επιπέδων της γλυκοζυλιωμένης, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής. Η λήψη φαρμάκων αποτελεί τον πιο άμεσο τρόπο, αλλά και τα μέτρα για τον τρόπο ζωής είναι αποτελεσματικά.

Τροφές που Μειώνουν τη Γλυκοζυλιωμένη

Για να διατηρήσετε ή και να μειώσετε τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης, θα πρέπει να καταναλώνετε προσεκτικά τους υδατάνθρακες. Δεν είναι όλοι οι υδατάνθρακες επιβλαβείς για την υγεία, αρκεί να αναζητήσετε αυτούς που θα προσφέρουν μόνο οφέλη για τον οργανισμό σας. Θα πρέπει να αναζητήσετε υδατάνθρακες ακατέργαστους, οι οποίοι διατηρούν τις φυτικές ίνες, τις βιταμίνες, τα μέταλλα και άλλες φυτικές ενώσεις που θα προσφέρουν οφέλη στην υγεία σας. Τέτοιοι υδατάνθρακες είναι:

• Δημητριακά ολικής αλέσεως
• Ολόκληρα φρούτα
• Λαχανικά
• Όσπρια
• Ορισμένες τροφές που μπορούν εξίσου να συμβάλλουν στη διατήρηση ή και μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, είναι:
• Μπρόκολο
• Θαλασσινά (π.χ. σολομός, σαρδέλες)
• Ξηροί καρποί (π.χ. φιστίκια, αμύγδαλα)
• Φακές
• Αβοκάντο
• Εσπεριδοειδή
• Γιαούρτι και κεφίρ

Σημασία της Ισορροπημένης Διατροφής

Η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί το παν στην προσπάθεια για τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης. Αρχικά, θα πρέπει να διατηρήσετε ένα σταθερό πρόγραμμα γευμάτων εντός της ημέρας. 3 γεύματα και μερικά υγιεινά σνακ εντός της ημέρας, πάντα σε σταθερές ώρες, θα συμβάλλουν στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Ως προς τις τροφές που μπορείτε να καταναλώνετε, υπάρχει και το «κεφάλαιο» υδατάνθρακες. Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε η πεποίθηση πως η κατανάλωση υδατανθράκων από διαβητικούς ήταν αρκετά επικίνδυνη.

Αυτή η άποψη αρχίζει να καταρρίπτεται, καθώς η ύπαρξη των ακατέργαστων υδατανθράκων αλλάζει τα δεδομένα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατανάλωση ακατέργαστων υδατανθράκων, πλουσίων σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά, μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει.

Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να μετράτε τους υδατάνθρακες που θα βάζετε στο πιάτο σας, έτσι ώστε να διατηρείτε σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας. Τη συγκεκριμένη διαδικασία είναι καλό να την τηρείτε για όλες τις τροφές των γευμάτων σας, καθώς έτσι θα έχετε τον πλήρη έλεγχο του ζαχάρου.

Για ασφαλή αποτελέσματα στη διαχείριση του σακχάρου μέσω της διατροφής σας, καλό είναι να επικοινωνήσετε με έναν διατροφολόγο, έτσι ώστε να σας συντάξει το ιδανικό πρόγραμμα διατροφής, που θα στηρίζεται στις προσωπικές σας διατροφικές ανάγκες και συνήθειες.

Σωματική Άσκηση

Η σωματική άσκηση είναι αρκετά σημαντική για τους διαβητικούς ασθενείς, αλλά και για κάθε άτομο, που επιθυμεί τη μείωση των επιπέδων της γλυκοζυλιωμένης. Η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του σακχάρου, πάντα με την κατάλληλη διατροφή.

Κατάλληλες Μορφές Άσκησης

Ο συνδυασμός αερόβιων και cardio ασκήσεων μπορεί να επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στη μείωση της γλυκοζυλιωμένης. Αερόβιες ασκήσεις που μπορείτε να αξιοποιήσετε: περπάτημα, κολύμπι και ποδηλασία.

Ιδανικά, η ρουτίνα άσκησής σας θα πρέπει να περιλαμβάνει και ασκήσεις αντίστασης ή ενδυνάμωσης, όπως: βάρη, ασκήσεις με λάστιχα, ή με μηχανήματα ασκήσεως βάρους. Ο συνδυασμός των παραπάνω προσφέρει σημαντικά αποτελέσματα.

Συχνότητα και Διάρκεια Άσκησης

Μέχρι πρότινος, ο στόχος ανάφερε πως 150 λεπτά άσκησης ή 30’ την ημέρα ήταν το ιδανικό χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και Άσκησης (ACSM), όμως, μπορεί να ξεπεραστεί αυτός ο χρόνος.

Για το ακριβές διάστημα και συχνότητα της άσκησης, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, για να σας κατευθύνει ανάλογα.

Έλεγχος Στρες

Το στρες και το άγχος ενεργοποιούν τη φυσική άμυνα του οργανισμού. Μέρος αυτής της αντίδρασης είναι κι η απελευθέρωση του σακχάρου στο αίμα, έτσι ώστε να το αξιοποιήσει ο οργανισμός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Το διαρκές αίσθημα στρες, λοιπόν, οδηγεί στη συνεχή απελευθέρωση του σακχάρου, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση και της ινσουλίνης. Δυνητικά, αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στην υπερινσουλιναιμία, όπου η ινσουλίνη αναγκάζει το σώμα να επαναφέρει τη γλυκόζη πίσω στα κύτταρα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία.

Τεχνικές Χαλάρωσης

Για την αντιμετώπιση και έλεγχο του στρες, μπορείτε να ακολουθήσετε μερικές τεχνικές και πρακτικές χαλάρωσης, όπως:

• Διαλογισμός
• Βαθιές ανάσες κατά τη διάρκεια επεισοδίων στρες
• Απομάκρυνση των σκέψεων που οδηγούν στο στρες
• Γιόγκα

Τέλος, η αναζήτηση βοήθειας από ειδικό για την αντιμετώπιση του στρες είναι μείζονος σημασίας στην προσπάθεια αυτή.

Σημασία του Ύπνου

Σύμφωνα με τα έρευνες, τα άτομα που τηρούν βραχείας διάρκειας ύπνο (<4.5 ώρες) ή μακράς διάρκειας ύπνο (>8.5 ώρες), παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) σε σύγκριση με άτομα με διάρκεια ύπνου από 6.5 έως 7.4 ώρες.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως τα άτομα με βραχεία ή μακρά διάρκεια ύπνου πρέπει να θεωρούνται ασθενείς υψηλού κινδύνου για κακή γλυκαιμική ρύθμιση, καθώς ο ύπνος μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για τη ρύθμιση του διαβήτη.

Φαρμακευτική Αγωγή και Ιατρικές Παρεμβάσεις

Για τη μείωση ή και διαχείριση των επιπέδων γλυκοζυλιωμένης, υπάρχουν φάρμακα τα οποία τα οποία μπορούν να συνδράμουν. Σε κάθε περίπτωση, η επικοινωνία με έναν διαβητολόγο είναι απαραίτητη προτού λάβετε κάποια αγωγή.

Φάρμακα για τη Μείωση της Γλυκοζυλιωμένης

Η μετφορμίνη αποτελεί ένα ισχυρό αντιδιαβητικό φάρμακο που μπορεί, σύμφωνα με μελέτες, να μειώσει την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη έως και 2%. Επίσης, παρόλο που αποτελεί μια αρκετά ισχυρή δραστική ουσία, έχει πολύ χαμηλό κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμιών η χρήση της. Επιπλέον, έχει ουδέτερη επίδραση στο σωματικό βάρος.

Οι γλιφλοζίνες μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της γλυκοζυλιωμένης. Είναι μέτριας δραστικότητας φάρμακα, τα οποία μπορούν να μειώσουν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κατά 0.7-1.0%. Το ποσοστό μείωσης μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο αν η γλυκοζυλιωμένη είναι υψηλότερη. Ως προς την πιθανότητα υπογλυκαιμίας, τα συγκεκριμένα φάρμακα ενέχουν ελάχιστους κινδύνους, καθώς δε δρουν στο πάγκρεας και στην ινσουλινοέκκριση.

Σημασία της Τακτικής Παρακολούθησης

Είναι αυτονόητο πως για τον έλεγχο και ρύθμιση του σακχάρου, απαιτείται και τακτικός έλεγχος. Εκτός, λοιπόν, του καθημερινού ελέγχου στο σπίτι, είναι σημαντικός ο έλεγχος ανά τρίμηνο μέσω της διενέργειας αιματολογικών εξετάσεων.

Το διάστημα των (περίπου) 90 ημερών, είναι το διάστημα στο οποίο τα αιμοσφαίρια κάνουν τον κύκλο της ζωής τους. Κατά συνέπεια, οι μετρήσεις αυτές «αντικατοπτρίζουν» τα ποσοστά της αιμοσφαιρίνης που έχουν επηρεαστεί από τη γλυκόζη εντός αυτού του διαστήματος.

Ο συγκεκριμένος έλεγχος θα δώσει ένα σαφές πλαίσιο για τις ενέργειες που θα πρέπει να κάνει το άτομο εντός αυτού του διαστήματος, έτσι ώστε να μην προκληθούν σοβαρότερα προβλήματα από την αύξηση του σακχάρου.

Συμβουλές για Μόνιμη Μείωση της Γλυκοζυλιωμένης

Μόνιμη μείωση της γλυκοζυλιωμένης εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να υπάρξει, ειδικά για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Ωστόσο, με την υιοθέτηση ορισμένων συνηθειών, που αφορούν τη διατροφή, την άσκηση και το άγχος, μπορεί να σταθεροποιηθεί η γλυκοζυλιωμένη σε φυσιολογικά επίπεδα και να μην υπάρχουν επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Καθημερινές Συνήθειες

Παρακάτω, παρατίθενται μερικές πρακτικές που μπορείτε να ακολουθήσετε στην καθημερινότητά σας, έτσι ώστε να διατηρήσετε σε καλά επίπεδα τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη:

1. Καθημερινή φυσική άσκηση 30’
2. Υιοθετήστε μια καθημερινή ρουτίνα στην καθημερινότητά σας με διάφορες δραστηριότητες, οι οποίες θα βοηθήσουν στην κινητικότητά σας (π.χ. κηπουρική, δουλειές στο σπίτι, κ.ά.)
3. Να ακολουθείτε πιστά το σχέδιο θεραπείας, εφόσον έχει καταρτιστεί από έναν ιατρό
4. Να παρακολουθείτε τακτικά την πρόοδο σας και την επίτευξη των στόχων σας
5. Ζητήστε βοήθεια από τον στενό οικογενειακό και μη κύκλο σας, έτσι ώστε να υποστηρίξουν την προσπάθεια αυτή
6. Προσοχή στις μερίδες, τα μεγέθη και τις θερμίδες που περιλαμβάνουν
7. Τακτική κατανάλωση τροφής, κάθε 3-5 ώρες
8. Προγραμματισμός γευμάτων εκ των προτέρων

Υποστήριξη από Ειδικούς

Ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί να προσφέρει εξιδεικευμένες συμβουλές και καθοδήγηση για τη μείωση και διαχείριση των επιπέδων γλυκοζυλιωμένης. Κάθε άτομο έχει τις δικές του, ξεχωριστές, διατροφικές συνήθειες και δεν αποτελεί εύκολη διαδικασία η συνεχής μέτρηση και κατανομή των γευμάτων μέσα στη μέρα. Ένας διατροφολόγος θα συντάξει ένα μενού με τις κατάλληλες τροφές, στις απαιτούμενες ποσότητες, έτσι ώστε ο ασθενής να λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά, χωρίς να υπάρξουν ελλείψεις.

Εν συνεχεία, ο ρόλος ενός διαβητολόγου είναι εξίσου σημαντικός. Είναι ζωτικής σημασίας η παρακολούθηση της πορείας της υγείας του ασθενούς από έναν διαβητολόγο, καθώς αυτός θα καθορίσει το σχέδιο θεραπείας – όπου απαιτείται – και θα κρίνει τα αποτελέσματα των τακτικών εξετάσεων γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Συμπεράσματα και Σημασία της Διατήρησης Υγιών Επιπέδων Γλυκοζυλιωμένης

Αναλύοντας τα βασικά σημεία για τη γλυκοζυλιωμένη, παρατηρούμε πως ο τακτικός έλεγχός της είναι μείζονος σημασίας, ειδικά όταν ομιλούμε για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Η πρόληψη είναι το παν, γι’ αυτό και μια καθημερινότητα με ισορροπημένη διατροφή, άσκηση, χωρίς στρες, αποτελούν το «κλειδί» για μείωση και διαχείριση της γλυκοζυλιωμένης.

Σε κάθε περίπτωση, το ελπιδοφόρο μήνυμα που προκύπτει από τα παραπάνω, είναι πως η υιοθέτηση καθημερινών συνηθειών, οι τακτικές εξετάσεις και η επίβλεψη από έναν διαβητολόγο και διατροφολόγο, μπορούν να χαρίσουν πολλά και καλά χρόνια ζωής.