HIV & Aids: Τι είναι, συμπτώματα, τεστ & αντιμετώπιση

Ο HIV και το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS), το οποίο μπορεί να προκαλέσει στους φορείς του, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά στις μέρες μας σε επίπεδο πρόληψης και θεραπείας. Αυτό καθιστά πλέον το AIDS χρόνια ασθένεια και όχι θανατηφόρα.

Τι είναι το HIV, τι συμπτώματα έχει και μετά από πόσο καιρό πρέπει να κάνουμε εξέταση HIV; Αυτά και άλλα ερωτήματα θα διαλευκάνουμε παρακάτω.

Aids / HIV: Tι είναι και πώς γίνεται η μετάδοση;

Τι είναι ο HIV λοιπόν; Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus) είναι ρετροϊός ο οποίος προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, στην εμφάνιση του συνδρόμου ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS). Πρωτοεμφανίστηκε στους ανθρώπους περί τα μέσα του προηγούμενου αιώνα και αναγνωρίστηκε ως ανθρώπινη ασθένεια επίσημα από το CDC το 1981.

Η μετάδοση του HIV γίνεται με τρεις τρόπους μεταξύ ανθρώπων:

• σεξουαλική επαφή (συμπεριλαμβανομένης και της στοματικής)
• έκθεση σε μολυσμένα σωματικά υγρά ή ιστούς
• από τη μητέρα στο παιδί κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και το θηλασμό

Από την άλλη, ο HIV δε μεταδίδεται μέσω κοπράνων, ρινικών εκκρίσεων, σάλιου, πτυέλου, ιδρώτα, δακρύων, ούρων ή εμετού, εκτός και αν σε αυτά υπάρχει επίσης αίμα.

Υπάρχει θεραπεία για τoν ιό;

Θεραπεία για τον HIV δεν υπάρχει. Στις μέρες μας όμως, η χρήση δραστικών αντιρετροϊκών φαρμάκων, ειδικά όταν ξεκινήσει άμεσα μετά τη λοίμωξη, επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου. Μειώνει όμως και τον κίνδυνο θανάτου, προσφέροντας στους ασθενείς καλύτερη ποιότητα ζωής. Αντίστοιχη θεραπεία επίσης αποτρέπει αποτελεσματικά τη μετάδοση του HIV κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό.

Ποια είναι τα συμπτώματά του ΗIV / AIDS;

Τα συμπτώματα της μόλυνσης από HIV διαφέρουν αρκετά κατά την πορεία εξέλιξης της νόσου, η οποία διακρίνεται σε τρία στάδια.

Πρώτο στάδιο μόλυνσης από HIV

Είναι το στάδιο της οξείας λοίμωξης όπου τις πρώτες εβδομάδες μετά τη μόλυνση εμφανίζονται συμπτώματα όμοια με αυτά της γρίπης:

• πρήξιμο των λεμφαδένων στο λαιμό, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα
• πονόλαιμος
• νυχτερινή εφίδρωση
• πόνοι στους μύες και κράμπες
• πονοκέφαλος
• πυρετός και ρίγη
• κόπωση
• στοματικά έλκη
• δερματικά εξανθήματα

Δεύτερο στάδιο μόλυνσης από HIV

Διαρκεί από 3 ως και 20 έτη με μέσο όρο τα 8 έτη. Είναι το ασυμπτωματικό στάδιο της λανθάνουσας κλινικής κατάστασης – αν και κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα του πρώτου σταδίου HΙV με μεγαλύτερη ένταση.

Τρίτο στάδιο μόλυνσης από HIV

Πλέον εμφανίζεται το σύνδρομο της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS), τα συμπτώματα του οποίου περιλαμβάνουν:

• διάρροια
• ναυτία και έμετο
• απώλεια βάρους
• έντονο πονοκέφαλο
• πόνο στις αρθρώσεις ή/ και τους μύες
• δύσπνοια ή/ και χρόνιο βήχα
• δυσκολία στην κατάποση
• έντονη νυχτερινή εφίδρωση και ρίγη
• απώλεια βραχύχρονης μνήμης και σύγχυση

Στο στάδιο αυτό είναι επίσης συχνές οι λεγόμενες ευκαιριακές λοιμώξεις και άλλες ασθένειες, όπως πνευμονία, φυματίωση, καντιντίαση, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τέλος το AIDS αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κάποιων ειδών καρκίνου.

Διαφέρουν τα συμπτώματα του AIDS στις γυναίκες;

Τα συμπτώματα του AIDS στις γυναίκες δε διαφέρουν από εκείνα των ανδρών. Σε αυτά ωστόσο για τη λοίμωξη από HIV προστίθενται ανωμαλίες που αφορούν τον έμμηνο κύκλο και το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, ενώ οι γυναίκες γίνονται επίσης περισσότερο επιρρεπείς σε μυκητιάσεις, βακτηριακές λοιμώξεις και φλεγμονώδη νόσο της πυέλου και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Πρόληψη κατά του ΗΙV και εμβόλιο

Ενώ δεν υπάρχει εμβόλιο έναντι του HIV, η πρόληψη του ιού σήμερα γίνεται αποτελεσματικά με τη βοήθεια δύο τύπων αντιρετροϊκών σκευασμάτων:

• Σκευάσματα προφύλαξης πριν την έκθεση (PrEP): Λαμβάνονται προληπτικά για μία εβδομάδα, αφορούν άτομα που δεν έχουν προσβληθεί από τον HIV και υπάρχει πιθανότητα να εκτεθούν σε αυτόν και μειώνουν την πιθανότητα μετάδοσης μέσω σεξουαλικής επαφής μεταξύ 70% και 90%.

• Σκευάσματα προφύλαξης μετά την έκθεση (PEP): Λαμβάνονται προληπτικά από άτομα που δεν έχουν προσβληθεί από τον ιό σε επείγουσες περιπτώσεις, όταν υπάρχει βάσιμη υποψία ότι μπορεί να έχουν μολυνθεί. Μειώνουν την πιθανότητα μετάδοσης κατά 80%.

Προς το παρόν δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για τον HIV ή το AIDS. Το πιο αποτελεσματικό που έχει δοκιμαστεί μέχρι σήμερα, το RV 144, παρουσίασε μερική μείωση του κινδύνου μετάδοσης κατά περίπου 30%, δημιουργώντας ελπίδες ανάπτυξης αποτελεσματικότερου εμβολίου. Το RV 144 βρίσκεται και σήμερα υπό δοκιμή.

Μετά από πόσο καιρό κάνουμε εξέταση HIV;

Φαίνεται πως πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν για μεγάλο διάστημα να εξεταστούν είτε για ψυχολογικούς λόγους (τρομοκρατούνται στην ιδέα πως νοσούν) είτε επειδή πιστεύουν πως δεν νοσούν. Συστήνεται όμως όλοι οι άνθρωποι μεταξύ 13 και 64 ετών να εξεταστούν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους για τον HIV, ακόμα και χωρίς υπαρκτούς παράγοντες κινδύνου.

Από την άλλη, αν υφίστανται παράγοντες κινδύνου ή υποψία νόσησης, καλό είναι η εξέταση να γίνεται κάθε χρόνο. Η απάντηση στο ερώτημα “μετά από πόσο καιρό κάνουμε εξέταση HIV” είναι αναλόγως του είδους του διαγνωστικού τεστ.

Τα τεστ αντισωμάτων που είθισται να γίνονται για αυτόν το σκοπό δίνουν αξιόπιστα αποτελέσματα δύο εβδομάδες περίπου μετά από την πιθανή μόλυνση, καθώς τόσο διάστημα απαιτείται για να αναπτυχθούν τα αντισώματα από τον ανθρώπινο οργανισμό. Για άμεση διάγνωση απαιτείται ειδικό τεστ RNA, το οποίο ανιχνεύει απευθείας τον ιό στο αίμα και γίνεται στις κατά τόπους Μονάδες Λοιμώξεων.

Παγκόσμια ημέρα κατά του ΑΙDS

Ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS έχει οριστεί η 1η Δεκεμβρίου κάθε έτους. Σηματοδοτεί την ανάγκη άνθρωποι από όλο τον κόσμο να ενωθούν στον αγώνα κατά του HIV, να δείξουν την υποστήριξή τους στους φορείς του ιού και να τιμήσουν τη μνήμη όσων πέθαναν από το AIDS. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS ορίστηκε το 1988 και ήταν η πρώτη παγκόσμια ημέρα υγείας.