Ημικρανία: Αιτίες, Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Η ημικρανία δεν είναι απλώς ένας πονοκέφαλος· σε αρκετές περιπτώσεις, αποτελεί μια πολύπλευρη νευρολογική διαταραχή που μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής κάθε ατόμου.

Από τις ξαφνικές κρίσεις έντονου πόνου μέχρι τα συνοδευτικά συμπτώματα, όπως ναυτία και ευαισθησία στο φως, η ημικρανία αποτελεί πρόκληση για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Στο άρθρο μας, θα εξετάσουμε τα αίτια πρόκλησης της ημικρανίας, τα σημάδια και συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζουμε και τις διαθέσιμες θεραπευτικές προσεγγίσεις, για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

Τι είναι η ημικρανία;

Σύμφωνα με National Migraine Centre [10], η ημικρανία ορίζεται ως μία διαταραχή του εγκεφάλου, η οποία μπορεί να επηρεάσει το σώμα με τρόπους που ξεπερνούν κατά πολύ τον τυπικό πονοκέφαλο.

Υπάρχουν διάφοροι διακριτοί τύποι ημικρανίας, όπως θα δούμε και παρακάτω, καθένας από τους οποίους έχει συμπτώματα που μπορεί να διαφέρουν σημαντικά.

Η εμπειρία της ημικρανίας διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο. Η ημικρανία είναι επεισοδιακή στο 90% περίπου των περιπτώσεων και χρόνια (με 15 ή περισσότερες ημέρες κάθε μήνα) για το 10% περίπου.

Τύποι ημικρανίας

8 είναι οι καθορισμένοι τύποι ημικρανίας σύμφωνα με το Σωματείο Διαταραχών Ημικρανίας (Association of Migraine Disorders).[3] Παρακάτω, θα δούμε αυτούς τους τύπους συνοπτικά:

1. Ημικρανία με αύρα: Η αύρα είναι μια προσωρινή αισθητηριακή διαταραχή πριν ή κατά τη διάρκεια του επεισοδίου. Συνήθης αύρα είναι η ψευδαίσθηση αλλαγών στην όραση, μια δυσάρεστη φανταστική οσμή ή μια συγκεχυμένη σκέψη.
2. Αιθουσαία ημικρανία: Αποτελεί ίσως η πιο κοινή αιτία ζάλης. Διακρίνεται για το ευρύ φάσμα συμπτωμάτων της και τη μεταβαλλόμενη διάρκειά της.
3. Οφθαλμική ημικρανία: Η οφθαλμική ημικρανία είναι ένα επεισόδιο, συνήθως στο ένα μάτι, κατά το οποίο μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε από μια σειρά οπτικών παραμορφώσεων για διάστημα έως και μία ώρα περίπου.
4. Ημιπληγική ημικρανία: Σπάνιος τύπος ημικρανίας, όπου το άτομο εμφανίζει αδυναμία κίνησης στη μία πλευρά του σώματος, συνήθως συνοδευόμενη ή ακολουθούμενη από πονοκέφαλο.
5. «Σιωπηλή ημικρανία»: Αποτελεί ημικρανία με αύρα χωρίς κεφαλαλγία. Διαρκεί περίπου 20-30′ και συνήθη συμπτώματα είναι η ναυτία, οπτικές διαταραχές, ζάλη και καταρροή.
6. Κοιλιακή ημικρανία: Εμφανίζεται κατά βάση στα παιδιά και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέτριου έως σοβαρού πόνου στην κοιλιά με ναυτία, με ή χωρίς έμετο. Μπορεί να διαρκέσει από 2 ώρες έως 3 ημέρες.
7. Ημικρανική κατάσταση (Status Migrainosus): Η ημικρανική κατάσταση ή Status Migrainosus, είναι ημικρανία που διαρκεί περισσότερο από 72 ώρες. Τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά από μια τυπική ημικρανία και τα φάρμακα που τη διακόπτουν είναι συνήθως αναποτελεσματικά.
8. Ημικρανία ιγμορείων: Η ημικρανία στα ιγμόρεια αποτελεί μια πρόσφατη σχετικά ταξινόμηση στις ημικρανίες. Ο συνδυασμός των συμπτωμάτων της ιγμορίτιδας με τα διαγνωστικά κριτήρια της ημικρανίας υποδεικνύουν πιθανή διάγνωση ημικρανίας από ιγμόρεια.

Συμπτώματα της ημικρανίας

Αρκετοί άνθρωποι βιώνουν ένα επεισόδιο ημικρανίας σε διάφορα στάδια. Παρακάτω, θα δούμε τα 2 βασικά στάδια εκδήλωσης των συμπτωμάτων.

Πρωτογενή συμπτώματα

Στα πρωτογενή συμπτώματα, το άτομο μπορεί παρουσιάσει ορισμένα σημάδια λίγες ώρες ή μέρες πριν την εκδήλωση της ημικρανίας. Σύμφωνα με ανασκόπηση από τους Marco A. Pescador Ruschel & Orlando De Jesus 2023, περίπου το 77% των συμμετεχόντων με ημικρανία εμφάνισαν συμπτώματα που ξεκινούσαν αρκετές ώρες ή μέρες πριν την εκδήλωση κεφαλαλγίας. [5]

Στο πρώιμο στάδιο, το άτομο μπορεί να βιώσει συμπτώματα, όπως:

• Συναισθηματικές αλλαγές, όπως μειωμένη ψυχολογική διάθεση και ευερεθιστότητα
• Χασμουρητό
• Ζάλη
• Δίψα
• Συχνή ούρηση
• Ευαισθησία στο φως, τον ήχο και διάφορες οσμές
• Υπερβολική επιθυμία για ορισμένες τροφές
• Μειωμένη όρεξη
• Πεπτικά προβλήματα, όπως αίσθημα φουσκώματος ή δυσκοιλιότητα ή διάρροια

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα ημικρανίας με αύρα, όπως: προβλήματα όρασης, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στο πρόσωπο και τα άκρα, δυσκολία στην ομιλία, εμβοές και αδυναμία στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματος.

Δευτερογενή συμπτώματα

Κατά τη διάρκεια της ημικρανίας, μπορούν να εμφανιστούν συμπτώματα, όπως:

• Ήπιος έως σοβαρός πονοκέφαλος, που κλιμακώνεται σταδιακά και μπορεί να οξυνθεί κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας
• Ναυτία
• Εμετός
• Πόνος στον αυχένα
• Ζάλη ή λιποθυμία
• Ρινική συμφόρηση
• Άγχος και συμπτώματα κατάθλιψης
• Ευαισθησία στο φως
• Προβλήματα ύπνου
• Υπερβολική κόπωση

Υπάρχει και το στάδιο μετά το επεισόδιο ημικρανίας. Αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει έως και μία ημέρα μετά τον πονοκέφαλο. Τα συμπτώματα που συναντάμε εδώ, είναι:

• Αίσθημα κόπωσης, εξάντλησης ή κακής διάθεσης
• Μυϊκός πόνος ή αδυναμία
• Έντονη επιθυμία για φαγητό ή έλλειψη όρεξης
• Προβλήματα συγκέντρωσης

🤔 Τύποι Πονοκεφάλου: Αναγνώριση, Αίτια & Αντιμετώπιση

Αιτίες και παράγοντες που προκαλούν ημικρανίες

Δεν υπάρχει σαφής συσχέτιση της ημικρανίας με κάποιον παράγοντα. Κατά βάση, οι γιατροί, έχουν συνδέσει την εμφάνιση ημικρανιών με τα γονίδια και αλλαγές στον εγκέφαλο.

Γενετικοί παράγοντες

Η πλειονότητα των ατόμων με ημικρανία γεννιούνται με υπερευαίσθητο νευρικό σύστημα. Είναι σαφές πως η ημικρανίας ακολουθεί ένα μοτίβο «μετάδοσης» από το ένα μέλος της οικογένειας στο άλλο, αλλά οι λεπτομέρειες της γενετικής είναι δύσκολο να διευκρινιστούν, επειδή δε σχετίζεται με μία ή δύο μόνο γονιδιακές μεταλλάξεις.

Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει περισσότερα από 20 ακανόνιστα τμήματα χρωμοσωμάτων που σχετίζονται με την ημικρανία. Κάθε πιθανό γενετικό σφάλμα επηρεάζει τα νευρικά κύτταρα με διαφορετικό τρόπο.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν ημικρανία, όπως:

• Οθόνες που τρεμοπαίζουν
• Έντονες μυρωδιές
• Παθητικό κάπνισμα
• Δυνατοί θόρυβοι
• Υγρασία
• Αποπνικτικά δωμάτια
• Αλλαγές στη θερμοκρασία
• Έντονος φωτισμός

Διαγνωστικές μέθοδοι για την ημικρανία

Η διάγνωση της ημικρανίας μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από φυσική εξέταση και νευρολογικές εξετάσεις. Προτού, όμως, ξεκινήσει η διαδικασία της διάγνωσης, θα πρέπει να γίνει λήψη του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς και της οικογενείας του. Παράλληλα, ο γιατρός μπορεί να θέσει ορισμένες ερωτήσεις στον ασθενή:

• Ποια συμπτώματα εμφανίζετε;
• Μπορείτε να περιγράψετε την αίσθηση και τη θέση του πονοκεφάλου σας;
• Πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματά σας;
• Πόσο καιρό διαρκούν τα συμπτώματά σας;
• Μήπως κάτι έκανε τον πονοκέφαλο σας καλύτερο ή χειρότερο;

Όσον αφορά τις εξετάσεις που μπορεί να διενεργηθούν, αυτές είναι:

• Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος
• Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα

Τρόποι αντιμετώπισης και θεραπείας

Η αντιμετώπιση και θεραπεία της ημικρανίας απαιτεί εξ αρχής αξιολόγηση από έναν γιατρό. Εν συνεχεία, υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως φαρμακευτική αγωγή, συμπληρώματα διατροφής και αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενούς.

Φαρμακευτική αγωγή

Ένας γιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη φαρμάκων για τη θεραπεία των ημικρανιών. Κατά βάση, βρίσκουμε 2 τύπους διαθέσιμων φαρμάκων:

• Φάρμακα που συμβάλλουν στη διακοπή των ημικρανιών
• Φάρμακα που συμβάλλουν στην πρόληψη των ημικρανιών

Τα κοινά φάρμακα που φέρεται να διακόπτουν τις ημικρανίες, είναι:

• 5-HTP (5-υδροξυτρυπταμίνη)
• Λασμιδιτάνη
• Ubropetant
• Διϋδροεργοταμίνη (Dihydroergotamine)
• Αντιεμετικά φάρμακα

Τα κοινά προληπτικά φάρμακα για την ημικρανία περιλαμβάνουν:

• Αντιεπιληπτικά φάρμακα
• Β-αναστολείς
• Αναστολείς διαύλων ασβεστίου
• Μονοκλωνικά αντισώματα
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης

Προτού λάβετε κάποια αγωγή για τις ημικρανίες, θα πρέπει να επικοινωνήσετε και να λάβετε απαραιτήτως την έγκριση ενός ιατρού.

Εναλλακτικές θεραπείες

Διάφορες εναλλακτικές θεραπείες μπορούν να συμβάλλουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ημικρανίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να βοηθήσουν στην πρόληψή της. Αρχικά, μπορείτε να ακολουθήστε τις παρακάτω πρακτικές:

• Χρήση δροσερών κρύων επιθεμάτων.
• Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, που αντιμετωπίζει τον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις αλληλεπιδρούν αμοιβαία με τις πράξεις μας. Αυτή η ψυχολογική θεραπεία στοχεύει σε δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορικές και γνωστικές αντιδράσεις στον πόνο, σε κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
• Θεραπεία με λέιζερ, όπου χρησιμοποιεί κόκκινο και υπέρυθρο φως λέιζερ, για να επηρεάσει την επιφάνεια του δέρματος και τις δομές βαθύτερα μέσα στο σώμα.

Παράλληλα, τα συμπληρώματα διατροφής, όπως βιταμίνες για ημικρανία, που φέρεται να προσφέρουν ανακούφιση των συμπτωμάτων αυτής της επώδυνης κατάστασης.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορείτε να υιοθετήσετε για τη διαχείριση της ημικρανίας, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη ενός γιατρού:

• Προσπαθήστε να κοιμηθείτε ή να ξαπλώσετε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο κατά τη διάρκεια μιας ημικρανίας
• Προσπαθήστε να αποφεύγετε πράγματα που γνωρίζετε ότι πυροδοτούν τις ημικρανίες σας, όπως ορισμένα τρόφιμα, έντονες πηγές φωτός ή θόρυβοι
• Να είστε καλά ενυδατωμένοι και να περιορίσετε την ποσότητα καφεΐνης και αλκοόλ που καταναλώνετε
• Προσπαθήστε να διατηρείτε ένα υγιές βάρος
• Τρώτε γεύματα σε τακτές ώρες
• Να ασκείστε τακτικά
• Να κοιμάστε 7-8 ώρες καθημερινά
• Διαχειριστείτε το άγχος σας

Πρόληψη ημικρανιών

Η πρόληψη των ημικρανιών περιλαμβάνει πρακτικές που μπορείτε να υιοθετήσετε, με σκοπό να αποτρέψετε τις ημικρανίες. Ορισμένα από τα tips που θα παραθέσουμε, αποτελούν και αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως αναφέρθηκαν και παραπάνω. Ας δούμε τις βασικές συμβουλές πρόληψης:

• Δημιουργήστε ένα ημερολόγιο, προσδιορίστε και αποφύγετε ελκυστικούς παράγοντες ημικρανιών
• Δοκιμάστε τεχνικές αναπνοής, γιόγκα ή διαλογισμό, για τον περιορισμό του στρες
• Προληπτική λήψη αγωγής κατά των ημικρανιών, με τη σύμφωνη γνώμη ενός γιατρού
• Τηρήστε πρόγραμμα στο φαγητό και τον ύπνο
• Καταναλώνετε πολλά υγρά
• Ασκηθείτε τακτικά και σε μέτρια ένταση

Συχνές ερωτήσεις για την ημικρανία