Λωτός: ιδιότητες & παρενέργειες του φρούτου

Λωτός: ένα ξεχωριστό φρούτο, με ιδιαίτερη γεύση και ρίζες από την ελληνική μυθολογία. Για αρκετούς ανθρώπους, ωστόσο, είναι άγνωστο ακόμα. Πόσα γνωρίζουμε πραγματικά για τον λωτό; Διαβάστε εδώ τα πάντα για τον λωτό, όπως τα οφέλη του για τον οργανισμό μας, πως τρώγεται και πιθανές παρενέργειες που έχει η κατανάλωσή του.

Τι είναι ο λωτός;

Σύμφωνα με τους Muhammad Kashif, Naveed Akhtar και Rehan Mustafa, ο λωτός είναι ένας χυμώδης, τροπικός φυλλοβόλος καρπός, που ανήκει στην οικογένεια Ebenaceae.

Καλλιεργείται συνήθως σε θερμά κλίματα, όπως η Κίνα, η Κορέα, η Ιαπωνία, η Βραζιλία, Ελλάδα, η Τουρκία και η Ιταλία. Μέχρι πρότινος, ο λωτός, δεν ήταν αρκετά δημοφιλής στους Ευρωπαίους, αλλά τα τελευταία χρόνια η ζήτησή του αυξάνεται λόγω των ιδιοτήτων του στην ανθρώπινη υγεία.

Ποικιλίες λωτού

Σύμφωνα με τους Nizakat Bibi, Amal Badshah Khattak και Zahid Mehmood, βρίσκουμε πάνω από 400 είδη λωτού παγκοσμίως που καλλιεργούνται. Μεταξύ αυτών, ορισμένα από τα πιο δημοφιλή είδη είναι: Diospyros kaki, Diospyros virginiana, Diospyros oleifera και Diospyros lotus.

Ιστορία και προέλευση

Ο λωτός (Diospyros kaki L.) προήλθε αρχικά από την Κίνα, όπου η καλλιέργειά του ξεκίνησε αρκετούς αιώνες π.Χ., και από εκεί επεκτάθηκε στην Ιαπωνία και την Κορέα, όπως αναφέρεται από τους George et al., 1997- Llácer and Badenes, 2002- Mowat and George, 1996. Μάλιστα, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, το γένος Διόσπυρος ανήκει στην οικογένεια Ebenaceae και σημαίνει «τροφή των θεών».

Όπως αναφέρεται στην ελληνική μυθολογία, ο Οδυσσέας, κατά την επιστροφή του από την Τροία, οδηγήθηκε από έναν βόρειο άνεμο στο Ακρωτήριο Μαλέα. Εκεί, συνάντησα τη φυλή των Λωτοφάγων. Σύμφωνα με τον μύθο, οι κάτοικοι αυτοί, κάλεσαν τους συντρόφους του Οδυσσέα να καταναλώσουν αυτό το μυστηριώδες φρούτο. Αυτοί που κατανάλωσαν λωτό, κυριεύτηκαν από μακρά λήθη και έπρεπε να τους αλυσοδέσουν στους πάγκους της κωπηλασίας, διαφορετικά δε θα επέστρεφαν ποτέ στα καθήκοντά τους.

Πως τρώγεται ο λωτός;

Ο λωτός μπορεί να καταναλωθεί ωμός κατά κύριο λόγο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, μπορεί να καταναλωθεί και ψητός με μέλι, κανέλα και καρύδια. Αν θέλετε να τον καταναλώσετε ωμό, θα πρέπει να βεβαιωθείτε πως πρέπει να είναι μαλακός αλλά και συμπαγής, για να απολαύσετε το φρούτο. Μπορείτε να κόψετε το φρούτο σε φέτες, όπως θα κόβατε ένα μήλο.

Στην περίπτωση που είναι πολύ μαλακός ο λωτός – και δεν είναι σπάνια περίπτωση αυτή – τότε μπορείτε να τον καταναλώσετε άμεσα, χωρίς καθάρισμα, μόνο με πλύσιμο του φρούτου. Μάλιστα, αρκετοί άνθρωποι τον καταναλώνουν τον λωτό με ένα κουτάλι, λόγω της έντονης ρευστότητας του.

Μπορείτε να καταψύξετε λωτό, κόβοντάς τον σε κομμάτια που προστατεύετε με σακουλάκια, για μερικές εβδομάδες και να απολαύσετε το φρούτο όποτε επιθυμείτε εσείς.

Διατροφική αξία του λωτού

Ο λωτός αποτελεί ένα φρούτο με υψηλή διατροφική αξία, πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα κι άλλα σημαντικά θρεπτικά συστατικά.

Θερμίδες

Τα 168g ιαπωνικού λωτού περιέχουν 118 θερμίδες.

Βιταμίνες & άλλα θρεπτικά στοιχεία

Σύμφωνα με το Υπ. Γεωργίας των Η.Π.Α., τα 168g ιαπωνικού λωτού περιέχουν τα κάτωθι θρεπτικά συστατικά:

• Υδατάνθρακες: 31g
• Πρωτεΐνη: 1g
• Λίπος: 0,3g
• Φυτικές ίνες: 6g
• Βιταμίνη Α: 15% της ημερήσιας αξίας
• Βιταμίνη C: 14% της ημερήσιας αξίας
• Βιταμίνη Ε: 8% της ημερήσιας αξίας
• Βιταμίνη Κ: 4% της ημερήσιας αξίας
• Βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη): 10% της ημερήσιας αξίας
• Κάλιο: 6% της ημερήσιας αξίας
• Χαλκός: 21% της ημερήσιας αξίας
• Μαγγάνιο: 26% της ημερήσιας αξίας

Αυτά τα πολύχρωμα φρούτα είναι πλούσια με φυτικές ίνες, καθιστώντας τα μια τροφή φιλική προς την απώλεια βάρους. Εκτός από τις βιταμίνες και τα μέταλλα, οι λωτοί περιέχουν μια μεγάλη ποικιλία φυτικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων των τανινών, των φλαβονοειδών και των καροτενοειδών, που επηρεάζουν θετικά την υγεία μας.

Ιδιότητες του λωτού

Αρκετοί άνθρωποι αναρωτιούνται για το «που κάνει καλό ο λωτός», καθώς είναι ένα σχετικά άγνωστο φρούτο για τους περισσότερους. Οι ιδιότητες του λωτού, όμως, θα σας εκπλήξουν, γιατί είναι αρκετές και σημαντικές για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ζάχαρο

Σύμφωνα με πληθώρα μελετών, η κατανάλωση λωτού βοηθάει στη μείωση του ζαχάρου. Πιο συγκεκριμένα, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, η οποία έχει αντιφλεγμονώδη δράση, μειώνοντας την επίδραση διαφόρων χρόνιων ασθενειών, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης.

Επιπλέον, τροφές όπως ο λωτός, που είναι πλούσιες σε διαλυτές φυτικές ίνες, επιβραδύνουν την πέψη των υδατανθράκων και κατά συνέπεια, την απορρόφηση της ζάχαρης. Αυτό βοηθά στην πρόληψη των αιφνίδιων αυξήσεων του σακχάρου στο αίμα.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2016 (Therapeutic effects of soluble dietary fiber consumption on type 2 diabetes mellitus), η περιελάμβανε 117 άτομα με διαβήτη, έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών οδήγησε σε σημαντική βελτίωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Τέλος, η φλούδα του λωτού περιέχει φλαβονοειδή που αποδεδειγμένα έχουν αντιδιαβητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Προστατεύουν από τον σχηματισμό των προϊόντων τελικής γλυκοζυλίωσης (AGEs), επιβλαβών ενώσεων που σχηματίζονται όταν η πρωτεΐνη ή το λίπος ενώνεται με το σάκχαρο στο αίμα. Τα AGEs έχουν συνδεθεί τόσο με την εμφάνιση του διαβήτη όσο και με μακροχρόνιες επιπλοκές της υγείας που προκύπτουν από τη νόσο.

Όραση

Ο λωτός συμβάλλει στη διατήρηση της καλής υγείας των οφθαλμών. Μια μερίδα λωτού περιέχει πάνω από το 50% της ΣΗΠ βιταμίνης Α, που συσχετίζεται με την όραση. Επιπλέον, η φλούδα του λωτού είναι πλούσια σε λουτεΐνη, η οποία είναι γνωστό ότι συμβάλλει στην προστασία από οφθαλμικές παθήσεις.

Σε παλαιότερη μελέτη του 2015 (Intakes of Lutein, Zeaxanthin, and Other Carotenoids and Age-Related Macular Degeneration During 2 Decades of Prospective Follow-up) που περιλάμβανε πάνω από 100.000 άτομα, διαπίστωσε ότι εκείνοι που κατανάλωναν τις υψηλότερες ποσότητες λουτεΐνης και ζεαξανθίνης είχαν 40% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ηλικιακού εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας από εκείνους που κατανάλωναν τις μικρότερες ποσότητες.

Καρδιά

Ο λωτός περιέχει ορισμένα σημαντικά αντιοξειδωτικά που είναι τα φλαβονοειδή, συμπεριλαμβανομένης της κουερσετίνης και της καεμφερόλης. Η κατανάλωση αντιοξειδωτικών συνδέεται με τον μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων. Επιπλέον, τα φλαβονοειδή, όπως κι οι φυτικές ίνες που εμπεριέχονται στον λωτό, συνδέονται με την αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, καθώς μειώνουν την «κακή» χοληστερόλη.

Σε μελέτη του 2012 (Flavonoid intake and cardiovascular disease mortality in a prospective cohort of US adults) με πάνω 98.000 συμμετέχοντας, διαπιστώθηκε πως τα άτομα με την υψηλότερη πρόσληψη φλαβονοειδών είχαν 18% λιγότερους θανάτους από θέματα που σχετίζονται με την καρδιά, σε σύγκριση με εκείνους με τη χαμηλότερη πρόσληψη.

Έχει παρενέργειες ο λωτός;

Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι σε θέση να καταναλώνουν τον λωτό χωρίς παρενέργειες. Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξετε τις παρακάτω πιθανές παρενέργειες – αντενδείξεις:

• Η υπερβολική κατανάλωση λωτού μπορεί να συμβάλλει στον σχηματισμό στερεών μαζών στο πεπτικό σύστημα, παρεμποδίζοντας τη φυσιολογική του λειτουργία, οδηγώντας σε γαστρική απόφραξη. Ωστόσο, η συγκεκριμένη παρενέργεια είναι εξαιρετικά σπάνια.
• Μπορεί να παρατηρηθεί αλλεργία από την κατανάλωση λωτού. Κι αυτή η παρενέργεια είναι αρκετά σπάνια, αλλά μπορεί να υπάρξει. Οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να είναι ήπιες, με συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος (π.χ. στομαχόπονος ή ναυτία) αλλά μπορεί να υπάρξουν και πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως αναφυλαξία.
• Ο λωτός μπορεί να επηρεάσει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, πριν και μετά από μία χειρουργική επέμβαση. Γι’ αυτό, είναι καλό να διακόψετε την κατανάλωση λωτού τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.
• Ως προς την εγκυμοσύνη, δεν υπάρχει πληθώρα μελετών που να αποκαλύπτουν με σαφήνεια κατά πόσο είναι κατάλληλος ο λωτός. Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γυναικολόγο σας πριν καταναλώσετε λωτό κατά την εγκυμοσύνη σε κάθε περίπτωση.

✍️ Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ο λωτός αποτελεί ένα εξαιρετικά θρεπτικό φρούτο με αρκετά οφέλη για την ανθρώπινη υγεία. Είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά, με αντιφλεγμονώδη δράση, προσφέροντας φυσική ανακούφιση των συμπτωμάτων σε διάφορες καταστάσεις υγείας, όπως το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και η υψηλή χοληστερόλη. Θα πρέπει να προσέξετε όμως να μην καταναλώνετε υπερβολική ποσότητα λωτού.

Συνταγές με λωτό

Μαρμελάδα λωτός

Συνταγή Από Pharm24.gr

Πιάτο: Πρωινό Κουζίνα:Ελληνικό Δυσκολία:Εύκολη

Μερίδες

15 μερίδες

Χρόνος Προετοιμασίας

10 λεπτά

Χρόνος Ψησίματος

45 λεπτά

Θερμίδες

kcal

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

1. 1 kg ώριμοι λωτοί, καθαρισμένοι

2. 200 ml χυμός πορτοκαλιού

3. 600 γρ. ζάχαρη

4. χυμός από 1/2 λεμόνι

5. ξύσμα από 1 λεμόνι και 1 πορτοκάλι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Για τη μαρμελάδα λωτός, ξεκινάτε ξεφλουδίζοντας τους λωτούς και τους κόβουμε σε κομμάτια.

2. Τοποθετείτε τους λωτούς σε μια κατσαρόλα με βαρύ πάτο και προσθέτετε τη ζάχαρη, τα ξύσματα και τον χυμό πορτοκαλιού.

3. Βάζετε την κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά και βράζετε για περίπου 40 λεπτά, ανακατεύοντας για να μην κολλήσει η μαρμελάδα στον πάτο. Αν θέλετε, με ένα ραβδομπλέντερ πολτοποιείτε τα φρούτα μέσα στην κατσαρόλα για να διαλυθούν πιθανά υπολείμματα.

4. Μόλις δέσει η μαρμελάδα, προσθέτετε τον χυμό λεμονιού και βράζετε για άλλα 3-4 λεπτά.

5. Αποσύρετε το σκεύος από τη φωτιά και γεμίζετε τα βάζα με τη μαρμελάδα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Καλό είναι να χρησιμοποιείτε αποστειρωμένα βάζα για την τοποθέτηση της μαρμελάδας.

Κέικ με λωτό

Συνταγή Από Pharm24

Πιάτο: Σνακ Κουζίνα:Ελληνική Δυσκολία:Εύκολη

Μερίδες

8 μερίδες

Χρόνος Προετοιμασίας

20 λεπτά

Χρόνος Ψησίματος

70 λεπτά

Θερμίδες

523 kcal

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

1. 210 γρ. αλεύρι γ.ο.χ.

2. 1 κ.γ. αλάτι

3. 1 κ.γ. μαγειρική σόδα

4. 1 κ.γ. τριμμένο μοσχοκάρυδο

5. 250 γρ. κρυσταλλική ζάχαρη

6. 100 γρ. βούτυρο, λιωμένο, σε θερμοκρασία δωματίου

7. 2 αυγά

8. 50 γρ. κονιάκ

9. 2-3 λωτούς καθαρισμένους

10. 100 γρ. καρυδόψιχα, σε σκόνη

11. 100 γρ. σταφίδες, μαύρες

12. 100 γρ. άχνη ζάχαρη

13. 20 γρ. κονιάκ

14. 1 λωτός, σε ροδέλες

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Ρυθμίζετε το μίξερ στη μέτρια ταχύτητα και προσθέτετε το βούτυρο, τα αυγά ένα-ένα, περιμένοντας να απορροφηθεί το ένα πριν προσθέσετε το επόμενο, και στη συνέχεια το κονιάκ.

2. Ξεφλουδίζετε τους λωτούς και τους κόβετε σε κομμάτια. Χτυπάτε στο μούλτι μέχρι να διαλυθούν τελείως οι λωτοί.

3. Ρίχνετε τα 250 γρ. πουρέ στον κάδο του μίξερ και αφήνετε να ομογενοποιηθούν τα υλικά μεταξύ τους.

4. Ολοκληρώνετε, προσθέτωντας τα καρυδόψιχα και τις σταφίδες. Ανακατεύετε και αφαιρείτε τον κάδο από το μίξερ.

5. Αδειάζετε το μείγμα στη φόρμα και ψήνετε για 1 ώρα και 10 λεπτά.

6. Αφαιρείτε από τον φούρνο και αφήνετε πάνω σε μια σχάρα να κρυώσει εντελώς το κέικ.

7. Για το γλάσο, αναμειγνύετε σε ένα μπλολ την άχνη με το κονιάκ.

8. Ανακατεύετε με ένα κουτάλι μέχρι να δημιουργηθεί ένα τέλειο, παχύρρευστο μείγμα.

9. Κόβετε τον λωτό σε λεπτές φέτες και διακοσμείτε πάνω από το κέικ.

10. Συνεχίζετε τη διακόσμη με το γλάσο και σερβίρετε.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ