Μικροβίωμα Εντέρου: Τι Είναι & Γιατί Μας Αφορά

Εντερικό μικροβίωμα ονομάζεται το σύνολο του μικροβιακού πληθυσμού, που ζει στο έντερό μας. Αποτελείται από δεκάδες τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς και ζυγίζει περίπου 2 κιλά.

Η σχέση μεταξύ του εντερικού μικροβιώματος και του γαστρεντερικού σωλήνα (ξενιστής) είναι συμβιωτική (αρμονική συμβίωση), καθώς και οι δύο έχουν ωφέλεια. Ο ξενιστής προσφέρει τόπο ανάπτυξης και διατροφής στα εντερικά βακτήρια, ενώ αυτά με τη σειρά τους διευκολύνουν τη βελτίωση της πέψης, τη σύνθεση βιταμινών, την αναστολή ανάπτυξης άλλων παθογόνων μικροβίων και τη ρύθμιση λειτουργίας του ανοσοποιητικού. Όταν η ισορροπία διαταραχθεί (δυσβίωση), τότε δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις.

Υγεία & Μικροβίωμα εντέρου: Γιατί τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο & περισσότερο τον συγκεκριμένο όρο;

Τελευταία έχει αποδειχθεί η σημασία του εντερικού μικροβιώματος στη συνολική υγεία του οργανισμού και στη μακροζωία. Ωστόσο αξίζει να σημειώσουμε πως και ο Ιπποκράτης είχε τονίσει τη σημασία ενός υγειούς πεπτικού συστήματος. Οπότε η επιστημονική κοινότητα αναφέρεται στο εντερικό μικροβίωμα ως ένα νέο όργανο του ανθρώπινου σώματος.

Αληθεύει λοιπόν πως το μικροβίωμα εντέρου αποτελεί κι έναν καθρέφτη της συνολικής υγείας μας;

Οι ευεργετικές επιδράσεις του εντερικού μικροβιώματος στην υγεία μας αφορούν:

• Τον μεταβολισμό υδατανθράκων, πρωτεϊνών, λιπών και χολικών οξέων
• Την απορρόφηση μικροθρεπτικών στοιχείων (Fe, Ca, Mg)
• Τη σύνθεση βιταμινών (συμπλ. Β, Κ)
• Την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SGFA) που είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρα του παχέος εντέρου
• Αντιμικροβιακή προστασία
• Ανοσορρύθμιση
• Ακεραιότητα εντερικού φραγμού

Εντερικό μικροβίωμα: Τι αλλάζει μέσα στα χρόνια;

Το εντερικό μικροβίωμα δεν παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Αρχίζει να διαμορφώνεται μέσα στη μήτρα και παίρνει τη βασική του υπόσταση κατά τον τοκετό (το είδος του τοκετού {φυσιολογικός – καισαρική} επηρεάζει την σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος). Σημαντικό επίσης για τον καθορισμό του μικροβιώματος είναι κι ο θηλασμός. Το μικροβίωμα σταθεροποιείται στην ηλικία των 3- 4 ετών και παραμένει έτσι σε όλη τη ζωή, αποτελώντας την προσωπική ταυτότητα του καθενός σε φυσιολογικές συνθήκες, ενώ αλλάζει λίγο στους υπερήλικες.

Διατροφή & εντερικό μικροβίωμα: Ποια είναι η σχέση τους;

Οι παράγοντες που επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα είναι οι διατροφικές συνήθειες, που αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες και διαμορφώνουν το μικροβίωμα (π.χ. κατάχρηση αλκοόλ), το κάπνισμα, η λήψη αντιβιοτικών, ο τρόπος ζωής, η φυσική δραστηριότητα, η παχυσαρκία και το άγχος.

Μικροβίωμα εντέρου: Πως μπορούμε να το διερευνήσουμε;

Ανάλυση εντερικού μικροβιώματος: ανάλυση μικροβιώματος εντέρου έπειτα από συλλογή κοπράνων η οποία περιγράφει τη σύσταση και λειτουργικότητα της μικροβιακής κοινότητας του εντέρου και την αλληλεπίδραση με τον ξενιστή.

Μεταβολομική: Η μέτρηση των μεταβολιτών στα ούρα δείχνει την πλήρη εικόνα σε κυτταρικό επίπεδο των δυσλειτουργιών, που υπάρχουν στο εντερικό σωλήνα.

Ποια είναι η συσχέτισή του με ασθένειες;

Η ανάλυση του εντερικού μικροβιώματος μπορεί να δώσει απαντήσεις σχετικά με:

• Νοσήματα γαστρεντερικού (φλεγμονώδη νοσήματα, κακοήθειες, σύνδρομο ευερέθιστού εντέρου, διάρροια, δυσκοιλιότητα, μετεωρισμός, σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου)
• Νοσήματα ανοσοποιητικού / αλλεργίες, αυτοάνοσα νοσήματα, τροφική δυσανεξία
• Νοσήματα νευρικού συστήματος / ΣΚΠ, νευροεκφυλιστικά νοσήματα πχ. ν. Parkinson, Alzheimer, αυτισμός, κατάθλιψη
• Νοσήματα μεταβολισμού / παχυσαρκία, ΣΔ2, αθηροσκλήρυνση, μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος
• Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Τελικά το εντερικό μικροβίωμα μας αφορά όλους;

Παρ’ όλο που δε μπορούμε να ελέγξουμε το τρόπο με τον οποίο θα έρθουμε στον κόσμο, ούτε να σταματήσουμε τον χρόνο ώστε να μην γεράσουμε ποτέ, υπάρχουν κάποιοι παράμετροι επίδρασης στο μικροβίωμα που μπορούμε να ελέγξουμε:

• Ισορροπημένη διατροφή, κατανάλωση πρεβιοτικών (φρούτα, λαχανικά), κατανάλωση προβιοτικών (γιαούρτι, κεφίρ, ξινό λάχανο)
• Έλεγχος τρόπου ζωής (στρες, άθληση, ύπνος, κάπνισμα)
• Χορήγηση κατάλληλων συμπληρωμάτων διατροφής (πρεβιοτικά, προβιοτικά, βιταμίνες, αμινοξέα, υπερτροφές)
• Μεταμόσχευση κοπράνων (FMT), που γίνεται ανά περίπτωση