Μουσική για τον αυτισμό: τι οφέλη έχει;

Η μουσική αποτελεί έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, εθνικότητας και κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Η μουσική μπορεί να βρεθεί σε πολλές θεραπευτικές δράσεις και να βοηθήσει ουσιωδώς!

Όπως παρατηρείται και τα τελευταία χρόνια, υπάρχει έντονη σύνδεση της μουσικής με τον αυτισμό. Πολλοί μελετητές κρίνουν πως η μουσικοθεραπεία συμβάλλει στην ιατρική και ειδική αγωγή, βοηθώντας παράλληλα στην ανάπτυξη και εξέλιξη των ικανοτήτων των παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.

Στις 2 Απριλίου κάθε έτους είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τον Αυτισμό και στο άρθρο που ακολουθεί θα γίνει αναφορά για το πως η μουσική συνδέεται με τον αυτισμό και τι οφέλη μπορεί να προσφέρει.

Τι είναι η μουσικοθεραπεία;

Η θεραπεία μετά μουσικής είναι μια διαδικασία που έχει θεραπευτικές επιδιώξεις για παιδιά αλλά και ενήλικες. Η μουσικοθεραπεία ως μία μη λεκτική επικοινωνία, φέρεται πως συμβάλλει σημαντικά στο να καταφέρουν να μπορέσουν να κοινωνικοποιηθούν μικροί και μεγάλοι, να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον και μπορέσουν να αντιληφθούν και να αυξήσουν τις ικανότητές τους.

Στοιχεία της μουσικής όπως η μελωδία, ο ρυθμός και η αρμονία, βοηθούν το άτομο αλλά και τον θεραπευτή να αναπτύξουν μια σχέση μεταξύ τους που θα ενισχύσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου που μπαίνει στη διαδικασία αυτή.

Παρακάτω, βρίσκονται μερικές περιπτώσεις όπου η μουσικοθεραπεία μπορεί να απευθυνθεί:

• Συναισθηματικές, ψυχοσωματικές διαταραχές
• Αναπτυξιακές διαταραχές / διαταραχές αντίληψης, (αυτισμός, νοητική υστέρηση, μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές λόγου)
• Οικογενειακή θεραπεία
• Νεογνολογία
• Κλινικές πόνου
• Ογκολογία
• Νευρολογία
• Παιδιατρική

Μουσική για αυτισμό

Στις αναπτυξιακές διαταραχές, η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο με αυτισμό στα κάτωθι:

• ανάπτυξη κοινωνικών & επικοινωνιακών δεξιοτήτων
• μείωση του στρες
• σε ορισμένες περιπτώσεις επιφέρει και μείωση της στερεοτυπίας.

Η μουσικοθεραπεία, ωστόσο, δεν ταυτίζεται με τη μουσική αλληλεπίδραση ή την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Η μουσικοθεραπεία έχει συγκεκριμένες τεχνικές, στόχους και διαδικασίες που ακολουθεί.

Οφέλη της μουσικοθεραπείας στα παιδιά με αυτισμό

Η μουσικοθεραπεία μπορεί να προσφέρει αρκετά οφέλη στα παιδιά με αυτισμό. Μερικά από τα βασικά οφέλη, είναι:

• Αισθητηριακή διέγερση: πολλά παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, έχουν περίπλοκες αισθητηριακές ανάγκες και συνέχεια αναζητούν αισθητηριακά ερεθίσματα. Η μουσικοθεραπεία συμβάλλει στη μείωση των ανεπιθύμητων αντιδράσεων, καλλιεργώντας παράλληλα κατάλληλες συμπεριφορές.
• Ενεργοποίηση & των 2 ημισφαιρίων του εγκεφάλου: η μουσική έχει την ικανότητα να μεταφέρει μηνύματα και στα 2 ημισφαίρια του εγκεφάλου. Ακούγοντας μουσική, ενεργοποιούνται νευρωτικά δίκτυα που είναι συνδεδεμένα με την δημιουργικότητα και τον κινητικό έλεγχο.
• Η δομή που παρέχει η μουσική: η μουσική δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας στο παιδί για να αισθάνεται καλύτερα όταν γνωρίζει από πριν τι πρόκειται να ακολουθήσει. Παράλληλα, η κάθε δραστηριότητα με συνοδεία μουσικής μειώνει το άγχος που φέρνουν οι νέες δραστηριότητες.
• Βελτίωση της επικοινωνίας: αρκετά παιδιά με αυτισμό δεν επικοινωνούν όπως άλλα παιδιά της ηλικίας τους, όπως και κάποια με χαμηλή δημιουργικότητα δεν μπορούν να ακολουθήσουν εύκολα τις λεκτικές οδηγίες για να αποκωδικοποιήσουν σωστά μη λεκτικά μηνύματα όπως η γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα, μια δραστηριότητα με πιάνο, το παιδί μπορεί να εκφράσει χαρά, λύπη, ευχαρίστηση κλπ. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η μουσικοθεραπεία βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν τις γλωσσικές δεξιότητες που έχουν ήδη.
• Προώθηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων: τα παιδιά εκφράζονται, έχουν άμεση επικοινωνία με τα άλλα παιδιά, ανταλλάσσουν μουσικά όργανα ή επικεντρώνονται σε ένα μουσικό όργανο, αναπτύσσοντας κοινωνικές δεξιότητες όπως η εναλλαγή σειράς, η βλεμματική επαφή, η αναμονή και η ενεργή συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες.
• Μείωση του άγχους: τα παιδιά με αυτισμό είναι πιο επιρρεπή στις αγχώδεις καταστάσεις και δεν μπορούν να εστιάσουν στους παράγοντες που το προκαλούν. Η ύπαρξη μουσικής με σταθερό ρυθμό είναι η κατάλληλη και έχει ως στόχο να ελαττωθεί το άγχος, γιατί ο ρυθμός είναι προβλέψιμος και έτσι επιτυγχάνεται η ασφάλεια για αυτό που έπεται στη συνέχεια.

Τι στόχους έχει η μουσικοθεραπεία για ένα παιδί με αυτισμό;

Το φάσμα του αυτισμού απαιτεί διαφορετικές προσεγγίσεις ανά περίπτωση. Έτσι, μπορεί να βελτιωθεί η καθημερινότητα των ανθρώπων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια θεραπευτική προσέγγιση, όπου μπορεί να προσφέρει αρκετά θετικά στοιχεία.

Όσον αφορά στις αναπτυξιακές διαταραχές, η μουσικοθεραπεία στοχεύει στα παρακάτω:

• Επικοινωνία
• Δημιουργική έκφραση
• Ανάπτυξη του λόγου, ενθαρρύνοντας το παιδί να χρησιμοποιεί τη φωνή του ως μέσο έκφρασης
• Συναισθηματική υποστήριξη
• Ανάπτυξη αυτοεκτίμησης και πρωτοβουλίας
• Προώθηση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ενισχύοντας τις δεξιότητες που απαιτούνται από το κάθε άτομο για να αναπτύξει επικοινωνιακές ικανότητες και να δημιουργήσει διαπροσωπικές σχέσεις
• Ανάπτυξη ενός θεραπευτικού πλαισίου μέσα στο οποίο το άτομο θα έχει την ικανότητα να αντιληφθεί και να βιώσει καταστάσεις
• Βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου μέσα από τις εμπειρίες που λαμβάνει κατά τη διάρκεια της μουσικοθεραπείας
• Στην καλλιέργεια της προσοχής, της ικανότητας συγκέντρωσης και μνήμης

Πηγές

ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΙΣΜΟΣ \ Πανωραία Κάκκου- Μυρτώ Ζαρκάδη