Οστεοπόρωση: Τι είναι, Συμπτώματα & Διατροφή

Η οστεοπόρωση δεν προκαλεί πάντα πρώιμα σημάδια ή συμπτώματα. Σε αρκετές περιπτώσεις, ο ασθενής αντιλαμβάνεται ότι έχει οστεοπόρωση, μόνο όταν σπάσει κάποιο οστό του. Όπως κι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η οστεοπόρωση είναι μια «σιωπηλή νόσος».

Για να μην βιώσετε αυτές τις επώδυνες καταστάσεις, η έγκαιρη διάγνωση είναι μείζονος σημασίας. Παράλληλα, η γνώση των παραγόντων κινδύνου, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του κινδύνου εμφάνισης της οστεοπόρωσης.

Στο άρθρο μας, θα αναφερθούμε σε όλα αυτά τα καίρια ερωτήματα για την οστεοπόρωση, αλλά και τρόπους για να ανακουφίσετε τα συμπτώματα της χωρίς φάρμακα, μέσω της διατροφής.

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η λέξη οστεοπόρωση σημαίνει το σπογγώδες («πορώδες») οστό. Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που αποδυναμώνει τα ανθρώπινα οστά. Καθιστά τα οστά λεπτότερα και λιγότερο πυκνά από ό,τι θα έπρεπε. Τα άτομα με οστεοπόρωση έχουν αρκετά αυξημένες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν κατάγματα των οστών τους.

Συνήθως, λόγω καλής υγείας ή και λόγω ηλικίας, τα οστά, είναι πυκνά και ισχυρά, στηρίζοντας το βάρος μας και απορροφώντας διάφορα χτυπήματα. Ωστόσο, λόγω της φυσικής γήρανσης (και άλλων παραγόντων), τα οστά χάνουν φυσιολογικά μέρος της πυκνότητάς τους και την ικανότητά τους να «αναγεννώνται» μόνα τους.

Η πλειονότητα των ασθενών με οστεοπόρωση δε γνωρίζει πως πάσχει από την ασθένεια, μέχρι να προκληθεί ένα σπάσιμο σε κάποιο οστό. Ως προς τα οστά που προσβάλλει η οστεοπόρωση, όλα κινδυνεύουν. Παρόλα αυτά, τα οστά που προσβάλλονται πιο συχνά, είναι:

• Ισχίο
• Καρπός
• Σπονδυλική στήλη

Ποια είναι τα αίτια πρόκλησης της οστεοπόρωσης;

Οι αιτίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης είναι:

• Στεροειδή: Τα στεροειδή φάρμακα, χρησιμεύουν για τη θεραπεία διαφόρων φλεγμονωδών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα να επηρεάσουν την παραγωγή των οστών, μειώνοντας την ποσότητα ασβεστίου που απορροφάται από το έντερο και αυξάνοντας την απώλεια ασβεστίου μέσω των νεφρών.
• Έλλειψη οιστρογόνων στον οργανισμό: Στην περίπτωση γυναικών με πρόωρη εμμηνόπαυση ή υστερεκτομή (με αφαίρεση μίας ή και των δύο ωοθηκών), αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης. Αυτό, οφείλεται στη σημαντική μείωση των οιστρογόνων, με αποτέλεσμα την επιτάχυνση της οστικής απώλειας.
• Απουσία φυσικής δραστηριότητας: Η φυσική άσκηση ενθαρρύνει την ανάπτυξη των οστών, με την έλλειψή της να οδηγεί δυνητικά στην απώλεια ασβεστίου και ανάπτυξη οστεοπόρωσης. Υπάρχει κίνδυνος όμως στις γυναίκες που αθλούνται εντατικά μετά τη διακοπή της περιόδου τους, καθώς αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των οιστρογόνων.
• Κακή διατροφή: Διατροφή με μειωμένη πρόσληψη Ασβεστίου ή Βιταμίνης D συμβάλλουν στη μειωμένη οστική πυκνότητα. Επίσης, λιποβαρή άτομα αποτελούν ομάδα κινδύνου για την εμφάνιση οστεοπόρωσης.
• Κάπνισμα: Ο καπνός του τσιγάρου είναι επιβλαβής για τα οστά. Πιο συγκεκριμένα, μειώνει τα οιστρογόνα στις γυναίκες, αποτελώντας μάλιστα παράγοντα κινδύνου για πρόκληση πρόωρης εμμηνόπαυσης. Στους άνδρες, το κάπνισμα μειώνει τη δραστηριότητα της τεστοστερόνης και αυτό μπορεί επίσης να αποδυναμώσει τα οστά.
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την ικανότητα σχηματισμού των οστών από τον οργανισμό. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο να σπάσει ένα οστό ως αποτέλεσμα πτώσης.
• Οικογενειακό ιστορικό: Κληρονομικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην εμφάνιση οστεοπόρωσης, επηρεάζοντας την ανάπτυξη των οστών. Εάν ένα πρόσωπο από τον στενό οικογενειακό κύκλο έχει υποστεί κάταγμα που συνδέεται με την οστεοπόρωση, τότε ο δικός σας κίνδυνος κατάγματος αυξάνεται.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;

Η οστεοπόρωση είναι γνωστή ως «σιωπηλή νόσος». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι συνήθως δεν εμφανίζει πρώιμα σημάδια ή συμπτώματα. Συχνά, ο ασθενής, ανακαλύπτει ότι πάσχει από την ασθένεια, αφότου σπάσει ένα οστό.

Πρώτα σημάδια

Ορισμένα πρώιμα σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία οστεοπόρωσης, είναι:

• Εύθραυστα ή αδύναμα νύχια
• Κακή στοματική υγεία, όπως η εμφάνιση περιοδοντίτιδας

Μεταγενέστερα σημάδια και συμπτώματα

Τα σημάδια της οστεοπόρωσης συνήθως δεν γίνονται εμφανή μέχρι η κατάσταση να είναι αρκετά προχωρημένη. Ακολουθούν ορισμένα πιθανά σημάδια και συμπτώματα οστεοπόρωσης σε προχωρημένο στάδιο:

• Καμπούριασμα
• Πόνος στην πλάτη
• Δυσμορφίες στη σπονδυλική στήλη
• Ξαφνικό σπάσιμο σε κάποιο οστό
• Σπάσιμο οστού από μικρή πτώση

Εξετάσεις για την οστεοπόρωση

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν υπάρχουν σαφή σημάδια της οστεοπόρωσης, χωρίς να προκαλούνται παράλληλα σημαντικά προβλήματα για ένα χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αν ο γιατρός κρίνει πως υπάρχει η πιθανότητα να έχει οστεοπόρωση ο ασθενής, μπορεί να διενεργήσει κάποιες εξετάσεις για την οστεοπόρωση, όπως η μέθοδος DEXA, που αποτελεί την πιο δημοφιλή μέθοδο διάγνωσης.

Σε τι γιατρό να απευθυνθείτε για την οστεοπόρωση

Εάν αναρωτιέστε σε τι γιατρό πρέπει να πάτε για την οστεοπόρωση, την απάντηση θα σας δώσει κατά πάσα πιθανότητα ένας ορθοπεδικός χειρούργος. Ωστόσο, εάν έχετε ενδοιασμούς για την οστική υγεία σας, μπορείτε να απευθυνθείτε και σε έναν παθολόγο.

Πότε πρέπει να κάνετε εξετάσεις για την οστεοπόρωση

Γενικά, το πότε θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις για οστεοπόρωση, θα το κρίνει ο προσωπικός σας γιατρός. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις για οστεοπόρωση εάν βρίσκεστε στις παρακάτω ομάδες κινδύνου ή αν ισχύει κάτι από τα ακόλουθα:

• Είχατε ήδη ένα κάταγμα χαμηλής βαρύτητας
• Πραγματοποιείτε θεραπεία με στεροειδή για 3 ή περισσότερους μήνες
• Είχατε πρόωρη εμμηνόπαυση (πριν από την ηλικία των 45 ετών)
• Ένας από τους γονείς σας είχε κάταγμα ισχίου
• Έχετε δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) χαμηλότερο από 19
• Έχετε κάποια πάθηση που μπορεί να επηρεάζει την υγεία των οστών, όπως Κοιλιοκάκη, Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου (Νόσος του Crohn ή Ελκώδης κολίτιδα), Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, Διαβήτης και Υπερθυρεοειδισμός (υπερδραστήριος θυρεοειδής)

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνετε για την οστεοπόρωση

Αρκετοί άνθρωποι αναρωτιούνται για το πως γίνεται η εξέταση για οστεοπόρωση. Η απάντηση είναι πολύπλοκη, καθώς δεν υπάρχει μόνο μία εξέταση, αλλά αρκετές, οι οποίες διαγιγνώσκουν ξεχωριστά την κάθε πιθανή αιτία πρόκλησης οστεοπόρωσης. Αρχικά, απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος με κάποια ή κάποιες από τις παρακάτω εξετάσεις:

• Γενική αίματος
• Ηπατικά ένζυμα
• Ορμόνες του θυρεοειδούς
• Εξέταση βιταμίνης D
• Ηλεκτροφόρηση των πρωτεϊνών του ορού
• Ασβέστιο και κρεατινίνη σε ούρα 24ώρου
• Παραθορμόνη
• Τεστοστερόνη και γοναδοτροπίνες στους άνδρες με οστεοπόρωση

Εκτός των παραπάνω εξετάσεων, υπάρχει και μια εξειδικευμένη εξέταση, η μέτρηση οστικής πυκνότητας DXA ή DEXA. Η εξέταση οστικής πυκνότητας χρησιμοποιεί χαμηλά επίπεδα ακτινών Χ για να μετρήσει την πυκνότητα και την περιεκτικότητα των οστών σε ανόργανα άλατα.

Πρόκειται για μια απλή εξέταση, παρόμοια με μια τυπική ακτινογραφία, που δεν απαιτεί παραμονή σε χώρο υγειονομικής περίθαλψης. Επίσης, η εξέταση δεν προβλέπει τη χρήση βελόνας ή ένεσης.

Ο έλεγχος για αλλαγές στην οστική σας πυκνότητα αποτελεί την καλύτερη μέθοδο εντοπισμού της οστεοπόρωσης, προτού καν προκαλέσει κάποιο κάταγμα. Ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει να κάνετε τακτικές εξετάσεις οστικής πυκνότητας εάν έχετε ιστορικό οστεοπόρωσης, είστε άνω των 50 ή αν έχετε οστεοπενία.

Αντιμετώπιση και θεραπεία της οστεοπόρωσης

Αρκετοί ασθενείς αναζητούν ανακούφιση της οστεοπόρωσης χωρίς φάρμακα μέσω της διατροφής και της άσκησης. Αυτοί οι μέθοδοι αντιμετώπισης και θεραπείας προσφέρουν ορισμένα σημαντικά οφέλη, ωστόσο, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.

Διατροφή για οστεοπόρωση

Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται ασβέστιο και βιταμίνη D για να θρέψει τα οστά του. Εάν δε λαμβάνετε ήδη τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά, η προσθήκη τους στη διατροφή σας μπορεί να σας βοηθήσει να επιβραδύνετε την απώλεια πυκνότητας των οστών. Ορισμένες τροφές, όπως το κεφίρ, το ταχίνι και τα αμύγδαλα, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης.

Παρακάτω, ακολουθούν τροφές πλούσιες σε ασβέστιο για οστεοπόρωση:

• Γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά
• Σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Μπρόκολο
• Λεμόνι
• Σαρδέλες και σολομός
• Γάλα σόγιας
• Τόφου
• Δημητριακά

Ως προς τη βιταμίνη D, βασική πηγή της είναι ο ήλιος, ωστόσο, μπορείτε να λάβετε μικρότερες ποσότητες και από ορισμένες τροφές, όπως:

• Λιπαρά ψάρια
• Iχθυέλαιo
• Κρόκος αυγού
• Συκώτι
• Γάλα
• Δημητριακά

Εάν όμως τα συμπτώματα της ασθένειας έχουν παρουσιαστεί και αναρωτιέστε για το τι πρέπει να τρώτε για την οστεοπόρωση, καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν διατροφολόγο.

Ασκήσεις για οστεοπόρωση

Η γυμναστική είναι πολύ σημαντική για ασθενείς με οστεοπόρωση. Αρχικά, μπορεί να συμβάλλει με τους εξής τρόπους:

1. Ενδυνάμωση σε μυς και οστά
2. Βελτίωση της ισορροπίας, μειώνοντας την πιθανότητα πτώσης
3. Μείωση του κινδύνου εμφάνισης άλλων ιατρικών καταστάσεων

Τρεις τύποι άσκησης και κίνησης μπορούν να βοηθήσουν την υγεία των οστών. Πρόκειται για ασκήσεις που:

Βοηθούν στη δύναμη των οστών και μειώνουν την πιθανότητα σπασίματος οστών

• Περπάτημα
• Γρήγορο βάδην
• Ανάβαση στις σκάλες
• Τζόκινγκ
• Ομαδικά αθλήματα (π.χ. μπάσκετ και βόλεϊ)
• Άλματα χαμηλού επιπέδου

Βελτιώνουν την ισορροπία και τη μυϊκή δύναμη

• Γιόγκα
• Βάρη
• Ορθή στάση και βάδισμα με τις φτέρνες
• Ανύψωση της φτέρνας και περπάτημα με τα δάχτυλα των ποδιών
• Ασκήσεις sit and stand

Φροντίζουν τη σπονδυλική στήλη

• Ήπιες περιστροφές της κεφαλής
• Ασκήσεις sit and stand
• Ήπιες περιστροφές του λαιμού
• Ελαφρά συμπίεση σε ώμους και πλάτη

Όλες οι παραπάνω ασκήσεις είναι ενδεικτικές και μπορείτε να υιοθετήσετε ορισμένες από αυτές ή να βρείτε άλλες, που θα σας εξυπηρετούν καλύτερα. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με έναν ειδικό προτού ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα ασκήσεων, καθώς υπάρχει πιθανότητα επιδείνωσης της ασθένειας.

Φαρμακευτική αγωγή για οστεοπόρωση

Τα φάρμακα για την οστεοπόρωση μπορούν να βοηθήσουν στον περιορισμό της οστικής διάσπασης και στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Τα διφωσφονικά φάρμακα αποτελούν συνηθισμένο τύπο σκευασμάτων για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Ορισμένα κοινά παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων περιλαμβάνουν:

• Αλενδρονάτη
• Ιμπανδρονάτη
• Ρισεδρονάτη νατριούχος
• Ζολεδρονικό οξύ

Άλλες φαρμακευτικές επιλογές για την προστασία από την οστική απώλεια περιλαμβάνουν:

• Τεριπαρατίδη
• Δενοσουμάμπη
• Ραλοξιφαίνη
• Ρομοσοζουμάμπη

Εάν επιθυμείτε να ξεκινήσετε φαρμακευτική αγωγή για την καταπολέμηση της οστεοπόρωσης, θα πρέπει να το κάνετε σε συνεννόηση με τον προσωπικό σας ιατρό.

Πρόληψη για την οστεοπόρωση

Για ορισμένους ανθρώπους, μπορεί τα γονίδια επηρεάζουν τα οστά τους, όμως, παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή κι η άσκηση, επηρεάζουν την υγεία των οστών. Παρακάτω, θα δούμε μερικές χρήσιμες συμβουλές για πρόληψη της οστεοπόρωσης:

• Τακτική άσκηση, τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα
• Ασκήσεις με αντίσταση
• Υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D
• Λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D στην περίπτωση που δεν είναι δυνατή η σύνθεσή της μέσω του ηλίου
• Διακοπή καπνίσματος
• Μείωση αλκοόλ

Συμπληρώματα για οστεοπόρωση

Παρακάτω, θα δούμε ορισμένα top συμπληρώματα για την καλή υγεία των οστών και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων οστεοπόρωσης.

Συμπλήρωμα διατροφής με ασβέστιο, μαγνήσιο & βιταμίνες D3 & K2 για την ενίσχυση & συντήρηση των οστών

Συμπλήρωμα διατροφής με γλυκοζαμίνη, χονδροϊτίνη, MSM & κολλαγόνο για την καλή υγεία των αρθρώσεων & ευλυγισία

Συμπλήρωμα διατροφής μετάλλων & βιταμινών για την υποστήριξη της καλής υγείας των οστών & του μυοσκελετικού συστήματος

Συμπλήρωμα διατροφής βιταμινών, μετάλλων & ιχνοστοιχείων για την καλή υγεία των οστών & των δοντιών κατά της οστεοπόρωσης