Ουρικό Οξύ: Τροφές που απαγορεύονται

Ενώ το ουρικό οξύ υπάρχει φυσιολογικά στο ανθρώπινο σώμα, τα υψηλά επίπεδα παραγωγής του μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία μας. Ο ρόλος της διατροφής είναι πολύ σημαντικός για τη μείωση ή διατήρηση των επιπέδων του ουρικού σε φυσιολογικά επίπεδα. Στο άρθρο μας, θα δούμε τις τροφές που απαγορεύονται για το ουρικό οξύ και άλλες χρήσιμες πληροφορίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος.  

Τι είναι το ουρικό οξύ;

Το ουρικό οξύ παράγεται φυσιολογικά στον οργανισμό όλων, καθώς μεταβολίζονται οι πουρίνες στο σώμα. Οι πουρίνες είναι μια ομάδα πρωτεϊνών στα κύτταρα, οι οποίες εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των τροφών και της διατροφής που επιλέγει κάποιος. Συνοπτικά η διάσπαση των πουρινών παράγει το ουρικό οξύ, το οποίο οδηγείται μέσω του αίματος στα νεφρά. Εκεί φιλτράρεται και ύστερα μέσω των ούρων αποβάλλεται από τον οργανισμό.

Η μεγαλύτερη παραγωγή ουρικού οξέος ή η μη αποβολή επαρκούς ποσότητας ουρικού οξέος μέσω των ούρων, έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας παθολογικής κατάστασης στον οργανισμό, γνωστή κι ως ουρική αρθρίτιδα. Εκτός της ουρικής αρθρίτιδας, υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης φλεγμονής στις αρθρώσεις ή και νεφρική νόσος. Η παρουσίαση υψηλών τιμών ουρικού οξέος είναι ένα συχνό φαινόμενο, αφού ένας στους πέντε ανθρώπους παρουσιάζει κάποιο παθολογικό αίτιο λόγω των αυξημένων τιμών του ουρικού οξέος στον οργανισμό.  

Τι είναι οι πουρίνες και ποιος ο ρόλος τους;

Οι πουρίνες είναι μόρια που αποτελούνται από άτομα άνθρακα και αζώτου και βρίσκονται στο DNA και το RNA των κυττάρων. Στο ανθρώπινο σώμα, οι πουρίνες μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες:

• Ενδογενείς πουρίνες: Περίπου τα 2/3 των πουρινών στο σώμα είναι ενδογενείς. Αυτή η κατηγορία σε πουρίνες παράγεται από το ανθρώπινο σώμα και βρίσκονται μέσα στα κύτταρά του.
• Εξωγενείς πουρίνες: Οι πουρίνες που εισέρχονται στον οργανισμό μέσω της τροφής ονομάζονται εξωγενείς πουρίνες. Αυτές οι πουρίνες μεταβολίζονται από τον οργανισμό ως μέρος της πεπτικής διαδικασίας.

Όταν οι ενδογενείς και οι εξωγενείς πουρίνες επεξεργάζονται στο σώμα, δημιουργούν ένα υποπροϊόν που ονομάζεται ουρικό οξύ. Κανονικά, περίπου το 90% του ουρικού οξέος επαναρροφάται από τον οργανισμό και το υπόλοιπο αποβάλλεται με τα ούρα και τα κόπρανα. Όταν η ποσότητα σε πουρίνες δε βρίσκεται σε ισορροπία και το σώμα δεν μπορεί να τις επεξεργαστεί, τότε μπορεί να συσσωρευτεί υπερβολική ποσότητα ουρικού οξέος στην κυκλοφορία του αίματος.  

Αίτια αυξημένου ουρικού οξέος

Τα υψηλά ποσοστά σε ουρικό οξύ μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες:

• Στις περισσότερες περιπτώσεις το ουρικό οξύ αυξάνεται όταν κάποιος επιλέγει να καταναλώνει τρόφιμα, τα οποία εμπεριέχουν μεγάλο αριθμό σε πουρίνες.
• Σε άλλες περιπτώσεις οφείλεται στο γεγονός ότι οι νεφροί αδυνατούν να το φιλτράρουν και έτσι δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό.
• Φυσικά, πολλές φορές η αύξηση του ουρικού οξέος είναι αποτέλεσμα και άλλων παθολογικών αιτιών αλλά και της αδυναμίας του οργανισμού να αποβάλλει την ποσότητα σε πουρίνες που περισσεύει από τις τροφές.

Οι ιατρικές καταστάσεις και φάρμακα, που συμβάλλουν στα υψηλά επίπεδα του ουρικού οξέος, είναι:

• Διουρητικά
• Υποθυρεοειδισμός
• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Παχυσαρκία
• Ψωρίαση
• Στεφανιαία νόσος
• Υπέρταση
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία

Τροφές που απαγορεύονται για ουρικό οξύ

Παρόλο που όλα τα φυτά και τα κρέατα περιέχουν πουρίνες, ορισμένα τρόφιμα περιέχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις. Επιπλέον, ορισμένα άλλα τρόφιμα μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή και τον μεταβολισμό των πουρινών από τον οργανισμό. Τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται σε μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες περιλαμβάνουν:

• Ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά, κυρίως αυτά που παρασκευάζονται με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, όπως τα αναψυκτικά.
• Θαλασσινά, ιδίως χτένια, γαύρος και ρέγκα.
• Κρέατα, ιδίως όργανα ζώων.
• Αλκοολούχα ποτά, ιδίως μπύρα.

Εκτός από την αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος, το αλκοόλ μπορεί να αναστείλει την ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται και να αποβάλλει το ουρικό οξύ, γι’ αυτό συνιστάται στα άτομα με ουρική αρθρίτιδα να αποφεύγουν το αλκοόλ ή να πίνουν με μέτρο. Στους πίνακες παρακάτω, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε τις τροφές που πρέπει να αποφεύγετε για το ουρικό οξύ:

Παρακάτω θα δούμε τις αυστηρά απαγορευμένες τροφές για άτομα με ουρικό οξύ.

Διάγνωση του υψηλού ουρικού οξέος

Για τη διάγνωση του υψηλού ουρικού οξέος (υπερουριχαιμία) απαιτούνται βιοχημικές εξετάσεις αίματος και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μελέτη ούρων 24ωρου. Για τη διενέργεια της εξέτασης αίματος, θα πρέπει ο εξεταζόμενος να έχει ακολουθήσει νηστεία 8 ωρών και αποφυγή λιπαρών φαγητών για 12 ώρες. Όσον αφορά τη μέτρηση του ουρικού οξέος ούρων 24ώρου, πραγματοποιείται συλλογή των ούρων για ένα 24ωρο. Η συλλογή των ούρων αρχίζει από τα δεύτερα πρωινά ούρα, με τη χρήση ενός ειδικού συλλέκτη ούρων 24ωρου και συνεχίζεται μέχρι και την πρώτη ούρηση της 2ης ημέρας. Τα ούρα διατηρούνται στο ψυγείο μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία.  

Ουρικό οξύ και αντιμετώπιση

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του ουρικού οξέος ή η θεραπεία του επηρεάζεται και εξαρτάται από τα αίτια που το προκάλεσαν.

Φυσικά, κάθε οργανισμός είναι μοναδικός, όπως επίσης και τα αίτια που προκαλούν την εμφάνιση αυξημένου ουρικού οξέος στον οργανισμό διαφέρουν. Η σωστή και πιο ασφαλής καθοδήγηση έρχεται πρώτα από τον ειδικό ιατρό που γνωρίζει τα αίτια και τον βαθμό του προβλήματος.  

Ουρικό οξύ: Συχνές ερωτήσεις