Παιδί και Βιβλίο, γιατί & πώς θα καλλιεργήσω στο παιδί μου την αγάπη για το βιβλίο

Πόσες φορές άραγε έχουμε χαμογελάσει γλυκά αντικρίζοντας το αγγελούδι μας να τρέχει προς το μέρος μας κρατώντας ένα βιβλίο και παρακαλώντας «Μανούλα , θα μου διαβάσεις ένα παραμύθι πριν κοιμηθώ;»

Στις 2 Απριλίου κάθε έτους, ημέρα γενεθλίων του μεγάλου δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν ( 1805-1875) γιορτάζετε η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου , που σκοπό έχει να εμφυσήσει στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα και να προκαλέσει την προσοχή των μεγαλυτέρων στο παιδικό βιβλίο .

Από τα παραμυθάκια με τις εικόνες για τα βρέφη μέχρι και τη λογοτεχνία για τα μεγαλύτερα παιδιά, κάθε βιβλίο προσφέρει μια αναγνωστική περιπέτεια για τους μικρούς μας φίλους.

Τι μπορεί να προσφέρει ένα βιβλίο σε ένα παιδί:

Ένα καλό βιβλίο, πρωτίστως ικανοποιεί την περιέργεια για γνώση, ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο για να γνωρίσει το παιδί άλλους λαούς, πολιτισμούς, τις κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος, της επιστήμης και της τεχνολογίας. Στην περίπτωση αυτή το παιδί-αναγνώστης απολαμβάνει την ελευθερία του ταξιδιώτη εκείνου που μετακινείται χωρίς κανέναν περιορισμό σε διάφορες τόπους, πολιτισμούς και εποχές.

Μακροχρόνιες έρευνες απέδειξαν ότι η μύηση του παιδιού από πολύ μικρή ηλικία στο βιβλίο συμβάλλει στην αισθητική καλλιέργεια, στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην ψυχική ωρίμανση και φυσικά στην γλωσσική του ανάπτυξη.

Οι Robinson & Spodek παρατηρούν ότι η παιδική λογοτεχνία και συγκεκριμένα οι μικρές εικονογραφημένες ιστορίες, μπορούν να βοηθήσουν στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Τα παιδιά που από μικρά αρέσκονταν να τους διαβάζουν οι γονείς τους ιστορίες, παραμύθια και άλλα λογοτεχνικά είδη, φαίνεται ότι με την εισαγωγή τους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση η αφηγηματική τους ικανότητα βρίσκεται σαφώς σε καλύτερο επίπεδο, έναντι των παιδιών, τα οποία δεν είχαν ανάλογες εμπειρίες (χρησιμοποιούν με ορθότερο τρόπο τις δευτερεύουσες προτάσεις, είναι ικανά να συνδέουν την αιτία με το αποτέλεσμα).

Η επίδραση των λογοτεχνικών έργων στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού θεωρείται πλέον αυτονόητη.

Διαβάζοντας συνειδητοποιούμε ότι κάποιος έχει εκφράσει κάτι που νιώθουμε αλλά δεν πιστεύαμε ότι μπορεί να εκφραστεί, ότι κάποιος έχει νιώσει παρόμοια συναισθήματα με εμάς. Αλλά και αναγνωρίζουμε συναισθήματα που δεν έχουμε νιώσει ακόμα, οδηγώντας στο αποτέλεσμα να νιώθουμε λιγότερο μόνοι σε αυτόν τον κόσμο.

Για το παιδί όλα αυτά είναι πολύ πιο έντονα καθώς ακόμα ανακαλύπτει βασικά συναισθήματα.

Οι ικανότητες που μπορούν να εξασκηθούν μέσω των παιδικών βιβλίων αφορούν κυρίως τους τομείς της παρατήρησης, της σύγκρισης, της οργάνωσης, της περίληψης, της εφαρμογής και της κριτικής.

Μυστικά  για τους γονείς

•  Καθιερώνουμε στο σπίτι την «Ώρα του Βιβλίου». Να είναι κάτι που το παιδί περιμένει με ανυπομονησία συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα.
• Να συζητάμε με το παιδί την ιστορία , και να δείχνουμε ενθουσιασμό. Μην ξεχνάμε ότι το διάβασμα είναι επικοινωνία, απόλαυση, χαρά και όχι καταναγκασμός.
•  Να το βάλουμε στη διαδικασία να επιλέξει ένα βιβλίο κοιτώντας το εξώφυλλο ή αν είναι μεγαλύτερο διαβάζοντας την περιγραφή του, καθώς και να τοποθετήσουμε το βιβλίο σε χαμηλό ράφι της βιβλιοθήκης ώστε να το φτάνει μόνο του.
•  Να μην τιμωρούμε το παιδί με το διάβασμα χρησιμοποιώντας εκφράσεις του τύπου «αφού δεν ήσουν καλό παιδί, θα μείνεις μέσα να διαβάσεις». Αντίθετα να το επαινούμε σε κάθε ευκαιρία όταν ασχολείται με το βιβλίο, σαν να έκανε κάτι πολύ σημαντικό, γιατί πράγματι έκανε κάτι πολύ σημαντικό.
• Να δώσουμε στο παιδί ένα όμορφο τετράδιο, που θα το ονομάσουμε «Τα βιβλία μου» και στο οποίο θα καταγράφει κάθε βιβλίο, πότε το ξεκινά και πότε το τελειώνει. Ακόμα μπορεί να γράφει αν του αρέσει, γιατί του αρέσει κτλ. Έτσι, αισθάνεται ότι πετυχαίνει κάτι σπουδαίο, ιδιαίτερα μάλιστα καθώς μεγαλώνει ο κατάλογός του.
• Να το βοηθάμε να παίξει με τις ιστορίες των βιβλίων που διαβάζει.

1) Να αντικαθιστά τον ήρωα ενός παραμυθιού με άλλους, 2) να μπερδεύει τα παραμύθια μεταξύ τους, 3) να         αφηγείται την ιστορία ανάποδα, 4) να συνεχίζει την ιστορία, 5) να συμμετέχει ως ήρωας σε κάποιο παραμύθι, 6) να εικονοποιεί τη σκηνή ενός βιβλίου που του έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση ζωγραφίζοντας ή χρησιμοποιώντας κολάζ

• Και φυσικά οι γονείς να διαβάζουν καθώς εκείνοι είναι τα ισχυρότερα πρότυπα για ένα παιδί.

Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες συμβάλλουν στη δημιουργία ενός μόνιμου και ενσυνείδητου αναγνώστη.

Δεν υπάρχει πιο σπουδαία επιτυχία για έναν γονιό απ΄ το να ξέρει ότι έχει κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ώστε να διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες, να καλλιεργήσει το μυαλό άρα και τη δυνατότητα έκφρασης του παιδιού του.

Πηγές: Νικόλας Σμυρνάκης – συγγραφέας, σύμβουλος αυτό-επιτυχίας

Ποθητού Μαρία – σύμβουλος γονέων, παιδαγωγός

Ιστολόγιο Μερκούριου Αυτζή