×

Τι είναι η Πρόπολη: Ιδιότητες & Οφέλη

Συντάχθηκε:  18/10/2023, από , Συντακτική Ομάδα Ανανεώθηκε:  13/11/2024, από , Διατροφολόγος - Διαιτολόγος
Επιστημονικά
Τεκμηριωμένο
 Εκτιμώμενος Χρόνος Ανάγνωσης:  8m, 24s

Στον μοναδικό μικρόκοσμο της μέλισσας, παράγεται ο θησαυρός της πρόπολης, μιας φυσικής ουσίας με απίθανες ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Στο άρθρο μας, θα εξερευνήσουμε τον κόσμο της πρόπολης, ανακαλύπτοντας την προέλευση, τις ιδιότητές της και τις διάφορες χρήσεις της σήμερα. Θα εξετάσουμε επίσης την ασφάλεια και τις προειδοποιήσεις που σχετίζονται με τη χρήση της πρόπολης, ιδίως όταν πρόκειται για παιδιά και άτομα με αλλεργίες.

 

Τι είναι η πρόπολη;

Η πρόπολη είναι ένα προϊόν που παράγεται από τις μέλισσες. Λόγω της παραγωγής της από τις μέλισσες, αλλά και της κολλώδους υφής της, η πρόπολη ονομάζεται και bee-glue. Όπως είπαμε, λοιπόν, η πρόπολη είναι μία κολλώδους υφής ουσία, η οποία όμως έχει πολύπλοκη σύσταση. Για την ακρίβεια, στη σύσταση της πρόπολης έχουν βρεθεί περισσότερες από 500 χημικές ενώσεις.

Κατά βάση, η πρόπολη παρασκευάζεται από τις μέλισσες με ρητίνη από τους φλοιούς των φυτών, κερί, αιθέρια έλαια και γύρη.
Η χρήση της πρόπολης από τις μέλισσες είναι πολύ συγκεκριμένη και αυτή προορίζεται για 2 λόγους. Από τη μία, οι μέλισσες τη χρησιμοποιούν για να στεγανοποιήσουν τη φωλιά τους, και από την άλλη, για την απολύμανσή της.

Μορφές της πρόπολης

Η πρόπολη μπορεί να βρεθεί σε μορφή εκχυλίσματος, βάμματος, κάψουλας, σπρέι, αλοιφής και σκόνης. Η κάθε μορφή πρόπολης ενδείκνυται και για διαφορετικές περιπτώσεις.

Για παράδειγμα, σε περίπτωση πονόλαιμου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα σπρέι πρόπολης. Από την άλλη μεριά, σαν βάμμα, η πρόπολη είναι ένας εξαιρετικός τρόπος απολύμανσης και αντισηψίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιφανειακά σε πληγές ή σε περιπτώσεις ακμής. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εσωτερικά, για περιπτώσεις λοιμώξεων του αναπνευστικού.

Σύνθεση της πρόπολης

Σύμφωνα με πληθώρα μελετών, περισσότερες από 500 διάφορες ενώσεις έχουν ανιχνευθεί στην πρόπολη. Η πλειονότητα αυτών των ενώσεων ανήκει στην κατηγορία των πολυφαινολών.

Οι πολυφαινόλες είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που συμβάλλουν στην καταπολέμηση ασθενειών και βλαβών στον οργανισμό. Η πρόπολη περιέχει και τα φλαβονοειδή, τα οποία παράγονται στα φυτά ως ένας μηχανισμός προστασίας.

Πρόπολη: θρεπτική αξία

Επιπλέον, η πρόπολη περιέχει θρεπτικά συστατικά όπως αμινοξέα, βιταμίνες Α, C και Ε, μαζί με μέταλλα, όπως κάλιο και μαγνήσιο. Τέλος, άλλα φυσικά συστατικά που βρίσκονται στην πρόπολη περιλαμβάνουν γύρη, κερί και ρητίνη.
Γενικά, η ευρωπαϊκή πρόπολη περιέχει τις παρακάτω κατηγορίες ουσιών:

  • Ρητίνες 45-55% (φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, τερπένια, κ.ά.)
  • Κερί και λιπαρά οξέα 25-35%
  • Αιθέρια έλαια 10%
  • Γύρη 5% (πρωτεΐνες, ελεύθερα αμινοξέα)
  • Άλλες οργανικές ουσίες και μέταλλα 5% (κετόνες, λακτόνες, κινόνες, στεροειδή, βενζοϊκό οξύ και εστέρες, βιταμίνες, σάκχαρα)

Για πόσο καιρό μπορώ να παίρνω πρόπολη;

Αν αναρωτιέστε για το «πόσο καιρό μπορώ να παίρνω πρόπολη», θα σας συμβουλεύαμε πρώτα να απευθυνθείτε στον προσωπικό σας ιατρό. Γενικότερα, όμως, η πρόπολη μπορεί να ληφθεί από ενήλικες σε δόσεις 400-500 mg από το στόμα για έως και 13 μήνες.

 

Ιδιότητες & οφέλη της πρόπολης

Η πρόπολη έχει σημαντικές αντιφλεγμονώδεις, αντιμυκητιακές και αντιικές ιδιότητες, λόγω των φυτικών ενώσεων που έχει. Συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε μερικές από τις σημαντικότερες ιδιότητες και οφέλη της πρόπολης για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Πρόπολη και ανοσοποιητικό

Η πρόπολη είναι αρκετά δημοφιλής για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ανοσοτροποποιητικές και αντιικές της ιδιότητες, όπου όλες συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και προστατεύουν τον οργανισμό από λοιμώξεις.
Μάλιστα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των λοιμώξεων στη στοματική κοιλότητα και τις αμυγδαλές.

Πρόπολη και διαβήτης

Η λήψη πρόπολης συμβάλλει στον έλεγχο των επιπέδων ζάχαρου στο αίμα. Αυτό προκύπτει από την πλούσια περιεκτικότητά της σε αντιοξειδωτικά, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης C.

Επιπλέον, η πρόπολη μειώνει την απορρόφηση της γλυκόζης και άλλων υδατανθράκων στο έντερο, προσφέροντας ωφέλεια σε άτομα με διαβήτη και υπεργλυκαιμία.

Πρόπολη στα μαλλιά

Λόγω των εκπληκτικών αντιβακτηριακών, αντι-ιικών, αντιφλεγμονωδών και αντιμυκητιασικών ιδιοτήτων της, η πρόπολη είναι ένα δημοφιλές φυσικό συστατικό που χρησιμοποιείται και στις θεραπείες μαλλιών.

Η πρόπολη ενισχύει την υφή των μαλλιών, δίνει όγκο, μειώνει τις βλάβες στον θύλακα της τρίχας, αποτρέπει το σπάσιμο, ενισχύοντας το styling αποτέλεσμα.

Πρόπολη και καρδιά

Έχει αναφερθεί από τη βιβλιογραφία πως οι καρδιαγγειακές επιδράσεις της πρόπολης συνδέονται συχνά με τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιυπερτασικές, αντι-αθηροσκληρωτικές και αντιαγγειογενετικές ιδιότητές της. Πιο συγκεκριμένα:

  • Αντι-αθηροσκληρωτική δράση: Τα αντι-αθηροσκληρωτικά αποτελέσματα της πρόπολης αποδίδονται στην ικανότητά της να ρυθμίζει τόσο το προφίλ λιποπρωτεϊνών του ορού όσο και τον χειρισμό τους από τους αγγειακούς ιστούς και τα διεισδυτικά λευκοκύτταρα.
  • Αντιπυπερτασική δράση: Τα αντιυπερτασικά αποτελέσματα της πρόπολης έχουν μελετηθεί σε διαφορετικά ζωικά μοντέλα και έχουν αποδοθεί σε διάφορες βιολογικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης του αγγειακού, αντιφλεγμονώδους και αντιοξειδωτικού τόνου.
  • Αντιαγγειογενετική δράση: Αρκετές ποικιλίες πρόπολης, όπως η βραζιλιάνικη, η χιλιανή, η κορεατική και η κινεζική κόκκινη πρόπολη, έχουν δείξει αντιαγγειογενετική δράση in vitro μετά την επώαση με HUVECs.

Πρόπολη και γονιμότητα

Η πρόπολη της μέλισσας, σύμφωνα με κλινική μελέτη των Ali F.M. Ali, A. Awadallah, που πραγματοποιήθηκε σε 40 ασθενείς με πρωτογενή υπογονιμότητα για τουλάχιστον 2 χρόνια, αποτέλεσε αποτελεσματική μέθοδο θεραπείας του προβλήματος.

Η συγκεκριμένη κλινική μελέτη δεν προκάλεσε ιδιαίτερες παρενέργειες, με τη σχέση κόστους – οφέλους να θεωρείτο αρκετά ικανοποιητική.

Πρόπολη στο πρόσωπο

Η πρόπολη έχει αποδειχθεί πως συμβάλλει και στην καλή υγεία της επιδερμίδας, όπως τα περισσότερα προϊόντα της μέλισσας. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και άλλες ευεργετικές ενώσεις, με σημαντικές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόπολη μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της λειτουργίας φυσικού φραγμού του δέρματος του προσώπου, η οποία είναι σημαντική για τη διατήρηση υγιούς δέρματος και την προστασία από ερεθιστικούς παράγοντες του περιβάλλοντος. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της εμφάνισης λεπτών γραμμών και ρυτίδων, βελτιώνοντας την όψη του προσώπου.

Πρόπολη και έρπης

Σύμφωνα με έρευνες, η πρόπολη μπορεί να λειτουργήσει ως εναλλακτική θεραπεία για τον έρπητα των γεννητικών οργάνων ή του στόματος.
Ο έρπης προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα (HSV). Ο HSV-1 τυπικά προκαλεί έρπητα στο στόμα, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε έρπητα του κρυολογήματος. Ο HSV-2 μεταδίδεται σεξουαλικά και προκαλεί λοίμωξη που μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες φουσκάλες στα γεννητικά όργανα.

Με βάση δοκιμές που έχουν γίνει στο μέλι και την πρόπολη, παρατηρώντας τα αποτελέσματά τους με εκείνα της ακυκλοβίρης – κοινό φάρμακο για τον HSV – διαπιστώθηκε πως η πρόπολη ήταν πιο αποτελεσματική από την ακυκλοβίρη για τη θεραπεία των δερματικών αλλοιώσεων του HSV.

 

Πρόπολη και αύξηση βάρους

Αρκετοί άνθρωποι αναρωτιούνται για το αν «η πρόπολη παχαίνει». Ωστόσο, αυτή η φυσική ουσία, λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων της διαθέτει αντι-παχυσαρκίες επιδράσεις. Επιπλέον, λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε πολυφαινόλες, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αναστέλλοντας τη συσσώρευση λιπιδίων στα λιποκύτταρα.

Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση (Is Propolis a Potential Anti-Obesogenic Agent for Obesity?), οι πολυφαινόλες της πρόπολης μπορούν να προκαλέσουν θερμογένεση στον λιπώδη ιστό μέσω των μη συζευγμένων μεταβολικών οδών πρωτεΐνης-1 και κινάσης κρεατινίνης.

Επιπλέον, με βάση τις δοκιμές που αποτυπώνονται στην ανασκόπηση, παρέχονται πληροφορίες για τις πολλές υποσχόμενες στρατηγικές απώλειας βάρους μέσω της πρόπολης. Πιο συγκεκριμένα, τα φαινολικά συστατικά αρτεπιλλίνη C, κερκετίνη, κατεχίνη και χλωρογενικό οξύ που βρίσκονται στη σύνθεσή της πρόπολης, μπορεί να έχουν αντι-παχυσογόνο δράση διεγείροντας το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, ενισχύοντας το καφέ χρώμα στον λευκό λιπώδη ιστό και ενεργοποιώντας την ενεργοποίηση της πρωτεϊνικής κινάσης που ενεργοποιείται από AMP και τη μιτοχονδριακή βιογένεση.

 

Ποια είναι  η σωστή δοσολογία και χρήση της πρόπολης;

Η πρόπολη μπορεί να βρεθεί σε μορφή εκχυλίσματος, βάμματος, κάψουλας, σπρέι, αλοιφής και σκόνης. Η κάθε μορφή πρόπολης ενδείκνυται και για διαφορετικές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, σε περίπτωση πονόλαιμου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα σπρέι πρόπολης.

Από την άλλη μεριά, σαν βάμμα, η πρόπολη είναι ένας εξαιρετικός τρόπος απολύμανσης και αντισηψίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιφανειακά σε πληγές, στην ακμή. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εσωτερικά, για περιπτώσεις λοιμώξεων του αναπνευστικού.

Η συνιστώμενη δόση πρόπολης για εσωτερική λήψη είναι 400-500mg. Για τοπική χρήση, καλό είναι να συμβουλεύεται κανείς τις οδηγίες του εκάστοτε προϊόντος.

 

Ποιες είναι οι παρενέργειες της πρόπολης;

Παρά την αξία της πρόπολης, αυτή μπορεί να σχετίζεται με συγκεκριμένες παρενέργειες. Οι παρενέργειες του βάμματος πρόπολης είναι:

  • Αλλεργία που οφείλεται στο μέλι και τα μελισσοκομικά προϊόντα
  • Πιθανή αύξηση αιμορραγίας, λόγω τις ιδιότητας της πρόπολης να εμποδίζει την πήξη του αίματος.
  • Πιθανή επιδείνωση άσθματος
  • Πιθανές επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.
  • Πιθανές επιπλοκές σε αλληλεπίδραση με κάποια φάρμακα, όπως είναι η προπρανολόλη και κάποια αντικαταθλιπτικά, όπως είναι τα SSRIs

 

Η πρόπολη «χαλάει»;

Σε γενικές γραμμές, η πρόπολη μπορεί να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση για αρκετό χρονικό διάστημα εάν φυλαχθεί σωστά, χωρίς να αλλοιώνεται. Ωστόσο, όπως και με πολλά φυσικά προϊόντα, η αποθήκευση και οι συνθήκες όπου αποθηκεύεται μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητά της με τον χρόνο.

Για να διατηρήσετε την πρόπολη σε καλή κατάσταση, συνήθως πρέπει να τη φυλάσσετε σε σκοτεινό, δροσερό και ξηρό μέρος. Αν εκτίθεται σε υψηλή θερμοκρασία, υγρασία ή ακτινοβολία ηλίου για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να χάσει την αποτελεσματικότητά της.

Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή, όπως μια έντονη μυρωδιά, αλλοίωση της υφής ή αλλοίωση του χρώματος, θα ήταν προτιμότερο να αποφύγετε τη χρήση πρόπολης.

 

Βάμμα πρόπολης: τι είναι;

Το βάμμα πρόπολης αποτελεί μια δημοφιλή μορφή πρόπολης. Επιπλέον, το βάμμα πρόπολης, συνήθως υπόκειται σε καθεστώς επεξεργασίας, για να τη λάβει πιο εύκολα ο ανθρώπινος οργανισμός.

Συνήθως, το βάμμα πρόπολης, περιλαμβάνει πρόπολη που έχει αναμειχθεί με άλλα συστατικά, όπως:

  • μέλι
  • λάδι
  • αλκοόλ

Οι παραπάνω συνδυασμοί σχηματίζουν μείγματα που μπορούν να ληφθούν εύκολα δια τους στόματος. Σε αρκετές περιπτώσεις, χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής ενώ έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, καθώς περιλαμβάνει τις ευεργετικές ιδιότητες της πρόπολης.

Βάμμα πρόπολης: δοσολογία

Η δοσολογία για το βάμμα πρόπολης περιλαμβάνει εξωτερική και δια στόματος δοσολογία. Πιο αναλυτικά:

  1. Εξωτερική χρήση: Τοπική επάλειψη από το βάμμα πρόπολης 2-3 φορές την ημέρα, για όσες ημέρες χρειασθεί.
  2. Εσωτερική χρήση (δια στόματος): 10-15 σταγόνες από το βάμμα πρόπολης σε λίγο νερό, τσάι, χαμομήλι, 2-3 φορές την ημέρα.

Βάμμα πρόπολης: συνταγή για αντιβακτηριδιακό στοματικό διάλυμα

Δείτε παρακάτω μια εύκολη συνταγή για να φτιάξετε αντιβακτηριδιακό στοματικό διάλυμα από βάμμα πρόπολης!

Συστατικά:

  • 1 Φλιτζάνι Απεσταγμένο Νερό
  • 2 σταγόνες λάδι Manuka
  • 4 σταγόνες βάμμα πρόπολης
  • 1 κουταλάκι του γλυκού θαλασσινό αλάτι χωρίς μικροπλαστικά
  • ½ – 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι Manuka

Εκτέλεση:

  • Βάλτε όλα τα υλικά σε ένα μπουκάλι και ανακινήστε πριν τη χρήση
  • Χρησιμοποιήστε το διάλυμα 2-3 φορές την ημέρα

Tip 1. Αποφύγετε την κατάποση

Tip2. Εάν η κατάποση είναι ανησυχητική, όπως με μικρά παιδιά, απλώς αφαιρέστε το λάδι manuka από τη συνταγή

 

Πρόπολη: Συνήθεις Ερωτήσεις

  1. Πρόπολη και μέλι είναι το ίδιο;

    Όχι, η πρόπολη δεν το ίδιο ακριβώς προϊόν με το μέλι. Η πρόπολη είναι φτιαγμένη από ρητίνες φυτών και δέντρων, ενώ το μέλι από γύρη.

  2. Είναι η πρόπολη καλή για τα δόντια μου;

    Η πρόπολη έχει αντιβιοτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμυκητιακές, αντιμικροβιακές ιδιότητες, όπου βρίσκουν εφαρμογή στην καλή υγεία των δοντιών. Τα σπιτικά στοματικά διαλύματα πρόπολης προλαμβάνουν δυσμενείς καταστάσεις για τη στοματική κοιλότητα, όπως ανάπτυξη τερηδόνας, πλάκας και φλεγμονής των ούλων.

  3. Έχει η πρόπολη δράση κατά του Cocid-19;

    Η πρόπολη έχει ιδιότητες που σχετίζονται με τη μόλυνση από SARS-CoV-2, όπως η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, η μειωμένη αναπαραγωγή του ιού και η αντιφλεγμονώδης δράση. Ωστόσο, δεν αποτελεί βασικό μέσο θεραπείας κατά του Covid-19.

  4. Μπορεί η πρόπολη να εφαρμοστεί σε ανοιχτή πληγή – τραύμα;

    Η πρόπολη δεν πρέπει να τοποθετείται απευθείας σε μια ανοιχτή πληγή, αλλά περιμετρικά μιας πληγής για να βοηθήσει στην επούλωση, καθώς έχει αποδεδειγμένα αντιβακτηριακές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

  5. Μπορώ να λάβω πρόπολη μαζί με αντιβιοτικά;

    Σύμφωνα με έρευνες, η λήψη πρόπολης με συμβατικά αντιβιοτικά μπορεί να πραγματοποιηθεί. Μάλιστα, αναφέρεται πως μπορεί δυνητικά να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Σε κάθε περίπτωση, προτού ξεκινήσετε τη συνδυαστική λήψη πρόπολης με κάποιο αντιβιοτικό, θα πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε έναν ιατρό.

  6. Ενδείκνυται η πρόπολη για τα παιδιά;

    Για τα παιδιά, η πρόπολη βρίσκεται σε αρκετά σκευάσματα μορφής σπρέι, για ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Γενικά, θεωρείται ασφαλής η πρόπολη σε παιδιά, είτε πρόκειται για λήψη δια στόματος είτε για εξωτερική χρήση.

    Ωστόσο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε πως το παιδί δεν έχει αλλεργία στις μέλισσες και στα μελισσοκομικά προϊόντα ή άλλη κατάσταση υγείας που μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά με την πρόπολη.

BSc, Διατροφολόγος Διαιτολόγος, απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας, του Διεθνούς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάζεται στο Pharm24 ως Διατροφολόγος, με εξειδίκευση στον τομέα των συμπληρωμάτων διατροφής.

Περισσότερα
Προτεινόμενα Άρθρα
elGreek