Προστάτης: Συμπτώματα & τα καλύτερα βότανα για αντιμετώπιση

Τι είναι ο προστάτης;

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και είναι μέρος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Έχει περίπου το μέγεθος ενός κάστανου και εκτελεί διάφορες λειτουργίες. Προσθέτει υγρό στο σπέρμα και οι μύες του βοηθούν στην ώθηση του σπέρματος μέσω της ουρήθρας. Επιπλέον, παίζει ρόλο στην παραγωγή ορμονών και στη ρύθμιση των ούρων.

Ποιες είναι οι παθήσεις του προστάτη;

Με την πάροδο του χρόνου επίκειται και αύξηση του προστάτη. Τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τον προστάτη ήταν πιο συνήθη στους άνδρες της τρίτης ηλικίας, αλλά όχι πια. Διάφορα συμπτώματα του προστάτη μπορεί να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου όσο περνούν τα χρόνια. Οι πιο συνηθισμένες παθήσεις του προστάτη είναι:

• Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη ή διογκωμένος προστάτης
• Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
• Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
• Χρόνια προστατίτιδα (σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου)
• Καρκίνος του προστάτη

Παρακάτω θα εστιάσουμε στην υπερπλασία του προστάτη και την προστατίτιδα, καθώς και τα συμπτώματα και την αντιμετώπισή τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα του προστάτη;

Οι περισσότεροι ασθενείς βιώνουν συμπτώματα που συνδέονται με την ουροδόχο κύστη, την ούρηση και τη σεξουαλική λειτουργία. Τα συμπτώματα του προστάτη που δεν πρέπει να αγνοήσετε είναι τα εξής:

• συχνή ανάγκη για ούρηση ή ούρηση πάνω από 5 φορές την ημέρα
• δυσκολία στην ούρηση, ειδικά κατά τις πρωινές ώρες
• αίσθημα καύσου, πόνος ή αίμα κατά την ούρηση
• ανικανότητα ούρησης ή στην έναρξη της ούρησης
• διακοπτόμενη ούρηση
• νυκτουρία
• απώλεια σταγόνων μετά την ούρηση
• δυσκολία κατά τη στύση
• επώδυνη εκσπερμάτιση
• αιματουρία
• αίμα στο σπέρμα
• πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς ή της πλάτης

Αν παρατηρήσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι θα πρέπει να επικοινωνήσετε με έναν ιατρό.

Τι είναι η υπερπλασία προστάτη;

Η διόγκωση του προστάτη, γνωστή και ως υπερπλασία του προστάτη, συναντάται κυρίως σε ηλικιωμένους άνδρες από 50 ετών και πάνω. Το διευρυμένο μέγεθός του εμποδίζει την ουρήθρα και επηρεάζει την ικανότητα της κένωσης της ουροδόχου κύστης.

Τα συμπτώματα της υπερπλασίας προστάτη (ΚΥΠ) είναι όλα τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ούρηση ή την αποβολή των ούρων και αναφέρθηκαν πιο πάνω, με κυριότερα τα:

• συχνουρία
• επιτακτική ανάγκη για ούρηση

Αν παρατηρείτε πως σηκώνεστε συχνά τη νύχτα για να ουρήσετε (νυκτουρία) ή αισθάνεστε κάποιο άλλο σύμπτωμα, η επικοινωνία με έναν γιατρό είναι σημαντική.

Τι είναι η προστατίτιδα;

Αντίθετα με την υπερπλασία προστάτη, η προστατίτιδα εμφανίζεται συνήθως πριν την ηλικία των 50 χρόνων. Πρόκειται για φλεγμονή του προστάτη αδένα. Κάποιες περιπτώσεις προστατίτιδας οφείλονται σε βακτηριακές λοιμώξεις.

Τύποι προστατίτιδας

Οι τέσσερις τύποι προστατίτιδας είναι:

• Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα: βακτηριακή λοίμωξη του προστάτη με συμπτώματα όπως πυρετός, πόνος ή αιματουρία. Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα οφείλεται σε κοινά βακτηριακά στελέχη και ξεκινάει όταν βακτήρια από τα ούρα περάσουν στον προστάτη. Εάν η αντιβίωση δεν αντιμετωπίσει την οξεία προστατίτιδα, τότε μπορεί να υποτροπιάσει.
• Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα: βακτηριακή λοίμωξη που έχει την τάση να επανεμφανίζεται ή να είναι συνεχιζόμενη με συμπτώματα μικρότερης έντασης από την οξεία.
• Χρόνια προστατίτιδα / σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου: πυελικός πόνος που επαναλαμβάνεται ή είναι συνεχιζόμενος χωρίς να υπάρχουν στοιχεία λοίμωξης. Είναι μη βακτηριακής αιτιολογίας.
• Ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα: σημάδια φλεγμονής προστάτη χωρίς συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της προστατίτιδας;

Τα κύρια συμπτώματα της προστατίτιδας περιλαμβάνουν ούρηση επώδυνη ή με δυσκολία, αλλά και πόνο στη βουβωνική χώρα, στην περιοχή της πυέλου ή στα γεννητικά όργανα.

Τι είναι ο καρκίνος του προστάτη;

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί την συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και την δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως για τους άνδρες, μετά τα καρδιοαγγειακά επεισόδια. Συνήθως εξελίσσεται αργά και δεν έχει πρώιμα συμπτώματα. Ο καρκίνος του προστάτη χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογικά διαφοροποιούμενα κύτταρα στον προστάτη, τα οποία οδηγούν σε μη φυσιολογική αύξηση του αδένα.

Ο καρκίνος του προστάτη αυτός καθ’ αυτός δεν είναι τόσο επιθετικός και επικίνδυνος, ενώ οι περισσότεροι θάνατοι δεν γίνονται από τον πρωταρχικό καρκίνο προστάτη αλλά από τις μεταστάσεις που κάνει σε άλλα σημεία του σώματος, με πιο συχνά τα οστά και στους λεμφαδένες.

Σύμφωνα με την American Cancer Society, περίπου 1 στους 8 άνδρες θα εμφανίσει καρκίνο του προστάτη σε κάποια φάση της ζωής του, ωστόσο μόλις 1 στους 41 ασθενείς δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει τη νόσο.

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου;

Σε αρκετές περιπτώσεις, η καλοήθης υπερπλασία εξελίσσεται σε κακοήθεια. Στους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη συγκαταλέγονται:

1. Η ηλικία: Έχει παρατηρηθεί άμεση σύνδεση της νόσου με την ηλικία. Ο κίνδυνος ανάπτυξης του καρκίνου του προστάτη ανέρχεται κατακόρυφα μετά την ηλικία των 50ετών , ενώ τα ¾ των πασχόντων είναι ηλικίας 65+ ετών.
2. Το οικογενειακό ιστορικό: Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού σε δύο ή παραπάνω συγγενείς πρώτου βαθμού αυξάνει τον κίνδυνο 5-11 φορές.

Προστάτης: αντιμετώπιση και θεραπεία

Η αντιμετώπιση των παθήσεων του προστάτη εξαρτάται από το είδος του προβλήματος. Αφού λάβει το ιστορικό του ασθενούς, ο γιατρός θα προβεί σε εξέταση του προστάτη. Συνιστάται να γίνεται η εξέταση PSA (Prostate-Specific Antigen – Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο) σε όλους τους άνδρες κάθε δύο χρόνια, είτε έχουν συμπτώματα είτε όχι. Υπάρχουν κι άλλες εξετάσεις που μπορείτε να διενεργήσετε για να παρακολουθήσετε την κατάσταση του προστάτη σας.

Έλεγχος για τον προστάτη

Για τον έλεγχο του προστάτη σας, είναι απαραίτητο να διενεργείτε τις παρακάτω εξετάσεις, ως μέσο πρόληψης των παθήσεων του προστάτη. Να σημειωθεί πως οι εξετάσεις για τον προστάτη θα πρέπει να γίνονται μετά την ηλικία των 45-50 ετών ή με την υπόδειξη ενός ιατρού.

• PSA: Πρόκειται για το προστατικό αντιγόνο, τα αυξημένα επίπεδα του οποίου στο αίμα αυξάνουν τις υπόνοιες για καρκίνο του προστάτη. Tο PSA είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τον αδένα και βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα σε άνδρες που πάσχουν από καρκίνο.
• Δακτυλική εξέταση: O γιατρός, μέσω του ορθού, ψηλαφίζει τον προστάτη και μπορεί να αντιληφθεί αν υπάρχει κάποια ανωμαλία στην επιφάνειά του ή αν έχει διογκωθεί.
• Υπερηχογράφημα: Απλή εξέταση, με τη βοήθεια της οποίας μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια το μέγεθός του, ώστε, σε περίπτωση υπερπλασίας, να διακρίνει ο γιατρός το βαθμό της και να αποφασίσει την κατάλληλη θεραπεία.

Αντιμετώπιση υπερπλασίας του προστάτη

Η θεραπεία της υπερπλασίας του προστάτη ποικίλλει. Ο γιατρός μπορεί να κρίνει αν τα συμπτώματα του προστάτη που έχει ο ασθενής χρήζουν θεραπείας ή αρκεί η παρακολούθηση.

Όταν είναι αναγκαία η θεραπεία χορηγούνται φάρμακα που σκοπό έχουν τη μείωση του μεγέθους του προστάτη και την αποκατάσταση της ροής των ούρων. Η ύστατη λύση αντιμετώπισης του προστάτη όταν υπάρχει υπερπλασία είναι το χειρουργείο.

Αντιμετώπιση προστατίτιδας

Η θεραπεία που θα προτείνει ο γιατρός στον ασθενή  εξαρτάται από τα αίτια της προστατίτιδας. Ο πιο κοινός τρόπος αντιμετώπισης είναι η χορήγηση παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών, όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη.

Επιπλέον, συχνά χορηγούνται φάρμακα όπως αντιβιοτικά ή α1 αναστολείς (alpha blockers) που χαλαρώνουν τους μύες του προστάτη και της ουροδόχου κύστης και διευκολύνουν την ούρηση ή ακόμα και αναστολείς φωσφοδιεστεράσης 5 (αναστολείς PDE-5). Μόνο ο γιατρός έχει την ιδιότητα να συνταγογραφήσει και να προτείνει το κατάλληλο φάρμακα για κάθε περίσταση.

Μερικά tips για να μετριάσετε τα συμπτώματα είναι:

• Ζεστό μπάνιο
• Πολλά υγρά, έτσι ώστε να απομακρυνθούν τα περισσότερα βακτήρια με την ούρηση
• Αποφυγή κατανάλωσης καφεΐνης ή αλκοόλ
• Διαχείριση του άγχους
• Ασκήσεις πυελικού εδάφους

Συμπληρώματα διατροφής & βότανα για τον προστάτη

Οι παθήσεις του προστάτη χρειάζονται ιατρική αντιμετώπιση και προσεκτική τήρηση των συμβουλών του / της ειδικού, καθώς η μη έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερα προβλήματα και επιπλοκές.

Τα βότανα για τον προστάτη και τα συμπληρώματα θα πρέπει να περιορίζονται κυρίως στην προσπάθεια πρόληψης της νόσου ή ως συμπληρωματική θεραπεία στα φάρμακα και πάντα κατόπιν συμβουλής γιατρού. Το καλύτερα βότανο για προστάτη είναι η σερενόα η πριονωτή (πιο γνωστό μέσα στα σκευάσματα ως saw palmetto) , η οποία χρησιμοποιείται για περιπτώσεις υπερπλασίας προστάτη.

Αναζητήστε συμπληρώματα διατροφής για προστάτη όπως τα παρακάτω:

• Saw palmetto (ή αλλιώς Serenoa repens): Το εκχύλισμα saw palmeto έχει μελετηθεί σε καρκίνο του προστάτη και καλοήθη υπερπλασία και έχει δείξει πως όχι μόνο είναι ασφαλές αλλά ανακουφίζει αποτελεσματικά τα συμπτώματα σε σχέση με το εικονικό φάρμακα που χρησιμοποιήθηκε.
• Κουερσετίνη: Είναι ένα φλαβονοειδές, συστατικό του κρασιού και του πράσινου τσαγιού με αποδεδειγμένες αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Κυρίως λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης της, αποτελεί μία πολύ καλή επιλογή αντιμετώπισης και πρόληψης της προστατίτιδας.
• Pygeum Africanum (ή γνωστό ως prunus afrikana): Το εκχύλισμα pygeum είναι φυτικό φάρμακο που παραλαμβάνεται από τον φλοιό του prunus afrikana (αφρικανικό κεράσι). Υπάρχουν ενδείξεις ότι βοηθάει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη
• Τσουκνίδα: Η τσουκνίδα είτε επιδρά άμεσα στο αδένα του προστάτη ή σε ορμόνες όπου επηρεάζουν τη λειτουργία του (όπως τεστοστερόνη και οιστρογόνα), και συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων της καλοήθους υπερπλασίας, χωρίς όμως να μειώνει το μέγεθος του διογκωμένου αδένα.
• Hypoxis rooperi και κυρίως η β-σιτοστερόλη που περιέχει: Η β-σιτοστερόλη μειώνει τα συμπτώματα των πασχόντων χωρίς τη μείωση του μεγέθους του αδένα. Φαίνεται ότι μειώνει την παραγωγή διύδρο-τεστοστερόνης , η οποία είναι υπεύθυνη για την παθολογική διόγκωση του αδένα.
• Λυκοπένιο: Το λυκοπένιο είναι μια φυσική χρωστική ουσία που βρίσκεται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Έρευνες έχουν διαπιστώσει πως η καθημερινή κατανάλωση εμπλουτισμένου με λυκοπένιο έξτρα παρθένου ελαιόλαδου βελτίωσε την υγεία του προστάτη και μείωσε τα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου. Η ντομάτα αποτελεί πλούσια πηγή λυκοπενίου.
• Πράσινο τσάι: Το πράσινο τσάι αποτελεί πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών και τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να είναι ευεργετικό για την υγεία του προστάτη. Η πλειονότητα των δεδομένων δείχνει πως το πράσινο τσάι παρέχει προστασία ενάντια του καρκίνου του προστάτη και στη μείωση της ανάπτυξης και της εξέλιξης της υπερπλασίας του προστάτη.
• Ψευδάργυρος: Ο ψευδάργυρος αποτελεί μια πολύ σημαντική ουσία για τον άνδρα, καθώς συνδέεται με την καλή σεξουαλική υγεία του και τη γονιμότητα. Εκτός αυτών, όμως, οι έρευνες δείχνουν πως οι η χρόνια έλλειψη ψευδαργύρου σε άνδρες άνω των 50 μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα υπερπλασίας και καρκίνου του προστάτη.
• Κράνμπερι: Τα κράνμπερι προσφέρουν σημαντικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, με θεαματικά οφέλη για την αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης. Μελέτες δείχνουν πως η σκόνη κράνμπερι θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική για την υπερπλασία του προστάτη, καθώς αναστέλλει την 5-άλφα-αναγωγάση.

Άλλες φυσικές ουσίες και βότανα που μπορείτε να αναζητήσετε μέσα στα συμπληρώματα διατροφής πέρα από τα παραπάνω είναι η γύρη, η σόγια, τα Ω-3 λιπαρά οξέα και οι σπόροι κολοκύθας.

Διατροφή και προστάτης

Εκτός από τα βότανα, μία άλλη λύση είναι η διατροφή. Υπάρχουν τροφές οι οποίες όταν ενταχθούν στη δίαιτα, έχουν δείξει ότι ωφελούν την υγεία του προστάτη αδένα. Κάποιες από αυτές τις τροφές είναι :

• Η ντομάτα και τα προϊόντα της: Χάρη στο λυκοπένιο, που αναφερθήκαμε παραπάνω, συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη και στη μείωση της φλεγμονής στην προστατίτιδα.
• Το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το λάχανο: Τα λαχανικά αυτά περιέχουν σουλφοραφάνη, η οποία έχει δείξει πολλαπλά οφέλη σε διάφορους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του προστάτη.
• Τα μούρα: Τα μούρα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και έτσι καταπολεμούν τη φλεγμονή και προλαμβάνουν την ανάπτυξη καρκίνου.
• Η σόγια: Τα τρόφιμα από σόγια περιέχουν φυτικά οιστρογόνα. Όταν καταναλώνεται η σόγια, ένα συστατικό της μεταβολίζεται από το μικροβίωμα σε ένα οιστρογόνο (equol) το οποίο φαίνεται να καταστέλλει την δράση της ορμόνης διυδροτεστοστερόνης (DHT) η οποία έχει σημαντικό ρόλο τόσο στον καρκίνο του προστάτη όσο και στην καλοήθη υπερπλασία.
• Τα όσπρια και οι ξηροί καρποί: Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε ψευδάργυρο. Ο προστάτης αδένας περιέχει πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο και το ιχνοστοιχείο αυτό είναι πολύ σημαντικό για την καλή υγεία του. Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και 💡ειδικά εάν συνδυαστεί με το saw palmetto, δρα τόσο προληπτικά όσο και θεραπευτικά στην αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και των συνοδών συμπτωμάτων.
• Το πορτοκάλι και γενικότερα τα εσπεριδοειδή: Είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και προστατεύει από φλεγμονές και ελεύθερες ρίζες.
• Ο σολομός: Περιέχει ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία τόσο προλαμβάνουν όσο και μετριάζουν τη φλεγμονή του προστάτη σε περιπτώσεις προστατίτιδας.