Σακχαρώδης Διαβήτης: Τι Πρέπει να Προσέξουμε;

Η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία και γενικά ο σύγχρονος τρόπος ζωής, σε συνδυασμό με τη γενετική προδιάθεση, έχουν καταστήσει τον σακχαρώδη διαβήτη και την ινσουλινοαντίσταση πολύ συχνά απαντώμενη πάθηση. Ας δούμε αναλυτικά πρώτα τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και η ινσουλινοαντίσταση, που οφείλεται και στη συνέχεια τι πρέπει να προσέξουμε για να τον ρυθμίσουμε και να αποφύγουμε τις δυσάρεστες και επικίνδυνες επιπλοκές του.

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης διακρίνεται σε δύο τύπους :

1. Τύπου 1 ή νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης (πιο σπάνιος) : Χαρακτηρίζεται από απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης λόγω της καταστροφής των β- κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη παραγωγή της. Συνήθως εμφανίζεται σε παιδική ή εφηβική ηλικία και έχει αυτοάνοση αιτιολογία, επιτίθεται δηλαδή το ανοσοποιητικό σύστημα στα κύτταρα του παγκρέατος και τα καταστρέφει, με αποτέλεσμα να μην παράγεται η ορμόνη ινσουλίνη. Σε αυτή τη περίπτωση διαβήτη χορηγείται ινσουλίνη.
2. Τύπου 2 ή μη ινσουλινοεξαρτώμενος (πολύ συχνός) : Το πάγκρεας διατηρεί μία σχετική ικανότητα να παράγει ινσουλίνη, σε ποσότητα όμως ανικανοποιητική για τον έλεγχο της γλυκόζης ή ο οργανισμός αποκτά μειωμένη ανταπόκριση στην ινσουλίνη (αντίσταση στην ινσουλίνη). Αυτός ο τύπος Διαβήτη εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά, και συνήθως σε άτομα με παχυσαρκία, και έχει γενετική προδιάθεση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι άτομα τα οποία έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν και οι ίδιοι ΣΔτ2, οπότε θα πρέπει να προσέχουν λίγο περισσότερο τη διατροφή και γενικότερα τον τρόπο ζωής τους. Σε αυτή τη περίπτωση διαβήτη έχουμε μειωμένη ανταπόκριση τόσο στην ενδογενώς παραγόμενη ινσουλίνη όσο και στην εξωγενώς χορηγούμενη ινσουλίνη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται από αδυναμία μεταβολισμού συστατικών της τροφής, κυρίως των υδατανθράκων (σακχάρων) με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα που “μαρτυρούν” τον σακχαρώδη διαβήτη;

• Πολυουρία – συχνή ανάγκη για διούρηση
• Πολυδιψία και ξηροστομία
• Πολυφαγία
• Οσμή Αναπνοής λόγω κετοξείδωσης – αυξημένης παραγωγής κετονών στο ήπαρ
• Πόνος στη κοιλιά, εμετός, αφυδάτωση λόγω διαταραχής ηλεκτρολυτών.

Παρόλα αυτά, επειδή ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται σταδιακά και όχι απότομα, ενδέχεται κάποιος να είναι ασυμπτωματικός για χρόνια. Γι’ αυτό είναι σημαντικό άτομα που έχουν ιστορικό διαβήτη στην οικογένεια, ή άτομα με παχυσαρκία καθώς και γυναίκες που εμφάνισαν κατά την εγκυμοσύνη διαβήτη κύησης να ελέγχουν τακτικά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Τιμές γλυκόζης νηστείας (δηλαδή όταν έχουν παρέλθει 8 ώρες νηστείας) μεγαλύτερες από 126 mg/dl και τιμές 200 mg/dl μετά από δόση φόρτισης γλυκόζης (δηλαδή 2 ώρες μετά τη χορήγηση 75 gr γλυκόζης) σε συνδυασμό με συμπτώματα όπως τα παραπάνω αποτελούν την βάση της διάγνωσης του διαβήτη. Άλλος ένας τρόπος διάγνωσης είναι η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε αιματολογικές εξετάσεις (HbA1c) μέσω της οποίας αποκτάμε εικόνα για το πως ήταν η γλυκόζη αίματος τους τελευταίους περίπου 3 μήνες.

Σακχαρώδης Διαβήτης : Τι πρέπει να προσέξουμε;

Στη περίπτωση του διαβήτη, η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι το παν αν αναλογιστούμε τις καρδιαγγειακές επιπλοκές που έχει όταν δεν ρυθμίζεται σωστά. Η θεραπεία εκλογής για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνει την απώλεια βάρους και κατάλληλη διατροφή, η οποία έχει ως στόχο την αύξηση των υποδοχέων ινσουλίνης και άρα την αύξηση της ανταπόκρισης στην ινσουλίνη. Οπότε είτε έχεις οικογενειακό ιστορικό και θέλεις να μειώσεις τη πιθανότητα να εμφανίσεις διαβήτη είτε έχεις διαγνωστεί ήδη και λαμβάνεις την φαρμακευτική αγωγή που σου έχει χορηγήσει ο θεράποντας γιατρός σου, υπάρχουν κάποιες συμβουλές που μπορείς να ακολουθήσεις για να σε βοηθήσουν στο στόχο σου.

• Ένταξε την γυμναστική στην καθημερινότητά σου και διατήρησε το βάρος σου σε φυσιολογικά επίπεδα.

Η παχυσαρκία και η λήψη πολλών λιπαρών με τη τροφή είναι πολύ στενά συνδεδεμένα με την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη και τον διαβήτη τύπου 2. Η άσκηση έχει αποδειχτεί πως βοηθάει στον καλύτερο έλεγχο της γλυκόζης. Ακόμα και 30 λεπτά οποιασδήποτε μορφής άσκησης σου αρέσει, ακόμα και 30 λεπτά περπάτημα την ημέρα, βοηθούν στην απώλεια βάρους και στον έλεγχο του σακχάρου.

• Πρόσεξε τη διατροφή σου.

Απόφυγε τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, τροφών δηλαδή που απελευθερώνουν απότομα γλυκόζη και ανεβάζουν γρήγορα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Θα πρέπει να αποφεύγονται το λευκό ψωμί, η ζάχαρη, τα αναψυκτικά καθώς και τα πολύ ώριμα φρούτα. Αντ’ αυτών, προτίμησε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως είναι τα ζυμαρικά ολικής άλεσης, που απελευθερώνουν αργά και με σταθερό ρυθμό τη γλυκόζη στο αίμα και εκτός αυτού παρατείνουν το αίσθημα κορεσμού λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν. Επίσης ένταξε στη διατροφή σου τα λαχανικά και τα φρούτα, τα οποία λόγω των φυτικών ινών δίνουν το αίσθημα του κορεσμού. Επίσης, τα τελευταία ικανοποιούν την ανάγκη του γλυκού ενώ ταυτόχρονα θωρακίζουν τον οργανισμό με βιταμίνες.

💡Δύο tips που θα βοηθήσουν :

• Συνδύασε τα ζυμαρικά σου (κατά προτίμηση ολικής άλεσης) με πηγές φυτικών ινών, όπως λαχανικά, ή με πηγή πρωτεΐνης, όπως τυρί, κοτόπουλο, γαρίδες κ.α.
• Συνδύασε τα φρούτα σου με ξηρούς καρπούς. Τα καλά λιπαρά οξέα των ξηρών καρπών επιβραδύνουν την απορρόφηση των σακχάρων των φρούτων.

Τα ζυμαρικά, και ειδικά αυτά που είναι φτιαγμένα από λευκό αλεύρι, και τα φρούτα αυξάνουν και ρίχνουν συνήθως απότομα τη γλυκόζη στο αίμα. Κάνοντας τους παραπάνω συνδυασμούς, επιτυγχάνεται πιο αργή πέψη και τελικά πιο αργή αύξηση και στη συνέχεια μείωση της γλυκόζης στο αίμα, ενώ ταυτόχρονα παρατείνεται το αίσθημα του κορεσμού.

• Αναγνώρισε και απόφυγε τη “κρυμμένη ζάχαρη”

Κάτι ακόμα που πρέπει να προσέξεις είναι οι διαφορετικές ονομασίες με τις οποίες μπορεί να συναντήσεις τη “κρυμμένη ζάχαρη” σε ετικέτες τροφίμων. Μη περιορίζεσαι στην ανάγνωση της μπροστινής πλευράς της συσκευασίας τροφίμων και αναψυκτικών και των ισχυρισμών τους, όπως για παράδειγμα “χωρίς ζάχαρη”.

Μερικές ονομασίες που μπορεί να συναντήσεις είναι :

• Ιμβερτοζάχαρο,
• σιρόπι αγαύης,
• δεξτράνη, σακχαρόζη,
• δεξτρόζη, φρουκτόζη, μαλτόζη και άλλα σάκχαρα με την κατάληξη -όζη

Επίσης κάποιες άλλες κρυφές πηγές ζάχαρης στις οποίες δεν πάει εύκολα το μυαλό μας είναι το ψωμί, οι έτοιμες σάλτσες, τα dressings, τα αναψυκτικά και διάφορα έτοιμα ροφήματα όπως το γάλα αμυγδάλου, σόγιας κλπ..

Επιμέλεια Άρθρου: Κέλλυ Πηγαδιώτη, Φαρμακοποιός @Pharm24