Η σημασία της Ενσυναίσθησης στην Ανθρώπινη Επικοινωνία

Ενσυναίσθηση, μία λέξη, μία έννοια πολύ σημαντική στη ζωή και την καθημερινότητα του ατόμου. Μία αρετή που πολλοί αυθόρμητα υιοθετούν και ζουν μαζί της, ενώ άλλοι ανακύπτουν στην πορεία της ζωής, στον δρόμο προς την ανακάλυψη του ίδιου του εαυτού τους.

Τον τελευταίο διάστημα η έννοια της ενσυναίσθησης είναι όλο και πιο σημαντική στη ζωή των ατόμων, ενώ πλέον είναι ένα θέμα συζήτησης που πολλοί θέλουν να ανακαλύψουν περισσότερα ερεθίσματα και να κατανοήσουν σε βάθος πώς η ενσυναίσθηση βοήθα, επηρεάζει και τελικά συνυπάρχει στην καθημερινότητά μας.

Τι είναι ενσυναίσθηση;

Ας ξεκινήσουμε όπως από τη βασική έννοια και τον ορισμό της ενσυναίσθησης, τι είναι η ενσυναίσθηση, πως ορίζεται επιστημονικά και πως εντοπίζει κανείς την μαγική της ενέργεια και την υπόσταση της ενσυναίσθησης στη ζωή, στην καθημερινότητα, στο εσωτερικό του κόσμο ή σε άλλα άτομα που συναναστρέφεται.

Ο όρος ενσυναίσθηση προέρχεται από το εν + συναίσθηση, ενώ ενσυναίσθηση ορίζουμε τη συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου, και η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του.

Με πιο απλά λόγια, η ενσυναίσθηση είναι η προσπάθεια που κάνει το άτομο να μπει στη θέση του άλλου, με στόχο να κατανοήσει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια. Η ανάγκη δηλαδή, η εσωτερική εγρήγορση, η αυθόρμητη και ουσιαστική παρατήρηση να κατανοήσει ο κάθε άνθρωπος τα συναισθήματα του άλλου ατόμου, τα πιστεύω του, τις εμπειρίες του, τις προσδοκίες του, όλα όσα διαμόρφωσαν και καθορίζουν τη στάση του στη ζωή. Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί πως τα άτομα με ανεπτυγμένη την ενσυναίσθηση έχουν ανεπτυγμένο ένστικτο.

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ενσυναίσθησης;

Η ενσυναίσθηση, αποτελεί μια βασική ικανότητα ατόμων που συνήθως χαρακτηρίζονται από ανεκτικότητα και διαλλακτικότητα απέναντι στο διαφορετικό, στο αυθεντικό και στη μοναδικότητα του κάθε ατόμου. Πλέον η ενσυναίσθηση είναι τόσο σημαντική που πολλοί την συνδέουν ως έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για την εξαγωγή συμπερασμάτων για το IQ των ατόμων.

Η ενσυναίσθηση μπορεί να χωριστεί σε δύο κύριες πτυχές τη γνωστική και τη συναισθηματική ενσυναίσθηση. Η γνωστική ενσυναίσθηση αναφέρεται στη νοητική κατανόηση της εμπειρίας του άλλου ατόμου. Η συναισθηματική πτυχή της ενσυναίσθησης αναφέρεται στο βίωμα των συναισθημάτων του άλλου.

Επικοινωνία & ενσυναίσθηση

Υπάρχει και ακόμη μια διάσταση, η επικοινωνιακή, που αφορά τη μεταβίβαση, με ακρίβεια και ευαισθησία στον άλλο τη κατανόηση του συναισθηματικού του κόσμου.

Κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου με ενσυναίσθηση είναι πως μπορεί εύκολα να κατανοήσει ουσιαστικά τη θέση, τα συναισθήματα και την οπτική του άλλου ατόμου. Πολλές φορές μπορούν να κατανοήσουν πίσω από τις λέξεις, την ενέργεια την συναισθηματική φόρτιση αλλά και για ποιο λόγο οφείλεται κάποια συμπεριφορά, σκέψη και αντίδραση.

Τα άτομα με ενσυναίσθηση, μπορούν και αναπτύσσουν την επικοινωνία με τρόπο που το άλλο άτομο εκφράζεται χωρίς να νιώθει πως θα κριθεί από τον ακροατή, ακούν με προσοχή οτιδήποτε συζητούν και φυσικά κάνουν ερωτήσεις για να κατανοήσουν επαρκώς το άτομο που έχουν απέναντί τους.

Έτσι τα βασικά χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει ένα άτομο με ενσυναίσθηση προάγουν με πλήρη αποτελεσματικότητα την επικοινωνία που αναπτύσσει και διεξάγει με τα άλλα άτομα. Η ενσυναίσθηση είναι ένα βασικό σημείο μιας καλής επικοινωνίας, και ένα χαρακτηριστικό της καλής επικοινωνίας. Η δυνατότητα κατανόησης του άλλου σε νοητικό, συναισθηματικό επίπεδο, αλλά και η ικανότητα να αφουγκραστείς τα πιο βαθιά του θέλω συνθέτουν την πιο αποτελεσματική μορφή επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων.

Φυσικά η ενσυναίσθηση μπορεί να έχει πολύπλευρη παρουσία και μπορεί να ωφελήσει πολύ περισσότερους τομείς εκτός της αποτελεσματικής επικοινωνίας.

Πώς συνδέεται & συναντάται η ενσυναίσθηση στην εκπαίδευση;

Η ενσυναίσθηση χρειάζεται ίσως περισσότερο από ποτέ να είναι μέρος της παιδαγωγικής διαδικασίας διότι ένας από τους σκοπούς της εκπαίδευσης είναι και η ψυχοσυναισθηματική καλλιέργεια του ατόμου. Καθώς η ενσυναίσθηση καλλιεργείται και μπορεί ένας παιδαγωγός να την εμφυσήσει στους μαθητές, είναι σημαντικό η εκπαίδευση να βασίζεται και να καλλιεργεί την ενσυναίσθηση των μαθητών από μικρές ηλικίες.

Τα συναισθήματα του παιδιού που εισέρχεται στην τάξη επηρεάζουν τον τρόπο που αυτό μαθαίνει, που συνυπάρχει στον χώρο, εκφράζεται, επικοινωνεί και τελικά με τον τρόπο που αυτό κοινωνικοποιείται. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι ικανοί να συνδέονται και να καταλαβαίνουν τους μαθητές, ώστε να το μάθημα να είναι ανάλογο με τις μαθησιακές και ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες των παιδιών.

Άλλωστε η ενσυναίσθηση εκτός από την ανάπτυξη της επικοινωνίας, ευνοεί την ανάπτυξη υγιών διαπροσωπικών σχέσεων και συσχετισμών με τα άλλα άτομα.

Παραδείγματα ενσυναίσθησης

Κάποια βασικά παραδείγματα της ενσυναίσθησης είναι:

• Η ενεργητική ακρόαση προς τον άλλον άνθρωπο και η ουσιαστική επικοινωνία που αναπτύσσεται μεταξύ των ατόμων που συνομιλούν.
• Η αρετή της υπομονής, συνδέεται άμεσα με την ενσυναίσθηση και στη συνέχεια με την επικοινωνία, όπως και η ανεκτικότητα στην αντίθετη οπτική, γνώμη και προσέγγιση που μπορεί να έχει το άλλο άτομο.
• Τέλος, η κατανόηση της γλώσσας του σώματος, η διαδικασία των ερωτήσεων ώστε να κατανοήσεις όσο γίνεται περισσότερο τον άλλον απομακρύνοντας τον εαυτό σου από προσκολλήσεις και πεποιθήσεις, είναι κάποια πρακτικά παραδείγματα της ενσυναίσθησης όπως και της καλλιέργειας αυτής.

Ενσυναίσθηση & εμπάθεια: ποια η διαφορά τους;

Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να κατανοήσει κανείς τη διαφορά της εμπάθειας και της ενσυναίσθησης, με στόχο την καλύτερη κατανόηση της έννοιας της ενσυναίσθησης.

Πολλές φορές λανθασμένα η ενσυναίσθηση (ή αλλιώς empathy) ταυτίζεται με τη συμπόνια (sympathy). Βέβαια, έχουν διαφορετικές έννοιες, καθώς είναι άλλο πράγμα είναι να συναισθάνομαι και άλλο είναι να συμπάσχω.

Το αντίθετο της ενσυναίσθησης είναι η εμπάθεια, η οποία υποδηλώνει προκατάληψη και αρνητική στάση. Στις περισσότερες ξένες γλώσσες η λέξη εμπάθεια (empathy) χρησιμοποιείται με την έννοια της ενσυναίσθησης, προερχόμενη από την αρχαία ελληνική λέξη εμπαθής, η οποία είχε τη σημασία του έντονου πάθους. Παρόλα αυτά η έννοιες διαφέρουν εντελώς τόσο νοηματικά, όσο και πρακτικά, παρόλο που μπορεί κάποιες φορές η προέλευση της λέξης σε άλλες γλώσσες να τις ταυτίζει.

Τέλος, στην εποχή μας η ενσυναίσθηση είναι σαφώς κάτι που πολλοί λίγοι έχουν ως έμφυτο χαρακτηριστικό, ενώ άλλοι γνωρίζοντας τη σπουδαιότητά του προσπαθούν να το καλλιεργήσουμε. Σαφώς, είναι καθοριστική η συμβολή της στην κοινωνία, την ανάπτυξη των ανθρώπινων σχέσεων, ακόμα και στην εξέλιξη των επαγγελματικών ζητημάτων. Η ενσυναίσθηση, είναι η ένεση ανθρωπιάς, κατανόησης και ουσιαστικής επικοινωνίας που χρειάζεται η κοινωνία και καθένας από εμάς σήμερα.