Σπυράκια στο Σώμα: Γιατί Βγαίνουν & Πώς Φεύγουν
Τεκμηριωμένο
Σπυράκια στο σώμα: ενοχλητικά σημάδια για πολλούς, ειδοποίηση για ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων υγείας για κάποιους. Μάθετε εδώ γιατί εμφανίζονται και πως φεύγουν αποτελεσματικά.
Αιτίες Εμφάνισης Σπυριών στο Σώμα
Η ακμή αποτελεί συνηθισμένη δερματική πάθηση η οποία εμφανίζεται όταν οι θύλακες των τριχών (σημεία του δέρματος μέσω των οποίων φύονται οι τρίχες) φράσσονται από σμήγμα (ελαιώδης ουσία) και νεκρά κύτταρα. Στο περιβάλλον εντός του φραγμένου θύλακα επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη βακτηρίων. Τα σπυριά είναι τύπος βλάβης που προκαλείται από την ακμή.
Οι κυριότερες αιτίες εμφάνισης σπυριών στην εφηβική και ενήλικη ζωή είναι οι ορμονικές αλλαγές, η κληρονομικότητα, η κακή υγιεινή του δέρματος, η ανεπαρκής διατροφή, το άγχος, ορισμένα φάρμακα και καλλυντικά, η περιβαλλοντική ρύπανση, το υπερβολικό τρίψιμο του δέρματος.
Στη βρεφική ηλικία σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη σπυριών διαδραματίζουν οι ορμόνες της μητέρας και η ελλιπής ανάπτυξη των σμηγματογόνων αδένων ενώ στην παιδική ηλικία η εμφάνιση σπυριών αν και σπάνια σχετίζεται με υπερδραστήριους σμηγματογόνους αδένες και ορμονικές διαταραχές. Οι συνθήκες υγιεινής και η ανεπαρκής διατροφή παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη σπυριών και στις μικρές ηλικίες.
Ορμονικές Αλλαγές
Οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν την παραγωγή σμήγματος. Τα ανδρογόνα όπως είναι η τεστοστερόνη αυξάνουν την παραγωγή σμήγματος. Οι γυναικείες ορμόνες και κυρίως τα οιστρογόνα δρουν μειώνοντας την παραγωγή σμήγματος. Τα ανδρογόνα αν και σε μικρότερες ποσότητες υπάρχουν και στο γυναικείο φύλο. Ορισμένες χρονικές περίοδοι στη ζωή του ανθρώπου χαρακτηρίζονται από ορμονικές αλλαγές.
Η εφηβεία, η εγκυμοσύνη, ο έμμηνος κύκλος της γυναίκας και η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζονται από μεταβολές στις ποσότητες των κυκλοφορούντων ορμονών στο αίμα με αποτέλεσμα την πιθανή εμφάνιση σπυριών. Επίσης, ορισμένες παθήσεις, όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση σπυριών. Τέλος η λήψη ορμονών, π.χ. αντισυλληπτικά χάπια για διάφορους λόγους, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση σπυριών.
Κληρονομικότητα
Το πόσο λιπαρό είναι το δέρμα μας, η ποσότητα των ορμονών που υπάρχει στο σώμα μας, η συσσώρευση νεκρών κυττάρων και οι διάφορες αλλεργίες μπορούν να κληρονομηθούν. Εξαιτίας των προηγουμένων, η εμφάνιση σπυριών μπορεί να σχετίζεται με κληρονομική προδιάθεση.
Κακή Υγιεινή
Το δέρμα έχει κάποια ικανότητα αυτοκαθαρισμού μέσω της παραγωγής σμήγματος που διατηρεί την υγρασία του δέρματος, την αποβολή των νεκρών κυττάρων και της εφίδρωσης μέσω της οποίας αποβάλλονται τοξίνες. Παρ’ όλ’ αυτά, η ικανότητα αυτή δεν είναι επαρκής όταν υπάρχουν ερεθιστικοί παράγοντες, υπερβολική παραγωγή σμήγματος, μη αποβολή νεκρών κυττάρων και ανάπτυξη μικροοργανισμών όταν επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες. Η διατήρηση καλής υγιεινής περιορίζει ή αποτρέπει την εμφάνιση σπυριών με φαγούρα ή χωρίς.
Ανεπαρκής Διατροφή
Ορισμένες τροφές φαίνεται να επιδεινώνουν την εμφάνιση σπυριών ενώ άλλες την βελτιώνουν. Η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής είναι σημαντική για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού και την αποφυγή ή τον περιορισμό της εμφάνισης σπυριών.
Άγχος
Όταν ο οργανισμός βιώνει άγχος εκκρίνεται κορτιζόλη. Η έκκριση κορτιζόλης αυξάνει την παραγωγή σμήγματος και μειώνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν το άγχος δεν μπορεί να ελεγχθεί, η παραγωγή σμήγματος αυξάνεται υπερβολικά με αποτέλεσμα να φράσσονται οι πόροι του δέρματος ενώ η μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος αυξάνει τις πιθανότητες βακτηριακών λοιμώξεων.
Αλλεργίες και Ερεθισμοί
Ορισμένα ουσίες μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες ή ερεθισμούς σε κάποιους ανθρώπους. Τα φάρμακα, τα καλλυντικά, η περιβαλλοντική ρύπανση μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις ή και ερεθισμούς και μπορεί να εμφανιστούν κόκκινα σπυράκια στο σώμα με φαγούρα. Η αποφυγή αυτών των παραγόντων είναι σημαντική για την μη εμφάνιση σπυριών.
Τύποι Εξανθημάτων στο Σώμα προερχόμενα από την Ακμή
Η ακμή αποτελεί δερματική πάθηση ενώ τα εξανθήματα που εμφανίζονται, όπως είναι τα διάφορα είδη σπυριών στο σώμα, είναι συμπτώματα της ακμής. Τα κυριότερα συμπτώματα της ακμής είναι:
- Τα σπυράκια με πύον (φλύκταινες)
- Τα σπυράκια χωρίς πύον (βλατίδες)
- Τα μαύρα στίγματα
- Τα λευκά στίγματα
- Τα οζίδια και οι κύστες
Σπυράκια με Πύον
Τα μικρά ή μεγάλα σπυράκια με πύον στο σώμα αποτελούν μορφή ακμής που χαρακτηρίζεται από εξογκώματα στο δέρμα γεμάτα με πύον. Οι δερματικοί πόροι φράσσονται από σμήγμα, νεκρά κύτταρα και βακτήρια. Έχουν κόκκινη βάση και λευκή ή κίτρινη κορυφή. Αυτές οι δερματικές βλάβες είναι αποτέλεσμα φλεγμονής που δημιουργείται με σκοπό την αντιμετώπιση της βακτηριακής μόλυνσης που υπάρχει στην περιοχή.
Σπυράκια χωρίς Πύον
Τα σπυράκια χωρίς πύον είναι μικρά εξογκώματα στο δέρμα συνήθως κόκκινα χωρίς πύον που προκαλούν πόνο. Αποτελούνται από σμήγμα, νεκρά κύτταρα και βακτήρια. Αν μολυνθούν περισσότερο μετατρέπονται σε σπυράκια με πύον.
Μαύρα Στίγματα
Τα μαύρα στίγματα εμφανίζονται όταν οι πόροι του δέρματος φράσσονται με σμήγμα, νεκρά κύτταρα και βακτήρια, που όμως παραμένουν ανοιχτοί, με αποτέλεσμα η μελανίνη του δέρματος να οξειδώνεται από τον αέρα. Το περιεχόμενο του φραγμένου πόρου εξαιτίας της οξείδωσης του από τον αέρα αποκτά μαύρο ή σκούρο καφέ χρώμα.
Λευκά Στίγματα
Αποτελούν μορφή ήπιας ακμής. Οι πόροι του δέρματος φράσσονται με σμήγμα, νεκρά κύτταρα και βακτήρια. Αποτελούν βλάβες που δεν έρχονται σε επαφή με τον αέρα γι’ αυτό δεν έχουν μαύρο χρώμα.
Οζίδια και κύστες
Τα οζίδια έχουν παρόμοια δομή με τις βλατίδες (σπυράκια χωρίς πύον), αλλά είναι μεγαλύτερα. Μπορεί να είναι επώδυνα και είναι ενσωματωμένα βαθιά στο δέρμα. Οι κύστες είναι ορατές στην επιφάνεια του δέρματος, είναι γεμάτες πύον και είναι συνήθως επώδυνες. Οι κύστες προκαλούν συνήθως ουλές.
Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Σπυριών στο Σώμα
Η γνώση των αιτιών που προκαλούν την εμφάνιση σπυριών, η αποφυγή τους και η γνώση των τρόπων αντιμετώπισή τους προλαμβάνει την εμφάνισή τους και τα αντιμετωπίζουν όταν εμφανιστούν. Η καθημερινή υγιεινή, η ορθή διατροφή, η άσκηση, και η χρήση κατάλληλων τοπικών προϊόντων είναι σημαντικοί παράγοντες που προλαμβάνουν και αντιμετωπίζουν τα σπυριά.
Η χρήση κατάλληλων φαρμάκων και τεχνικών αντιμετωπίζει τα σπυριά όταν τα προηγούμενα μέτρα δεν επαρκούν όμως η χρήση τους πρέπει να συνδυάζεται με τα προαναφερθέντα μέτρα.
Καθημερινή Υγιεινή
Μερικές συμβουλές που βοηθούν στη διατήρηση υγιούς δέρματος είναι:
- Καθημερινός καθαρισμός του προσώπου. Το πλύσιμο του προσώπου πρωί και βράδυ με απαλό καθαριστικό συμβάλλει στην απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων και της περίσσειας σμήγματος. Αν ζείτε σε περιβάλλον με περιβαλλοντική ρύπανση καθαρίζετε το πρόσωπό σας πιο συχνά. Μην το παρακάνετε γιατί ο υπερβολικός καθαρισμός μπορεί να ερεθίσει το δέρμα.
- Αποφύγετε να ακουμπάτε το δέρμα σας με τα χέρια, ειδικά αν δεν έχουν καθαριστεί, καθώς τα χέρια συχνά φέρουν ρύπους και βακτήρια.
- Να γίνεται συχνός καθαρισμός των υφασμάτων που έρχονται σε επαφή με το δέρμα.
- Να γίνεται αφαίρεση του μακιγιάζ πριν τον ύπνο.
- Ενυδατωθείτε. Το δέρμα χρειάζεται ενυδάτωση. Η υπερβολική λιπαρότητα μπορεί να οφείλεται στην ελλιπή ενυδάτωση καθώς ο οργανισμός με την αυξημένη λιπαρότητα προσπαθεί να συγκρατήσει την υγρασία του δέρματος.
- Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο επιδεινώνει το ακνεϊκό δέρμα. Χρησιμοποιήστε αντηλιακά για ακνεϊκό δέρμα.
- Μετά από έντονη εργασία ή άσκηση απαιτείται πάντα πλύσιμο με σκοπό την αφαίρεση των ρύπων και του ιδρώτα. Έτσι, μειώνονται οι πιθανότητες να εμφανιστούν σπυράκια στο σώμα από ιδρώτα ή ρύπους.
- Καθαρίστε τακτικά σώμα και μαλλιά με κατάλληλα προϊόντα.
Σωστή Διατροφή
Οι τροφές που φαίνεται να επιδεινώνουν την εμφάνιση σπυριών είναι:
- Τα προϊόντα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως τα γλυκά, καθώς αυξάνουν τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η παραγωγή σμήγματος.
- Τροφές με κορεσμένα λιπαρά καθώς προκαλούν φλεγμονές.
- Η σοκολάτα, αν και δεν είναι απολύτως επιβεβαιωμένο.
Οι τροφές που φαίνεται να βελτιώνουν το ακνεϊκό δέρμα είναι:
- Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
- Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, καθώς έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
- Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά, όπως το γιαούρτι και το κεφίρ, βοηθούν στη διατήρηση υγιούς μικροβιώματος («καλοί» μικροοργανισμοί του σώματος).
- Το νερό. Το ενυδατωμένο δέρμα είναι υγιές δέρμα. Το νερό συμμετέχει σε όλες τις διεργασίες του σώματος και με το νερό αποβάλλονται οι τοξίνες.
Άσκηση
Η άσκηση βοηθάει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των σπυριών με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες υγιεινής. Συγκεκριμένα με την άσκηση:
- Αυξάνεται η ροή του αίματος προς το δέρμα, με αποτέλεσμα να μεταφέρονται θρεπτικά συστατικά σε αυτό και να αποβάλλονται οι τοξίνες.
- Προκαλείται εφίδρωση και αποβάλλονται τοξίνες.
- Μειώνεται το στρες και τα επίπεδα κορτιζόλης που συνδέεται με την εμφάνιση σπυριών.
- Διατηρείται ισορροπία μεταξύ των ορμονών που συνδέονται με την εμφάνιση σπυριών.
Φαρμακευτική αγωγή
Τα πιο συνηθισμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση των σπυριών είναι:
- Το Αζελαϊκό οξύ. Εξουδετερώνει τους μικροοργανισμούς του δέρματος που προκαλούν τα σπυράκια και μειώνει το οίδημα.
- Το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου. Σκοτώνει τα βακτήρια και μειώνει τη φλεγμονή.
- Τα σαλικυλικό οξύ. Έχει απολεπιστική δράση και βοηθάει στην απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων.
- Τα ρετινοειδή. Αποτρέπουν τη φραγή των πόρων ανανεώνοντας τα κύτταρα της επιδερμίδας. Η χρήση των ρετινοειδών πρέπει να συνδυάζεται με αντηλιακή προστασία και ενυδατική κρέμα.
- Αν τα σπυράκια δεν υποχωρούν, ο ιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη αντιβιοτικών και ορμονικής θεραπείας.
- Η ένεση κορτικοστεροειδούς τοπικά στα σπυράκια μπορεί να συστηθεί με σκοπό την μείωση της φλεγμονής.
Ιατρικές Θεραπείες
Πιο εξειδικευμένες θεραπείες μπορούν να προταθούν. Συγκεκριμένα μπορεί να πραγματοποιηθεί:
- Χημικό πίλινγκ: Χρησιμοποιείται ήπιο διάλυμα για να αφαιρέσει στρώματα δέρματος.
- Χρήση λέιζερ: Το λέιζερ κατευθύνει σύντομες, συγκεντρωμένες παλλόμενες δέσμες φωτός στα σπυράκια που μειώνουν την ποσότητα σμήγματος.
- Μικροδερμοαπόξεση: Χρησιμοποιείται εξειδικευμένο εργαλείο με σκοπό την αφαίρεση των ανώτερων στρωμάτων του δέρματος. Το προηγούμενο έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση των φραγμένων πόρων.
Πηγές
- Acne National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases
- Pimples Cleveland Clinic
- Adult acne American Academy of Dermatology Association
- What causes pimples? Medical News Today
- Preventing Acne: Effective Tips WebMD
- How to treat different types of acne American Academy of Dermatology Association
- Vander, A., Sherman, J., Luciano, D., & Τσακόπουλος, Μ. (2011). Φυσιολογία του ανθρώπου. Αθήνα, ΠΧ Πασχαλίδης.
- Harvey, R., Champe, P. (1997). Φαρμακολογία. Αθήνα, Παρισιάνου.
- Παπαϊωάννου, Γ. (2006). Κοσμητολογία. Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
- Μαυρή, Μ. (2000). Σημειώσεις διατροφής. Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών.