Τροφική Δηλητηρίαση: Συμπτώματα & Αντιμετώπιση
Τεκμηριωμένο
Πίνακας Περιεχομένων
Η τροφική δηλητηρίαση αποτελεί μια σοβαρή κατάσταση που προκαλείται από την κατανάλωση τροφών ή ποτών που περιέχουν μια σειρά από επικίνδυνα παθογόνα. Τα συμπτώματα ποικίλουν από ελαφρά έως σοβαρά, συμπεριλαμβανομένης της διάρροιας, της ναυτίας και του εμετού, με την αντιμετώπιση να εξαρτάται από τη φύση της δηλητηρίασης και τη γρήγορη παροχή ιατρικής περίθαλψης.
Στο άρθρο μας, θα εξετάσουμε τα κύρια συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης και τις σωστές πρακτικές για αντιμετώπισή της, προσφέροντας ενημέρωση και συμβουλές για την πρόληψη τέτοιων καταστάσεων.
Τι είναι η Τροφική Δηλητηρίαση;
Σύμφωνα με τις Stephanie Watson & Lori M. King, ως τροφική δηλητηρίαση ορίζεται ο ερεθισμός ή μόλυνση που υπόκειται το πεπτικό σύστημα ενός ανθρώπου, μετά την κατανάλωση μιας τροφής, ενός ροφήματος ή ποτού.
Προκαλείται κατά βάση από τροφές ή ροφήματα που είναι μολυσμένα με ιούς, παράσιτα ή βακτήρια. Οι περιπτώσεις σοβαρής τροφικής δηλητηρίασης σπανίζουν, ωστόσο, απαιτείται πολλή προσοχή και άμεση φροντίδα, εφόσον το άτομο αντιληφθεί ότι έχει τροφική δηλητηρίαση.
Κατανόηση της κατάστασης
Για την καλύτερη κατανόηση της τροφικής δηλητηρίασης, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψιν τα αίτια που προκαλούν την κατάσταση αυτή, και, εν συνεχεία, να γνωρίζουμε τα κύρια συμπτώματα αυτής της κατάστασης.
Αρχικά, θα πρέπει να θυμόμαστε πως είναι αρκετά σύνηθες μια τροφική δηλητηρίαση να εμφανίζεται ξαφνικά σε ένα άτομο ή ομάδα ατόμων που κατανάλωσαν την ίδια μολυσμένη τροφή. Μάλιστα, είναι πιο πιθανό να συμβεί σε εστιατόρια, σε μεγάλες κοινωνικές εκδηλώσεις, κ.ά.
Όπως είδαμε και παραπάνω, όταν μολύνεται η τροφή ή το υγρό, τότε επέρχεται η μόλυνση. Μόλυνση μιας τροφής ή ποτού μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως θα δούμε:
- Μόλυνση των κρεατικών, όπως τα πουλερικά, που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με βακτήρια από τα έντερα ενός ζώου που υφίσταται επεξεργασία
- Το νερό που χρησιμοποιείται κατά την καλλιέργεια ή τη μεταφορά μπορεί να περιέχει ζωικά ή ανθρώπινα απόβλητα
- Παρασκευή τροφίμων με έλλειψη προσωπικών μέτρων υγιεινής
- Παρασκευή τροφίμων χωρίς τον σωστό καθαρισμό των μαγειρικών σκευών
- Γαλακτοκομικά προϊόντα ή τρόφιμα που περιέχουν μαγιονέζα (όπως λαχανοσαλάτα ή πατατοσαλάτα) που έχουν παραμείνει εκτός ψυγείου πολύ καιρό
- Κατεψυγμένα τρόφιμα που δεν έχουν αποθηκευτεί στην κατάλληλη θερμοκρασία
- Ωμά ψάρια ή στρείδια
- Ωμά φρούτα ή λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά
- Κατανάλωση νερού από διάφορες φυσικές πηγές, όπως πηγάδια, ρυάκια και ποτάμια
Συμπτώματα Τροφικής Δηλητηρίασης
Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης ταξινομούνται στα κοινά, που βιώνει η πλειονότητα των ασθενών και σπάνια συμπτώματα, τα οποία εμφανίζονται σε μικρότερο ποσοστό. Αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να ποικίλει με βάση το παθογόνο που καταναλώνει ο ασθενής. Παράλληλα, τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να διαρκέσουν λίγες ώρες ή αρκετές ημέρες.
Κοινά συμπτώματα
Σύμφωνα με τον CDC, τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι:
- Διάρροια
- Πόνος στο στομάχι
- Ναυτία
- Απώλεια της όρεξης
- Υψηλός πυρετός
- Κόπωση
- Εμετός
Σπάνια συμπτώματα
Λιγότερο συχνά, ορισμένοι τύποι τροφικών δηλητηριάσεων, όπως η αλλαντίαση και η δηλητηρίαση από ψάρια και οστρακοειδή μπορούν να επηρεάσουν το νευρικό σύστημα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Θολή όραση
- Πονοκέφαλος
- Παράλυση
- Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα
Θεραπεία και Αντιμετώπιση
Καταρχάς, εάν υποπτευτείτε από τα συμπτώματά σας ότι έχετε πάθει τροφική δηλητηρίαση, είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε άμεσα με έναν πάροχο υγείας. Αυτός θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε άμεσα και αποτελεσματικά την κατάσταση αυτή.
Πρακτικές οδηγίες για τη διαχείριση
Παρακάτω, έχουμε συγκεντρώσει και σας παρουσιάζουμε τους τρόπους φυσικής αντιμετώπισης της τροφικής δηλητηρίασης:
- Παραμείνετε στο σπίτι μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα ή να μην έχετε διάρροια για τουλάχιστον 2 ημέρες
- Ξεκουραστείτε επαρκώς
- Καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες νερού για να αποφύγετε την αφυδάτωση – στην περίπτωση που δεν μπορείτε να καταναλώνετε εύκολα νερό, προσπαθήστε να πίνετε μικρές γουλιές
- Συμπληρωματικά με την κατανάλωση νερού, μπορείτε να λάβετε συμπληρώματα ηλεκτρολυτών για άμεσα αποτελέσματα
- Καταναλώστε τροφές όταν είστε έτοιμοι – δοκιμάστε μικρά, ελαφριά γεύματα, όπως φρυγανιές, κράκερς, μπανάνες και ρύζι, μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα
- Αποφύγετε το αλκοόλ, την καφεΐνη, τα ανθρακούχα ποτά, τα μπαχαρικά και τα λιπαρά τρόφιμα – μπορεί να σας κάνουν να αισθανθείτε χειρότερα.
Εάν η δηλητηρίαση οφείλεται σε βακτήρια, είναι πολύ πιθανόν να γίνει συνταγογράφηση αντιβιοτικών σκευασμάτων. Στην περίπτωση παρασίτων, συνταγογραφούνται τα αντίστοιχα φάρμακα. Τέλος, για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του εντέρου, είναι πιθανή η χορήγηση προβιοτικών σκευασμάτων.
Πρόληψη Τροφικής Δηλητηρίασης
Για την πρόληψη της τροφικής δηλητηρίασης είναι ζωτικής σημασίας η καθαριότητα – προσωπική και των σκευών μαγειρικής – και κατανάλωση τροφών που δεν ενέχουν τον κίνδυνο μολύνσεων.
Στρατηγικές και συμβουλές
Για να μειώσετε τις πιθανότητες να πάθετε τροφική δηλητηρίαση προσπαθήστε να ακολουθήσετε αυστηρά τις παρακάτω συμβουλές:
- Να πλένετε τα χέρια σας για 20 δευτερόλεπτα σε ζεστό σαπουνόνερο πριν και μετά τον χειρισμό τροφίμων, ειδικά αν χειρίζεστε ωμό κρέας, πουλερικά, θαλασσινά και αυγά.
- Να πλένετε επαρκώς ωμά λαχανικά και φρούτα πριν τα φάτε, τα κόψετε ή τα μαγειρέψετε.
- Να καθαρίζετε όλα τα μαγειρικά σκεύη και τον πάγκο της κουζίνας.
- Βάλτε στο ψυγείο άμεσα ή καταψύξτε τροφές υψηλού κινδύνου, όπως πουλερικά, θαλασσινά, γαλακτοκομικά, κομμένα φρούτα και μαγειρεμένο φαγητό.
- Πετάτε άμεσα τροφές που υπάρχει υπόνοια πως είναι χαλασμένα.
- Ξεπαγώστε τα κατεψυγμένα τρόφιμα σταδιακά στο ψυγείο ή σε κρύο νερό και μαγειρέψτε τα αμέσως.
- Διατηρείτε το ωμό κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά χωριστά από άλλα τρόφιμα.
- Χρησιμοποιήστε θερμόμετρο τροφίμων για να βεβαιωθείτε ότι τα τρόφιμα έχουν μαγειρευτεί σε ασφαλή εσωτερική θερμοκρασία.
- Να ανατρέχετε τακτικά στις ανακλήσεις τροφίμων.
Τροφική δηλητηρίαση: μικρόβια, συμπτώματα, χρόνος εκδήλωσης & πηγές μόλυνσης
Στον παρακάτω πίνακα, βρίσκονται συγκεντρωμένα τα κύρια βακτήρια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση, τα συμπτώματα που προκαλούν, ο χρόνος εμφάνισής τους, καθώς κι οι πηγές μόλυνσης.
Μικρόβια | Συμπτώματα & Πότε Ξεκινούν | Πηγές μόλυνσης |
---|---|---|
Staphylococcus aureus |
Ναυτία, εμετός, κράμπες στο στομάχι, διάρροια 30 λεπτά έως 8 ώρες |
Τρόφιμα που δε μαγειρεύονται ή παρασκευάζονται σωστά, όπως κρέατα, πουτίγκες, αρτοσκευάσματα και σάντουιτς |
Δονάκιο της Χολέρας (Vibrio cholerae) |
Υδαρής διάρροια, ναυτία, κράμπες στομάχου, εμετός, πυρετός, ρίγη Εντός 24 ωρών |
Όστρακα ωμά ή μισοψημένα, ιδιαιτέρως τα στρείδια |
Κλωστηρίδιο το διαθλαστικό (Clostridium perfringens) |
Διάρροια και κράμπες στο στομάχι που διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες & σπανίως πυρετός, εμετός 6 έως 24 ώρες |
Κρέας, πουλερικά, σάλτσες και άλλα τρόφιμα μαγειρεμένα σε μεγάλες παρτίδες και διατηρημένα σε μη ασφαλή θερμοκρασία |
Σαλμονέλα |
Διάρροια (μπορεί να είναι αιματηρή), πυρετός, κράμπες στο στομάχι, εμετός 6 ώρες έως 6 ημέρες |
Κοτόπουλο, γαλοπούλα και άλλα κρέατα ωμά ή μισοψημένα, αυγά, μη παστεριωμένο γάλα, ωμά φρούτα και λαχανικά |
Νοροϊός (Norovirus) |
Διάρροια, εμετός, ναυτία, πόνος στο στομάχι & πιθανώς πυρετός, πονοκέφαλος και πόνος στο σώμα 12 έως 48 ώρες |
Φυλλώδη πράσινα λαχανικά, φρέσκα φρούτα, οστρακοειδή, μολυσμένο νερό, μολυσμένα άτομα, αγγίζοντας επιφάνειες που έχουν τον ιό πάνω τους |
Αλλαντίαση (Clostridium botulinum) |
Δυσκολία στην κατάποση, μυϊκή αδυναμία, θολή όραση, πεσμένα βλέφαρα, συγκεχυμένη ομιλία και δυσκολία στην κίνηση των ματιών 18 έως 36 ώρες |
Ακατάλληλα κονσερβοποιημένα ή ζυμωμένα τρόφιμα |
Campylobacter (Καμπυλοβακτήριο) |
Διάρροια (συχνά αιματηρή), πυρετός, κράμπες στο στομάχι 2 έως 5 ημέρες |
Ωμά ή μισοψημένα πουλερικά, μη παστεριωμένο γάλα, μολυσμένο νερό, επαφή με μολυσμένα ζώα, ακόμα και κατοικίδια |
E. coli (Escherichia coli) |
Σοβαρές κράμπες στο στομάχι, διάρροια (συχνά αιματηρή), εμετός σε 3 έως 4 ημέρες |
Ακατέργαστος ή μισοψημένος κιμάς, μη παστεριωμένο γάλα, ωμά λαχανικά και μολυσμένο νερό |
Κυκλοσπορά (Λοίμωξη Cyclospora) |
Υδαρής διάρροια, απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους, κράμπες στο στομάχι, φούσκωμα, αυξημένα αέρια, ναυτία, κόπωση 1 εβδομάδα |
Ωμά φρούτα ή λαχανικά και βότανα |
Λυστέρια (Listeria monocytogenes) |
Για τις εγκυμονούσες, οι λοιμώξεις από Λυστέρια μπορεί να οδηγήσουν σε αποβολή, θνησιγένεια, πρόωρο τοκετό ή απειλητικές για τη ζωή μόλυνση του νεογνού. 2 εβδομάδες |
Διάφορα μαλακά τυριά, ωμά λαχανάκια, πεπόνι, χοτ ντογκ, πατέ, αλλαντικά, καπνιστά ψάρια, μη παστεριωμένο γάλα |
Πηγή: CDC
Συχνές Ερωτήσεις
Γαστρεντερίτιδα ή τροφική δηλητηρίαση: πως ξεχωρίζω την κάθε κατάσταση;
Η γαστρεντερίτιδα αποτελεί – συνήθως – μια ιογενή λοίμωξη, που προσβάλλει κατά βάση το γαστρεντερικό σύστημα. Η τροφική δηλητηρίαση, αποτελεί ένα τροφιμογενές νόσημα, που μπορεί να προκληθεί από ιούς, βακτήρια, παράσιτα και σαλμονέλα.
Η γαστρεντερίτιδα, μπορεί να αποτελέσει κατάσταση που προέρχεται λόγω τροφικής δηλητηρίασης από κάποιο παθογόνο. Γι’ αυτό και τα κύρια συμπτώματά τους, όπως διάρροια και εμετός, είναι κοινά.Πόσες μέρες κρατάει η τροφική δηλητηρίαση;
Ανάλογα του παθογόνου που έχει προσβάλλει τον οργανισμό, υπάρχει και διαφοροποίηση στη διάρκεια των συμπτωμάτων της τροφικής δηλητηρίασης. Για παράδειγμα, η τροφική δηλητηρίαση από σαλμονέλα διαρκεί περίπου 2-5 μέρες, ενώ η τροφική δηλητηρίαση από νοροϊό διαρκεί περίπου 1-3 μέρες.
Σε πόση ώρα εκδηλώνεται η τροφική δηλητηρίαση;
Η εκδήλωση των συμπτωμάτων μίας τροφικής δηλητηρίασης ποικίλλει, ανάλογα του παθογόνου που έχει προσβάλλει τον οργανισμό. Για παράδειγμα, τα συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης από E. coli χρειάζεται περίπου 2-10 μέρες για να εμφανιστούν, ενώ τα συμπτώματα της σαλμονέλας απαιτούν 6-72 ώρες.
Πηγές
- Food poisoning NHS UK
- Food Poisoning Cleveland Clinic
- Food poisoning Mayo Clinic
- Food poisoning Health Direct
- Symptoms of Food Poisoning CDC
- What to know about food poisoning Medical News Today
- Symptoms & Causes of Food Poisoning National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases
- Food Poisoning: Signs, Symptoms, and Treatment WebMD
- What You Need to Know About Food Poisoning, Its Causes, and Treatments Healthline