Ξεκινούν τα σχολεία: Πως Προστατευόμαστε από τις Ιώσεις

Επιστροφή στα σχολεία λοιπόν με το τέλος του καλοκαιριού να σηματοδοτεί για μικρούς και μεγάλους μια καινούργια αρχή. Ειδικά για τα παιδιά, αποτελεί μία επανεκκίνηση μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, που στη χώρα μας διαρκούν περίπου 3 μήνες. Τα μπάνια στη θάλασσα, η χαλάρωση κι οι ατέλειωτες ώρες παιχνιδιού, δίνουν σιγά σιγά τη θέση τους στις σχολικές υποχρεώσεις.

Συνήθως, μαζί με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, εμφανίζονται και πάλι οι ιώσεις που ταλαιπωρούν τα μικρότερα κυρίως, αλλά σε πολλές περιπτώσεις και τα μεγαλύτερα παιδιά.
Ο μεγάλος αριθμός παιδιών στις αίθουσες και στα σχολικά λεωφορεία καθώς κι οι κλειστοί χώροι όσο πέφτει η θερμοκρασία, ευνοούν την ανάπτυξη παθογόνων όπως βακτήρια, μύκητες και ιοί, στα οποία εκτίθενται τα παιδιά καθημερινά.

Για να μπορέσει ο παιδικός οργανισμός να αμυνθεί απέναντι σε αυτές τις λοιμώξεις χρειάζεται ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο δημιουργείται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι όσο μικρότερο είναι ένα παιδί, τόσο πιο συχνές είναι οι λοιμώξεις που θα κολλήσει κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Τις λοιμώξεις αυτές είναι δύσκολο να τις αποφύγουν τα παιδιά αλλά παρακάτω θα δούμε χρήσιμες συμβουλές, που μπορούν να μειώσουν τη διάρκεια ή και τη συχνότητά τους.

Επιστροφή στα σχολεία: Γιατί το παιδί μου αρρωσταίνει συχνά;

Η συνήθης αγωνία των γονέων είναι αν συμβαίνει κάτι με το ανοσοποιητικό του παιδιού, με αποτέλεσμα να αρρωσταίνει συχνά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα παιδιά υποφέρουν πολύ συχνότερα από λοιμώξεις σε σχέση με τους ενήλικες. Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας που πηγαίνει σε βρεφικό/ παιδικό σταθμό, αρρωσταίνει 12 φορές κατά μέσο όρο τον χρόνο.

Ο λόγος είναι ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί πλήρως και δεν ξέρει πώς μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε έναν από τους διαφορετικούς ιούς. Το αμυντικό τους λοιπόν σύστημα (ανοσοποιητικό) εκπαιδεύεται σιγά σιγά και μαθαίνει να αντιμετωπίζει διάφορα παθογόνα πολλές φορές, αφού νοσήσει από αυτά. Το αμυντικό σύστημα του οργανισμού μας αποτελείται από 2 μηχανισμούς:

1. Το έμφυτο ανοσοποιητικό που όλοι μας έχουμε αυτόματα με τη γέννησή μας. Για παράδειγμα, το δέρμα ή οι βλεννογόνοι οι οποίοι εάν είναι υγιείς, λειτουργούν ως φυσικός φραγμός για τα διάφορα παθογόνα. Παράλληλα υπάρχουν κάποια κύτταρα, τα οποία είναι ήδη από τη γέννηση παρόντα και βοηθούν επίσης την άμυνα του οργανισμού.
2. Το επίκτητο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο κατά κάποιον τρόπο “βοηθάει” το έμφυτο σύστημα άμυνας να καταπολεμήσει μία λοίμωξη. Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, το επίκτητο ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσεται σταδιακά. Μαθαίνει πώς να καταπολεμά τα παθογόνα κι είναι σε θέση να τα θυμάται και να τα αναγνωρίζει αν «επιτεθούν» ξανά. Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης επαφής, μπορεί κι αντιδρά πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Σε αυτή τη λεγόμενη ανοσολογική μνήμη, οφείλουμε, για παράδειγμα, ότι συνήθως τις παιδικές ασθένειες τις “περνάμε” μόνο μία φορά στη ζωή μας.

Επιστροφή στο σχολείο μετά το καλοκαίρι: Πως θα ενισχύσω το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού μου;

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το αμυντικό σύστημα του οργανισμού στα παιδιά είναι ακόμα υπό κατασκευή. Επομένως, τα κρυολογήματα δε μπορούν να προληφθούν πλήρως. Η ενίσχυση όμως του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού σας μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Παρακάτω θα δούμε μερικές χρήσιμες και σημαντικές συμβουλές για εσάς και για το πώς να ενισχύσετε την άμυνα του οργανισμού τους.

1. Υγιεινή διατροφή κι υγιεινά σνακ για το σχολείο

Η υγιεινή διατροφή είναι η βάση για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα. Θα πρέπει να καλύπτει όλες τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που είναι σημαντικά για το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως:

• Βιταμίνη Α: Βρίσκεται στα αυγά και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά όπως τα βερίκοκα, το σπανάκι ή τα καρότα περιέχουν επίσης βήτα- καροτίνη, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε βιταμίνη Α στο σώμα.
• Βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Βρίσκονται στο τυρί, το κρέας, το ψάρι, τα προϊόντα ολικής αλέσεως και τα όσπρια – αλλά και σε άλλα τρόφιμα. Για παράδειγμα, οι μπανάνες είναι πλούσιες σε βιταμίνη Β6.

**Σημείωση: Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά σε ζωικά προϊόντα όπως αυγά, γάλα, ψάρι και κρέας σε επαρκείς ποσότητες και σε μορφή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο.

• Βιταμίνη C: Βρίσκεται στα εσπεριδοειδή όπως τα λεμόνια και τα πορτοκάλια, τα ακτινίδια και τη μαύρη σταφίδα, αλλά και στις πιπεριές και στο μπρόκολο.
• Βιταμίνη D: Δύσκολα βρίσκεται στα τρόφιμα (περισσότερα για αυτό παρακάτω), αλλά βρίσκεται σε τροφές όπως ο σολομός κι ορισμένα μανιτάρια.
• Ψευδάργυρος: Βρίσκεται σε ξηρούς καρπούς όπως κάσιους, χοιρινό, αυγά και τυρί, μεταξύ άλλων.
• Σελήνιο: Βρίσκεται σε ορισμένους ξηρούς καρπούς, καρύδες, φακές, αυγά, κρέας ή ψάρι.

Προκειμένου να καλυφθούν όλες οι ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, θα πρέπει να βρίσκονται στο παιδικό μενού καθημερινά φρέσκα κι ισορροπημένα τρόφιμα με πολλά φρούτα και λαχανικά, πλούσια σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά.

Είναι επίσης σημαντικό να προσλαμβάνονται με τη διατροφή αρκετές φυτικές ίνες, οι οποίες περιέχονται, για παράδειγμα, σε προϊόντα ολικής αλέσεως, καθώς ενισχύουν την εντερική χλωρίδα και κατά συνέπεια και το ανοσοποιητικό σύστημα.

2. Πολλά υγρά

Τα παιδιά θα πρέπει να πίνουν αρκετό νερό. Σε μη επαρκή πρόσληψη υγρών, οι βλεννογόνοι του στόματος και της μύτης μπορεί να στεγνώσουν και να μη μπορούν πλέον να εκπληρώσουν τη σημαντική αμυντική τους λειτουργία. Σαν αποτέλεσμα, τα παιδιά γίνονται πιο ευαίσθητα στα παθογόνα.

Σύμφωνα με το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κέντρο Αγωγής Υγείας, η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα κατανάλωσης για παιδιά 2- 6 ετών είναι περίπου 0,75 έως 1 λίτρο υγρού. Ωστόσο, οι ανάγκες σε υγρά εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες. Όπως συμβαίνει και με τους ενήλικες, χρειάζονται περισσότερα υγρά, για παράδειγμα όταν κάνει πολλή ζέστη ή σ’ έντονη σωματική δραστηριότητα.

**Σημείωση: Το φθινόπωρο και τον χειμώνα, φροντίστε εξίσου να δίνετε στα παιδιά αρκετά υγρά. Η θέρμανση ξηραίνει τον αέρα αυξάνοντας τον κίνδυνο ξηροστομίας και ξηρότητας του ρινικού βλεννογόνου, με αποτέλεσμα να είναι ευκολότερο για τα παιδιά να αρρωστήσουν από τους διαφόρους ιούς του κοινού κρυολογήματος.

3. Τακτική άσκηση και καθαρός αέρας

Όταν ασκούμαστε, το σώμα μας απελευθερώνει περισσότερη αδρεναλίνη. Αυτό με τη σειρά του διασφαλίζει ότι σημαντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος πολλαπλασιάζονται στο αίμα. Προτιμήστε την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους γιατί εκτός από τις ευεργετικές ικανότητες της άσκησης στο ανοσοποιητικό, τα παιδιά εκτονώνονται καλύτερα σε αυτούς. Προσοχή! Μην υπερβάλλετε με τη σωματική άσκηση, γιατί η εξάντληση είναι πιθανότερο να βλάψει το ανοσοποιητικό σύστημα!

Η παραμονή στον καθαρό αέρα βοηθάει στη διατήρηση της υγρασίας των βλεννογόνων του στόματος και της μύτης κι έτσι υποστηρίζει τη διατήρηση της φυσικής προστατευτικής τους λειτουργίας. Φροντίστε επίσης να αερίζετε τακτικά το σπίτι σας – ακόμα και την κρύα εποχή. Έκτος από τη διατήρηση της υγρασίας, ο συχνός αερισμός βοηθάει να μεταφέρονται έξω από το σπίτι τα διάφορα παθογόνα.

Επίσης, το σώμα μας χρειάζεται το φως του ήλιου, για να παράγει βιταμίνη D. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αυτή η βιταμίνη δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου στα τρόφιμα. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντική για το αμυντικό σύστημα του οργανισμού μας: όσοι δεν εφοδιάζονται επαρκώς με βιταμίνη D έχουν αυξημένο κίνδυνο, π.χ. για λοιμώξεις του αναπνευστικού.

4. Αρκετός ύπνος

Ο σωστός ύπνος είναι απαραίτητος για ένα αποτελεσματικό ανοσοποιητικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, σχηματίζονται σημαντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανάγκη για ύπνο είναι ατομική, δηλαδή διαφέρει από παιδί σε παιδί και μειώνεται με την ηλικία:

• 0-3 μήνες: περίπου 17 ώρες
• 3 μήνες: περίπου 14,5 ώρες
• 6-9 μήνες: περίπου 14 ώρες
• 12 μήνες: περίπου 14 ώρες
• 18 μηνών: περίπου 13,5 ώρες
• 2 χρόνια: περίπου 13 ώρες
• 3 χρόνια: περίπου 12,5 ώρες
• 4 χρόνια: περίπου 12 ώρες
• 5 χρόνια: περίπου 11,5 ώρες
• 6-12 ετών: περίπου 9-12 ώρες
• 13-17 ετών: περίπου 8-10 ώρες

Οι παραπάνω ώρες ανήκουν σ’ έναν γενικό κανόνα. Εάν η διάρκεια του ύπνου του παιδιού σας αποκλίνει από αυτές τις ιδανικές τιμές κατά 1- 2 ώρες, είναι φυσιολογικό. Ωστόσο, θα πρέπει να συζητήσετε με τον παιδίατρό σας εάν παρατηρήσετε ότι κοιμάται πολύ περισσότερο, πολύ λιγότερο ή εάν έχει ανήσυχο ύπνο.

Κι αυτό γιατί η ποιότητα του ύπνου είναι επίσης σημαντική: μόνο εάν το σώμα ξεκουραστεί καλά τη νύχτα, θα μπορεί να αμυνθεί με επιτυχία στους ιούς και τα διάφορα παθογόνα. Φροντίστε λοιπόν το παιδί σας να έχει ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου.

5. Μειώστε το άγχος

Η ψυχική υγεία επηρεάζει επίσης τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού. Το έντονο στρες, είτε πρόκειται για άγχος λόγω του σχολείου, λόγω των εξετάσεων ή λόγω καβγάδων με φίλους, εάν γίνει μόνιμο, εκτός από την ψυχική επιβάρυνση που προκαλεί, μπορεί να κάνει τα παιδιά πιο επιρρεπή στις λοιμώξεις.

Προσπαθήστε λοιπόν να μειώσετε το άγχος του παιδιού σας όσο περισσότερο μπορείτε. Δώστε εσείς οι ίδιοι το παράδειγμα, γιατί τα παιδιά παρακολουθούν προσεκτικά και αντιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι γονείς σε αγχωτικές καταστάσεις.

Προσπαθήστε να τα κάνετε να γελάσουν. Το γέλιο βοηθάει στη μείωση των ορμονών του στρες κι έτσι υποστηρίζει έμμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Οργανώστε τακτικές αθλητικές δραστηριότητες- κατά προτίμηση στον καθαρό αέρα όπως περιγράφεται παραπάνω. Να είστε καλός ακροατής: Όταν τα παιδιά σας βλέπουν ότι ακούτε και έχετε ενσυναίσθηση, είναι πιο πιθανό να σας εμπιστευτούν με αποτέλεσμα την μείωση του στρες τους.

6. Μάθετε στα παιδιά σας σωστούς κανόνες υγιεινής

Μάθετε στα παιδιά τη σπουδαιότητα του καλού πλυσίματος των χεριών. Ειδικά πριν το φαγητό και μετά την τουαλέτα. Διατηρείτε το σπίτι σας καθαρό χωρίς όμως να το παρακάνετε με την καθαριότητα. Είναι σημαντικό, το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών να έρχεται σε επαφή με διάφορες ξένες ουσίες από το περιβάλλον τους.

Μόνο έτσι «εκπαιδεύεται» και μπορεί να αναπτυχθεί καλά το επίκτητο ανοσοποιητικό σύστημα. Προσοχή όμως: Δεν πρέπει να εκθέτετε το παιδί σε οποιοδήποτε παθογόνο για να το «σκληρύνετε». Τα συμπτώματα ορισμένων ασθενειών, όπως π.χ. η γρίπη, μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα μωρά και τα μικρά παιδιά.

Επομένως, μεταφέρετε στο παιδί σας τη σημασία της τήρησης βασικών μέτρων υγιεινής, όπως το τακτικό πλύσιμο των χεριών.

7. Οι εμβολιασμοί προστατεύουν από επικίνδυνα παθογόνα

Στον εμβολιασμό, τα παθογόνα χορηγούνται σε εξασθενημένη ή νεκρή μορφή. Αυτά δεν πυροδοτούν μια σοβαρή ασθένεια, αλλά διεγείρουν το σώμα να σχηματίσει αντισώματα. Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει έτσι την ευκαιρία να προετοιμαστεί για μια πιθανή επίθεση από το παθογόνο, δηλαδή να εκπαιδευτεί για αυτό.

Γνωρίζατε ότι:

Η νόσηση από ιλαρά μπορεί να διαγράψει εν μέρει την ανοσολογική μνήμη. Με απλούς όρους, αυτό σημαίνει ότι: οι “αποθηκευμένες” πληροφορίες που υπάρχουν στον παιδικό οργανισμό για ήδη γνωστά παθογόνα, δηλαδή για παθογόνα με τα οποία έχει έρθει σε επαφή, εξαφανίζονται. Τα παιδιά λοιπόν που θα νοσήσουν από ιλαρά μπορεί να γίνουν ξανά πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις. Έτσι ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς μπορεί όχι μόνο να παρέχει προστασία κατά της ιλαράς αλλά και να προστατεύσει την ανοσολογική (επίκτητη) μνήμη, η οποία θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο εάν ένα παιδί νοσήσει από ιλαρά.