Υπόταση: Πώς αντιμετωπίζεται & σε ποιους εμφανίζεται;

Η υπόταση, ή αλλιώς η χαμηλή αρτηριακή πίεση, είναι μια κατάσταση που συχνά περνά απαρατήρητη – μέχρι που αρχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητά μας. Ας δούμε τα συμπτώματα και τα αίτια της υπότασης, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτήν. Να σημειώσουμε παρόλα αυτά πως η υπόταση δε συνοδεύεται πάντα από κάποιο σύμπτωμα.

Τι είναι η υπόταση;

Η υπόταση ή αλλιώς χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι όταν η αρτηριακή πίεση ενός ανθρώπου είναι πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη. Μπορεί να συμβεί είτε ως αυτόνομη κατάσταση είτε ως σύμπτωμα ενός ευρέος φάσματος παθήσεων. Ωστόσο, μπορεί να μη συνοδεύεται από συμπτώματα. Όταν όμως το κάνει, μπορεί να χρειαστεί ιατρική φροντίδα.

Τιμές υπότασης

Η υπόταση αναφέρεται σε τιμές αρτηριακής πίεσης χαμηλότερες από 90 mm Hg (συστολική) ή/και 60 mm Hg (διαστολική). Οι αναφερόμενες τιμές της υπότασης είναι ενδεικτικές και δεν αφορούν όλους τους ανθρώπους. Στις ίδιες τιμές, βαρέως πάσχοντες μπορεί να βιώνουν καταστάσεις κυκλοφορικής καταπληξίας (shock), μια απειλητικής για τη ζωή κατάστασης, ενώ άλλοι άνθρωποι να διατηρούν αυτές τις τιμές αρτηριακής πίεσης χωρίς καν συμπτώματα.

Τύποι υπότασης

Ανάλογα με τα αίτια της υπότασης, αναφερόμαστε σε άλλο είδος της πάθησης. Οι τρεις κύριοι τύποι της υπότασης είναι οι παρακάτω:

• Ορθοστατική υπόταση: Όταν σηκωθεί κανείς απότομα από κατακεκλιμμένη ή καθιστή θέση σε όρθια, μπορεί να υπάρξει ξαφνική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Αυτή είναι η λεγόμενη ορθοστατική υπόταση και εμφανίζεται συχνότερα, αλλά όχι μόνο, σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ μπορεί να ακολουθήσει ζάλη. Η αφυδάτωση, η μακροχρόνια ανάπαυση στο κρεβάτι, η εγκυμοσύνη και ορισμένα φάρμακα ή παθήσεις είναι κάποια από τα αίτια που συνδέονται με την ορθοστατική υπόταση.
• Μεταγευματική υπόταση: Χαμηλή πίεση μία με δύο ώρες μετά το φαγητό μπορεί να εμφανιστεί σε ηλικιωμένα άτομα, ή άτομα με ασθένειες του αυτόνομου νευρικού συστήματος, π.χ νόσος του Πάρκινσον.
• Νευρογενής υπόταση: Μετά από πολύωρη ορθοστασία, μπορεί να προκληθεί νευρογενής υπόταση, ένα είδος υπότασης που εμφανίζεται συχνότερα σε νεαρά άτομα ή παιδιά με βασικό σύμπτωμα τη ζάλη. Εκτός από ορθοστασία, άλλα αίτια μπορεί να είναι το ζεστό μπάνιο ή ντους, η παραμονή σε ζεστό περιβάλλον για πολλή ώρα, η άσκηση ή το στρες.

Συμπτώματα της υπότασης

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που παρατηρούνται σε άτομα με υπόταση είναι τα παρακάτω:

• Ζάλη
• Αίσθηση αδυναμίας / Ατονία
• Κόπωση
• Θολή όραση
• Ταχύπνοια
• Ναυτία ή εμετός
• Έλλειψη συγκέντρωσης
• Τάση για λιποθυμία

Αίτια της υπότασης

Υπάρχουν πολλά αίτια που σχετίζονται με την υπόταση. Σε γενικές γραμμές, η αρτηριακή πίεση είναι ψηλότερη την ημέρα και χαμηλότερη όσο πλησιάζει η νύχτα. Εκτός από την ώρα της ημέρας, διάφοροι παράγοντες μπορούν να μεταβάλλουν τα επίπεδά της πίεσης, όπως:

• Η θέση του σώματος – όταν π.χ όταν σηκωνόμαστε απότομα από το κρεβάτι / καρέκλα
• Η βαθιά εισπνοή
• Το φαγητό
• Απότομη απώλεια σωματικού βάρους
• Τα αλκοολούχα ποτά
• Η αφυδάτωση
• Η φυσική κατάσταση του ατόμου, που σχετίζεται άμεσα με την καρδιακή αντλία που διατηρεί μια σταθερή εξώθηση αίματος στην κυκλοφορία
• Το στρες

Επιπλέον, υπόταση μπορεί να προκληθεί από τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, π.χ διουρητικά, φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία, για τη νόσο του Πάρκινσον, Άλφα-αποκλειστές, Βήτα-αποκλειστές, και κάποια αντικαταθλιπτικά.

Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος και σιδήρου μπορούν επίσης να προκαλέσουν χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Παθήσεις & καταστάσεις υγείας

Υπάρχουν ορισμένες ιατρικές παθήσεις ή καταστάσεις που μπορεί να ευθύνονται για υπόταση, οι οποίες είναι:

• Η εγκυμοσύνη: Την περίοδο της εγκυμοσύνης, τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται με ταχύτερους ρυθμούς προκαλώντας συχνά υπόταση τις πρώτες εβδομάδες.
• Οι καρδιακές παθήσεις: Η υπόταση συνδέεται με τις καρδιακές αρρυθμίες ανάμεσα στις οποίες και η σοβαρή βραδυκαρδία, την καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες παθήσεις της καρδιάς.
• Οι ενδοκρινικές διαταραχές: Η νόσος του Addison, ο σακχαρώδης ή κάποιος διαβήτης και η υπογλυκαιμία προκαλούν υπόταση.
• Η απώλεια αίματος: Όταν μειωθεί ο κυκλοφορούντας όγκος αίματος σε μεγάλο βαθμό, π.χ μετά από έντονη αιμορραγία από τραυματισμό, μπορεί να υπάρξει αιφνίδια πτώση της αρτηριακής πίεσης.
• Η σοβαρή λοίμωξη (σηψαιμία): Μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να προκληθεί αν μια μόλυνση στο σώμα εισέλθει στο αίμα, φτάνοντας σε σηπτική καταπληξία.
• Η σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία): Ένα από τα συμπτώματα της αναφυλαξίας είναι και η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης του ασθενούς.

Αντιμετώπιση της υπότασης

Συνήθως δεν απαιτείται κάποια ειδική θεραπεία για την υπόταση, εκτός κι αν πρόκειται για υπόταση έπειτα από λοίμωξη, αναφυλαξία, απώλεια αίματος ή κάποια άλλη σοβαρή αιτία. Αν η υπόταση οφείλεται σε κάποιο φάρμακο, μιλήστε με το γιατρό σας για την πιθανότητα αλλαγής της δοσολογίας ή την αντικατάστασή του.

Φυσικά, αν έχετε υπόταση είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε το γιατρό καθώς είναι ο μόνος αρμόδιος να διαγνώσει την υπόταση και να κρίνει αν πρόκειται για παθολογική ή φυσιολογική κατάσταση, ώστε να προτείνει και την ανάλογη αντιμετώπιση ή θεραπεία.

✍️ Υπέρταση: Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Τι πρέπει να τρώμε όταν έχουμε υπόταση;

Μερικές αλλαγές στην καθημερινή διατροφή μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφύγετε την υπόταση. Αν αναρωτιέστε για το «τι μπορώ να φάω αν έχω υπόταση» τότε μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές:

• Προσθέστε αλάτι στο φαγητό
• Καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες νερού
• Αποφύγετε αλκοολούχα ποτά
• Περιορίστε τους υδατάνθρακες
• Καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας
• Αποφύγετε – με τη σύμφωνη γνώμη ενός γιατρού – αντιυπερτασιακά φάρμακα αμέσως πριν το γεύμα
• Καταναλώνετε περισσότερα υγρά κατά τη διάρκεια του ζεστού καιρού και όταν είστε άρρωστοι

Εκτός της διατροφής, μπορείτε να ακολουθήσετε ορισμένες ακόμα συμβουλές σωστής διαχείρισης της υπότασης:

• Να ασκείστε τακτικά, για να προάγετε την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος
• Να σηκώνεστε αργά από καθιστή στάση
• Προσέξτε όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι και να φροντίζετε να μετακινήστε αργά
• Αποφύγετε την ορθοστασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα
• Μη σκύβετε ή αλλάζετε στάση σώματος απότομα
• Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση σε ζεστό νερό, όπως τα ζεστά ντους και τα σπα

💡Pharm24 Tip: Όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι, παραμείνετε καθιστοί στην άκρη του κρεβατιού για μερικά λεπτά πριν σηκωθείτε εντελώς.

Βιταμίνες για υπόταση

Σύμφωνα με έρευνες, η βιταμίνη Β12 συμβάλλει στο να αποφύγετε την υπόταση. Οι βασικές πηγές βιταμίνης Β12 είναι το αυγό, τα γαλακτοκομικά, το κρέας και η διατροφική μαγιά. Βιταμίνες του συμπλέγματος Β υπάρχουν όμως και σε σκευάσματα για εκείνους που χρειάζονται συμπλήρωμα διατροφής.

Επιμέλεια Άρθρου: Κωνσταντίνος  Λουκαρής, Ειδικευόμενος Αιματολογίας