Υποθυρεοειδισμός: Συμπτώματα & Διατροφή

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει την ενέργεια, τη διάθεση και τον μεταβολισμό, συχνά χωρίς να γίνεται άμεσα αντιληπτό. Κόπωση, αύξηση βάρους και μειωμένη νοητική λειτουργία είναι μερικά από τα σημάδια που χτυπούν «καμπανάκι».

Η διατροφή, όμως, μπορεί να γίνει ένας πολύτιμος σύμμαχος στη διαχείρισή του. Μείνετε στο άρθρο μας και μάθετε τα πάντα για τον υποθυρεοειδισμό, τα συμπτώματα που τον συνοδεύουν και τον ρόλο της διατροφής στην αντιμετώπισή του.

Τι είναι ο Υποθυρεοειδισμός;

Η υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός) είναι όταν ο θυρεοειδής αδένας σας δεν παράγει αρκετές ορμόνες. Παρακάτω, θα μάθουμε περισσότερα για τον υποθυρεοειδισμό.

Ορισμός και βασικές πληροφορίες

Σύμφωνα με το National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK), υποθυρεοειδισμός, αποτελεί την κατάσταση όπου ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες για να καλύψει τις ανάγκες του σώματος.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί την ενέργεια, οπότε επηρεάζουν σχεδόν κάθε όργανο του σώματος, ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο χτυπά η καρδιά. Χωρίς αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες, πολλές από τις λειτουργίες του σώματός επιβραδύνονται.

Τιμές θυρεοειδή

Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη, γνωστή ως TSH, είναι μια ορμόνη που παράγεται και εκκρίνεται από την υπόφυση και διεγείρει το θυρεοειδή αδένα να παράγει θυροξίνη (Τ4). Εν συνεχεία, παράγει την τριϊωδοθυρονίνη (Τ3), η οποία διεγείρει τον μεταβολισμό σχεδόν όλων των ιστών του σώματος.

Τα φυσιολογικά επίπεδα της TSH, σε γενικές γραμμές, κυμαίνονται από 0,45 έως 4,12 mIU/L. Η υψηλή TSH υποδηλώνει κατά βάση υποθυρεοειδισμό. Στην αντίθετη περίπτωση, η χαμηλή TSH υποδηλώνει υπερθυρεοειδισμό.

Στην περίπτωση που TSH είναι πολύ υψηλή ή πολύ χαμηλή, δεν αρκεί από μόνη της να θέσει τη διάγνωση και χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις.

Τύποι υποθυρεοειδισμού

Συναντάμε 4 βασικούς τύπους υποθυρεοειδισμού:

1. Πρωτογενής υποθυρεοειδισμός: Ο πρωτογενής υποθυρεοειδισμός επηρεάζει άμεσα τον θυρεοειδή και τον αναγκάζει να παράγει χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών. Με τη σειρά της, η υπόφυση παράγει περισσότερη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH). Ο πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος.
2. Δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός: Ο δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν υπάρχει υπολειτουργία της υπόφυσης στον εγκέφαλο. Αυτός ο σπάνιος τύπος υποθυρεοειδισμού εμποδίζει την υπόφυση να στείλει TSH στον θυρεοειδή αδένα.
3. Τριτογενής υποθυρεοειδισμός: Ο τριτογενής υποθυρεοειδισμός συμβαίνει όταν ο υποθάλαμος (δομή στον εγκέφαλο που συνδέεται με την ομοιόσταση) δεν παράγει αρκετή ορμόνη απελευθέρωσης θυρεοτροπίνης (TRH). Ως αποτέλεσμα, η υπόφυση δεν μπορεί να παράγει αρκετή TSH.
4. Υποκλινικός υποθυρεοειδισμός: Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός, συμβαίνει όταν τα επίπεδα TSH είναι ελαφρώς αυξημένα, αλλά όλα τα άλλα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών είναι εντός ενός τυπικού εύρους. Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός συνήθως υποχωρεί από μόνος του σε περίπου τρεις μήνες.

Συμπτώματα του Υποθυρεοειδισμού

Όπως επισημαίνεται στον ιστότοπο British Thyroid Foundation, τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού εκδηλώνονται σταδιακά, με αποτέλεσμα ο θεράπων γιατρός κι ο ασθενής να μην τα παρατηρήσουν, μέχρι η πάθηση να είναι σε προχωρημένο στάδιο.

Τα χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών έχουν ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση των νοητικών και φυσικών διεργασιών ολόκληρου του σώματος. Τα συμπτώματα βελτιώνονται αρκετά γρήγορα με την έναρξη της θεραπείας συνήθως. Στην περίπτωση που δεν υπάρξει άμεση βελτίωση, απαιτείται άμεση επικοινωνία με έναν γιατρό.

Αναγνώριση και διαχείριση

Στα πιο κοινά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού συναντάμε τα κάτωθι:

• Εμβοές
• Κόπωση
• Ανεξήγητη αύξηση βάρους
• Καθυστερημένη σκέψη και ομιλία
• Αυξημένη ευαισθησία στο κρύο
• Ξηρό και τραχύ δέρμα
• Τριχόπτωση και ξηρότητα στα μαλλιά
• Βραχνή φωνή
• Δυσκοιλιότητα
• Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης
• Μυϊκή αδυναμία και κράμπες
• Αίσθημα τσιμπήματος από βελόνες στα δάκτυλα των χεριών
• Μειωμένη γονιμότητα
• Μειωμένη λίμπιντο
• Οίδημα στο πρόσωπο
• Μειωμένη διάθεση και τάση για κατάθλιψη
• Επιβράδυνση στην ανάπτυξη (για παιδιά)
• Αυξημένη χοληστερόλη
• Αργός καρδιακός παλμός

Σωστή Διατροφή για Υποθυρεοειδισμό

Όταν γίνεται διάγνωση για υποθυρεοειδισμό (ή και υπερθυρεοειδισμός), όλοι οι ασθενείς αναζητούν φυσικούς τρόπους για βελτίωση της κλινικής τους κατάστασης. Αυτό περιλαμβάνει μείωση των συμπτωμάτων, βελτίωση της ανταπόκρισης του οργανισμού στην αγωγή, κ.ά.. Γι’ αυτό, τα τελευταία χρόνια, υπάρχει εκτεταμένη έρευνα για τη διατροφή που αφορά τον υποθυρεοειδισμό.

Υπάρχουν αρκετές απόψεις και ορισμένες εξ αυτών αντικρουόμενες για το τι πρέπει να τρώει ή να αποφεύγει κάποιος με υποθυρεοειδισμό. Εκ των πραγμάτων, δεν υπάρχει η «καλύτερη» διατροφή για υποθυρεοειδισμό, ωστόσο, μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, μπορεί να συμβάλλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Τροφές που ωφελούν και τροφές προς αποφυγή

Οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό καλό είναι να διατηρούν μια ισορροπημένη διατροφή στις σωστές αναλογίες. Σύμφωνα με τον NHS UK, συστήνεται μια διατροφή που θα περιλαμβάνει:

• Τουλάχιστον 5 μερίδες μιας ποικιλίας φρούτων και λαχανικών καθημερινά
• Κατανάλωση αμυλούχων τροφίμων πλουσίων σε φυτικές ίνες, όπως πατάτες και προϊόντα ολικής άλεσης
• Κατανάλωση προϊόντων πλουσίων σε πρωτεΐνη, όπως όσπρια, ψάρια, αυγά, κρέας
• Κατανάλωση άφθονου νερού, τουλάχιστον 6 ποτήρια την ημέρα
• Αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων και ζάχαρης

Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνες, τροφές πλούσιες σε σελήνιο, μπορούν να συμβάλλουν στην καλύτερη υγεία του θυρεοειδούς. Τροφές με σελήνιο είναι οι κάτωθι: βραζιλιάνικα καρύδια, αυγά, οι σαρδέλες, ηλιόσποροι, τόνος, δημητριακά ολικής άλεσης, καστανό ρύζι μαγειρεμένο και μανιτάρια Shiitake.

Ωστόσο, εκτός από ορισμένες ευεργετικές τροφές για τον θυρεοειδή, υπάρχουν και μερικές άλλες, των οποίων η κατανάλωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς:

1. Ορισμένα λαχανικά: ορισμένα λαχανικά, όπως το λάχανο και το κουνουπίδι, όταν καταναλώνονται σε υψηλές ποσότητες, μπορεί να συμβάλλουν στη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα.
2. Θαλάσσια φύκη: ορισμένα προϊόντα όπως τα θαλάσσια φύκια και βρύα μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Αυτό, συνήθως οφείλεται στην πλούσια περιεκτικότητά τους σε ιώδιο.
3. Σόγια: η σόγια παρεμβαίνει στην απορρόφηση της λεβοθυροξίνης, επομένως αν λαμβάνετε λεβοθυροξίνη θα πρέπει να προσπαθήσετε να αποφεύγετε τη σόγια. Η λεβοθυροξίνη ή L-θυροξίνη, είναι μια επεξεργασμένη μορφή της ορμόνης του θυρεοειδούς θυροξίνης (Τ4).

Θεραπεία Υποθυρεοειδισμού

Ο υποθυρεοειδισμός δε θεραπεύεται πλήρως, ωστόσο, η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη λειτουργική καθημερινότητα του ασθενούς. Πρακτικά, η αγωγή, περιλαμβάνει την αντικατάσταση της ποσότητας της ορμόνης που ο ίδιος ο θυρεοειδής δεν μπορεί πλέον να παράγει, ώστε να επανέλθουν τα επίπεδα Τ4 και TSH σε φυσιολογικά επίπεδα.

Έτσι, ακόμη και αν ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, η αντικατάσταση της Τ4 μπορεί να αποκαταστήσει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών του οργανισμού και τη λειτουργία του σώματός.

Φαρμακευτική αγωγή

Η πιο κοινή θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Η δραστική ουσία που χρησιμοποιείται είναι η λεβοθυροξίνη, η οποία αντικαθιστά τις ορμόνες που ο θυρεοειδής δεν μπορεί να παράγει με φυσικό τρόπο. Οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν την αγωγή το πρωί με άδειο στομάχι. Μάλιστα, η καθημερινή λήψη λεβοθυροξίνης συμβάλλει στην εξισορρόπηση των επιπέδων ορμονών, εξαλείφοντας τα συμπτώματα.

Ωστόσο, απαιτούνται δοκιμές για να βρεθεί η κατάλληλη δοσολογία. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, ο θεράπων ιατρός πραγματοποιεί τακτικές εξετάσεις αίματος θυρεοειδούς μέχρι να εξομαλυνθούν τα επίπεδα της TSH.

Η αγωγή για τον υποθυρεοειδισμό θα πρέπει να λαμβάνεται για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς. Παρόλα αυτά, η προσεκτική διαχείριση και τακτική παρακολούθηση μπορεί να προσφέρει μια φυσιολογική καθημερινότητα στον ασθενή.

Συχνές Ερωτήσεις